Słowa kluczowe
odrzucenie spadku z zastrzeżeniem warunku
odpowiedzialność za długi spadkowe
zachowek
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 444
Liczba pobrań: 409
Abstrakt
W polskiej doktrynie i judykaturze dominuje pogląd, że po śmierci spadkodawcy, osobom dziedziczącym w drugiej i dalszej kolejności przysługuje uprawnienie do odrzucenia spadku, o ile osoby silniej powołane nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami. Stanowisko to jest niekorzystne dla osób słabiej powołanych do spadku. Wcześniejsze (antycypujące) odrzucenie spadku uznawane jest bowiem za nieważne jako dokonane pod warunkiem, że odrzucający spadek zostanie spadkobiercą (art. 1018 § 1 k.c.). W artykule podjęto próbę krytyki tego stanowiska. Zdaniem autora z chwilą śmierci spadkodawcy oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone także przez osobę słabiej powołaną do spadku, a więc dziedziczącą w drugiej i dalszej kolejności. Skuteczność takiej czynności, z uwagi na obowiązywanie conditio iuris, jest jednak zawieszona do chwili, w której okaże się, że osoby silniej powołane do spadku nie chcą lub nie mogą być spadkobiercami. Antycypujące odrzucenie spadku de lege lata jest zatem dopuszczalne. Wobec rozbieżności w doktrynie i jednoznacznego stanowiska judykatury w artykule w ramach uwag de lege ferenda zaproponowano wprowadzenie do Kodeksu cywilnego stosownego uregulowania na wzór § 1946 BGB.
Bibliografia
Berek, M. (2019). Przedterminowe odrzucenie spadku. W nawiązaniu do uchwały SN z 19.10.2018 r., III CZP 36/18. Rejent 7(339): 31–53.
Borysiak, W. (2013). Dziedziczenie. Konstrukcja prawna i ochrona. Warszawa.
Borysiak, W. (2019). Komentarz do art. 1015 k.c., [w:] K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 4A: Spadki. Warszawa: 996–1014.
Gorczyński, G. (2012). Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku – uwagi de lege ferenda, [w:] A. Dańko-Roesler, J. Jacyszyn, M. Pazdan, W. Popiołek (red.), Rozprawy z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Aleksandrowi Oleszce. Warszawa: 131–142.
Gorczyński, G. (2018). Komentarz do art. 1018 k.c., [w:] M. Habdas, M. Fras (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 6: Spadki (art. 922–1087). Warszawa: 560–578.
Grykiel, J., Olejniczak, A., Radwański, Z. (2019). Rodzaje czynności prawnych, [w:] Z. Radwański, A. Olejniczak (red.), System prawa prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna. Tom 2. Warszawa: 246–302.
Gutowski, M., Radwański, Z. (2019). Sankcje wadliwej czynności prawnej, [w:] Z. Radwański, A. Olejniczak (red.), System prawa prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna. Tom 2. Warszawa: 542–586.
Gwiazdomorski, J. (1985). Prawo spadkowe w zarysie. Warszawa.
Jasiakiewicz, T. (2019). W poszukiwaniu środków ochrony prawnej małoletniego spadkobiercy przed mimowolnym przyjęciem spadku. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 81(4): 125–137.
Justyński, T. (2019). Początek terminu do przyjęcia lub odrzucenia spadku. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2018 r., III CZP 36/18. Orzecznictwo Sądów Polskich 11: 50–60.
Justyński, T. (2020). Glosa do uchwały SN z dnia 23 października 2019 r., III CZP 23/19. Orzecznictwo Sądów Polskich 7/8: 31–40.
Księżak, P. (2012). Zachowek w polskim prawie spadkowym. Warszawa.
Księżak, P. (2014). Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2013 r., I CSK 329/13. Rejent 5(277): 105–111.
