Słowa kluczowe
finanse samorządowe
kondycja finansowa
wskaźniki
zaspokajanie potrzeb
Polska
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 248
Liczba pobrań: 201
Abstrakt
Opracowanie poświęcone jest ocenie kondycji finansowej miast na prawach powiatowych w Polsce. Jego celem jest: 1) umiejscowienie miast na prawach powiatowych w strukturze samorządu terytorialnego oraz 2) zbadanie i ocena średniej kondycji finansowej miasta na prawach powiatu w Polsce w aspekcie przestrzennym, z wykorzystaniem miar standardowych (miary odnoszące się do wyniku budżetowego, potencjału dochodowego i wysokości wydatków) i autorskich (odzwierciedlające możliwość zaspokojenia potrzeb społeczności samorządowej). W badaniu wykorzystano metody statystyki opisowej. Szczegółowe analizy przeprowadzono na podstawie własnych obliczeń, z wykorzystaniem arkusza kalkulacyjnego MS Excel, a obliczone miary przedstawiono za dwa celowo wybrane lata (2010 i 2019). Analizy pokazują inny obraz kondycji finansowej, który pojawia się na podstawie zastosowanych standardowych miar i proponowanych wskaźników autorskich. O ile wartości standardowych miar w roku 2019 w porównaniu z 2010 jednoznacznie wskazują na poprawę kondycji finansowej analizowanych miast w Polsce, o tyle wartości miar autorskich tego nie potwierdzają. Zmiany wartości obu grup wskaźników są zróżnicowane przestrzennie. Obie grupy wskazują jednak, że są województwa, w których kondycja finansowa miast na prawach powiatu w roku 2019 w porównaniu z 2010 poprawiła się bardziej (wskaźniki klasyczne) lub pogorszyła się w mniejszym stopniu (wskaźniki autorskie) niż w innych województwach. Dotyczy to województw Polski Zachodniej i Środkowej. Miasta na prawach powiatu w tych regionach, ze względu na położenie i wpływ w regionie, a także ich atrakcyjność jako miejsca pracy i prowadzenia działalności gospodarczej: 1) są lepiej przygotowane do rozpoczęcia nowych inwestycji i zaciągania dalszych zobowiązań; 2) przyciągają absolwentów szkół średnich i uczelni wyższych oraz inwestorów; 3) posiadają duży zasób nieruchomości, w tym rozbudowaną infrastrukturę; 4) są mniej zależne od transferów z budżetu państwa.
Bibliografia
Adamczyk, A., Dawidowicz, D. (2016). Wartość informacyjna wskaźników oceny– kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Ekonomiczne Problemy Usług 125: 25–36.
Balcerek-Kosiarz, M. (2019). Samorząd terytorialny w Niemczech. Poznań.
Barkowsky, K. (2014). Reform der Kommunalverwaltung in England und Deutschland New Public Management zwischen Reformrhetorik und Reformergebnissen. Wiesbaden.
Bieniasz, A., Gołaś, Z. (2015). Kondycja finansowa gmin wiejskich Wielkopolski w latach 2007–2011. Journal of Agribusiness and Rural Development 1(35): 27–37.
Bieniasz, A., Gołaś, Z., Łuczak, A. (2013). Zastosowanie metody TOPSIS do oceny kondycji finansowej gmin w Polsce w 2010 roku. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 70(126): 25–42.
Bieniasz, A., Gołaś, Z., Łuczak, A. (2014). Wielowymiarowa analiza kondycji finansowej gmin wiejskich w Polsce w latach 2007–2011. Wieś i Rolnictwo 2(163): 101–121.
Brezdeń, P., Spallek, W. (2012). Kondycja finansowa samorządu terytorialnego w Polsce jako czynnik stymulujący innowacyjność gospodarki. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego 19: 183–197.
Brzozowska, K., Kogut-Jaworska, M. (2016). Kontrola podatkowa w ocenie autonomii finansowej gmin w Polsce. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia. Sectio H 50(1): 327–337.
Denek, E., Sobiech, J., Wolniak, J. (2001). Finanse publiczne. Warsaw.
Dębowska-Sołtyk, M., Sołtyk, P. (2016). Finanse samorządowe. Warsaw.
Domagała, M., Iwanek, J. (2013). Regionalne i lokalne ustroje polityczne. Studia Politicae Universitatis Silesiensis 10: 15–29.
Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2003). Podstawy analizy finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego. Szczecin.
Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2004). Analiza finansowa w jednostkach samorządu terytorialnego. Warsaw.
Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2006). Finanse samorządowe: narzędzia, decyzje, procesy. Warsaw.
Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2010). Metody analityczne w działalności jednostek podsektora samorządowego. Warsaw.
Dylewski, M., Filipiak, B., Gorzałczyńska-Koczkodaj, M. (2011). Analiza finansowa budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Warsaw.
Dziekański, P. (2014). Koncepcja wskaźnika syntetycznego do oceny sytuacji finansowej powiatów. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 329: 98–108.
Faliński, S. (2004). Zróżnicowanie samorządu terytorialnego w państwach Unii Europejskiej. Kwartalnik Naukowy Uczelni Vistula 3(41): 70–81.
Filipiak, B. (red.) (2009). Metodyka kompleksowej oceny gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego. Warsaw.
GASB (Governmental Accounting Standards Board) (1987). Concepts Statement No. 1 of the governmental accounting standards board: Objectives of financial reporting. Norwalk: Governmental Accounting Standards Board of the Financial Accounting Foundation.
García-Sánchez, I.M., Cuadrado-Ballesteros, B., Frías-Aceituno, J.V., Mordan, N. (2012). A new predictor of local financial distress. International Journal of Public Administration 35(11): 739–748.
Garcia-Zamor, J.C., Noll, S. (2009). Privatization of public services in Leipzig: a balancing act between efficiency and legitimacy. Public Organization Review 9(1): 83–99.
Gemeindeverzeichnis (2019). Herausgegeben von Statistik Austria. Vienna.
Gerlach, I. (2002). Bundesrepublik Deutschland Entwicklung, Strukturen und Akteure eines politischen Systems. 2nd revised edn. Opladen.
Groves, S.M., Godsey, W.M., Shulman, M.A. (1981). Financial indicators for local governments. Public Budgeting and Finance 1(2): 5–19.
Gunlicks, A.B. (1984). Administrative centralization and decentralization in the making and remaking of modern Germany. The Review of Politics 46(3): 323–345.
Hendrick, R. (2004). Assessing and measuring the fiscal health of local governments. Urban Affairs Review 40(1): 78–114.
ICMA (2003). Evaluating financial condition. A Handbook for Local Government. Washington: ICCA.
Izdebski, H., Kulesza, M. (1999). Administracja publiczna. Zagadnienia ogólne. Warsaw.
Jasińska, A. (2019). Kondycja finansowa Nowego Sącza na tle innych miast na prawach powiatu. Studia Ekonomiczne – Gospodarka. Społeczeństwo. Środowisko 2(4): 60–72.
Jastrzębska, M. (2002). Kondycja finansowa a polityka finansowa jednostki samorządu terytorialnego (uwarunkowania i związki). Samorząd Terytorialny 12(11): 29–40.
Jastrzębska, M. (2012). Finanse jednostek samorządu terytorialnego. Warsaw.
Jonek-Kowalska, I. (2018). Kondycja finansowa jednostek samorządu terytorialnego jako determinanta rozwoju inteligentnych miast w Polsce. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Seria: Organizacja i Zarządzanie 120: 131–140.
Kaczmarek, T. (2020). Różne oblicza suburbanizacji. Od przedmieść w cieniu miasta do post-suburbiów. Prace i Studia Geograficzne 65(3): 103–113.
Kleine, R., Kloha, P., Weissert, C.S. (2003). Monitoring local government fiscal health. Government Finance Review 19(3): 18–23.
Korczak, J., Lisowski, P., Ostapski, A. (2020). Ustrój samorządu terytorialnego w Polsce. Konstytucja RP. Prace Naukowe Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Wrocław.
Kornberger-Sokołowska, E. (2012). Finanse jednostek samorządu terytorialnego. Warsaw.
Kosek-Wojnar, M., Surówka, K. (2007). Podstawy finansów samorządu terytorialnego. Warsaw.
Kotlińska, J. (2018). Wpływ lokalizacji gminy na wielkość i strukturę dochodów podatkowych, [in:] J. Śmiechowicz, J. Szołno-Koguc (eds.), Wpływy podatkowe jednostek samorządu terytorialnego i czynniki je kształtujące. Lublin: 85–106.