Księżak, P. (2015). Dobrodziejstwo inwentarza po nowelizacji Kodeksu Cywilnego z 2015 r. – aspekty materialnoprawne. Kwartalnik Prawa Prywatnego 4: 875–910.
Księżak, P. (2017). Prawo spadkowe. Warszawa.
Księżak, P. (2019). Komentarz do art. 1002 k.c., [w:] K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Tom 4A: Spadki. Warszawa: 941–943.
Kucia, B. (2017). Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego, [w:] M. Fras, P. Ślęzak (red.), Prawo prywatne wobec wyzwań współczesności. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Ogiegle. Warszawa: 219–227.
Kuźmicka-Sulikowska, J. (2019). Komentarz do art. 1015 k.c., [w:] E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Warszawa: 2061–2071.
Leipold, D. (2013a). Komentarz do art. 1946 BGB, [w:] S. Kessal-Wulf (Hrsg.), Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch. Band 9: Erbrecht. München: 235–236.
Leipold, D. (2013b). Komentarz do art. 1947 BGB, [w:] S. Kessal-Wulf (Hrsg.), Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch. Band 9. Erbrecht. München: 236–237.
Masloff, M. (2011a). Komentarz do § 1946 BGB, [w:] J. Damrau (Hrsg.), Praxiskommentar Erbrecht. Bonn: 154–155.
Masloff, M. (2011b). Komentarz do § 1947 BGB, [w:] J. Damrau (Hrsg.), Praxiskommentar Erbrecht. Bonn: 155–158.
Mularski, K., Radwański, Z. (2019). Zagadnienia ogólne czynności prawnych, [w:] Z. Radwański, A. Olejniczak (red.), System prawa prywatnego. Tom 2: Prawo cywilne–część ogólna. Warszawa: 1–60.
Pazdan, M. (2021). Komentarz do art. 1012 k.c., [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom 2: Komentarz do art. 450–1088. Przepisy wprowadzające. Warszawa: 1284–1287.
Pisuliński, J. (1992). Niektóre problemy związane z terminem do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Rejent 6(14): 54–75.
Siegmann, M., Höger, J. (2012a). Komentarz do § 1946 BGB, [w:] H. G. Bamberger, H. Roth (Hrsg.), Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch. Band 3. München: 1437.
Siegmann, M., Höger J. (2012b). Komentarz do § 1947 BGB, [w:] H. G. Bamberger, H. Roth (Hrsg.), Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch. Band 3. München: 1438–1439.
Swaczyna, B. (2012). Warunkowe czynności prawne. Warszawa.
Swaczyna, B. (2013). Odrzucenie spadku nabytego przez dziecko, [w:] E. Pecyna, J. Pisuliński, M. Podrecka (red.), Rozprawy cywilistyczne. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Edwardowi Drozdowi. Warszawa: 569–583.
Szpyt, K. (2019). Komentarz do art. 1015 k.c., [w:] M. Załucki (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Warszawa: 2094–2098.
Szymańska, A.M. (2010). Termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku. Białostockie Studia Prawnicze 7: 267–280.
Trimborn von Landenberg, D. (2011a). Komentarz do § 1946 BGB, [w:] W. Burandt, D. Rojahn (Hrsg.), Erbrecht. München: 88.
Trimborn von Landenberg, D. (2011b). Komentarz do § 1947 BGB, [w:] W. Burandt, D. Rojahn (Hrsg.), Erbrecht. München: 88–90.
Wolak, G. (2019). Glosa do uchwały SN z dnia 19 października 2018 r., III CZP 36/18. Rejent 7(339): 126–141.
Zelek, M. (2019). Przegląd orzecznictwa Izby Cywilnej Sądu Najwyższego (Październik 2018 r.– marzec 2019 r.). Palestra 4(738): 107–114.
Żok, K. (2019). Komentarz do art. 1012 k.c., [w:] M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom 3: Komentarz. Art. 627–1088. Warszawa: 1492–1499.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.