Kotlińska, J., Żukowska, H., Zuba-Ciszewska, M., Mizak, A., Krawczyk-Sawicka, A. (2021). The financial condition of communes in Poland (2010 vs. 2019). European Research Studies Journal 24(2B): 588–599.
Kuhlmann, S., Wollmann, H. (2010). Verwaltung in Europa. Verwaltungssysteme und -reformen in vergleichender Perspektive. Studienkurs an der FernUniversität Hagen. .
Maciejuk, M. (2013). Zróżnicowanie samorządu terytorialnego w państwach Unii Europejskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego 281: 85–94.
Manes Rossi, F., Zito, M., Costanzo, A. (2012). How to prevent distress in local government: a new model applied in Italy. Proceedings in ARSA-Advanced Research in Scientific Areas 1(1): 627–631.
Michalska, J. (2013). Miasto na prawach powiatu – specyficzne połączenie gminy i powiatu, [in:] J. Korczak (ed.). Województwo – region – regionalizacja. 15 lat po reformie terytorialnej i administracyjnej. Wrocław: 135–146.
Mioduchowska-Jaroszewicz, E. (2013). Metody i kierunki oceny kondycji finansowej jednostek samorządów terytorialnych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 786. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia 64(2): 127–140.
Nemec, J., de Vries Michiel, S. (2015). Local government structure and capacities in Europe. Public Policy and Administration 3(14): 249–267.
Patrzałek, L. (2010). Finanse samorządu terytorialnego. Wrocław.
Pokładecki, J. (2010). Europejskie koncepcje samorządu terytorialnego. Przegląd Politologiczny 3: 163–172.
Rivenbark, W.C., Roenigk, D.J., Allison, G. (2010). Conceptualizing financial condition in local government. Journal of Public Budgeting, Accounting & Financial Management 22(2): 149–177.
Sołtyk, P. (2021). Finanse samorządowe. Warsaw.
Sorys, S. (2009). Geneza samorządu terytorialnego. Krakowskie Studia Małopolskie 13: 103–114.
Standar, A. (2017). Ocena kondycji finansowej gmin oraz jej wybranych uwarunkowań na przykładzie województwa wielkopolskiego przy wykorzystaniu metody TOPSIS. Wieś i Rolnictwo 2(175): 69–92.
Standar, A., Średzińska, J. (2008). Zróżnicowanie kondycji finansowej gmin województwa wielkopolskiego. Journal of Agribusiness and Rural Development 4(10): 135–145.
Stanny, M., Strzelczyk, W. (2017). Pomiar kondycji finansowej jednostek samorządu lokalnego – kwerenda międzynarodowa. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy 1(49): 69–92.
Staszel, A. (2016). Narzędzia analizy finansowej w jednostkach samorządu terytorialnego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 10(958): 65–80.
Swianiewicz, P. (2001). Czy wielkie gminy są bogate? Studia Regionalne i Lokalne 4(7): 25–40.
Szlachta, J. (1995). Problemy rozwoju wielkich miast UE na tle szerszej przestrzeni europejskiej, [in:] R. Domański (ed.), Strategie rozwoju wielkich miast. KPZK PAN. Biuletyn 169. Warsaw: 59–65.
Thieme, W. (2007). Die Gliederung der deutschen Verwaltung, [in:] Handbuch der kommunalen Wissenschaft und Praxis. Volume 1: Grundlagen und Kommunalverfassung Unter Mitarbeit von Torsten Elvers Dritte, völlig neu bearbeitete Auflage Herausgegeben in Verbindung mit den kommunalen Spitzenverbänden. Berlin–Heidelberg: Springer-Verlag: 147–168.
Wierzbicki, J. (1991). Ekonomiczne warunki reaktywowania samorządu terytorialnego w Polsce. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 53(2): 147–154.
Wojtasiewicz, L. (1994). Strategie rozwoju dużych miast w systemie samorządowym. Życie i Myśl. Zeszyty Problemowe 1: 19–28.
Zafra-Gómez, J.L., Lopez-Hernandez, A.M., Hernández-Bastida, A. (2009). Developing a model to measure financial condition in local government: Evaluating service quality and minimizing the effects of the socioeconomic environment: an application to Spanish municipalities. The American Review of Public Administration 39(4): 425–449.
Zeliaś, A. (ed.) (2002). Taksonomiczna analiza przestrzennego zróżnicowania poziomu życia w Polsce w ujęciu dynamicznym. Kraków.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.