Abstrakt
W literaturze za sprawą Olgierda Boguckiego pojawiła się propozycja uznania intencji za element konstytutywny czynności konwencjonalnych oraz stosowania intencjonalnego wyjaśniania czynności konwencjonalnych w prawie. Celem niniejszego artykułu jest weryfikacja, czy nowe propozycje mogą zostać wykorzystane w badaniach nad koncepcją karnoprocesowych czynności konwencjonalnych. Autor zbadał relację pomiędzy dotychczas przyjętą na gruncie nauki prawa karnego procesowego koncepcją czynności konwencjonalnych a jej nowymi ujęciami, zestawiając je z przepisami Kodeksu postępowania karnego. W tym celu wykorzystał metodę teoretycznoprawną oraz dogmatycznoprawną. Autor wykazał, że zaproponowane przez Boguckiego pojęcie aspektu konstytutywnego oraz intencjonalne wyjaśnianie czynności konwencjonalnych nie sprawdza się w ocenie i interpretacji karnoprocesowych czynności konwencjonalnych. Należy jednak zauważyć, że opisywane przez Boguckiego aspekty pierwotne oraz epistemiczne mogą pod pewnymi warunkami zostać poddane recepcji na grunt prawa karnego procesowego. Ponadto reguły falsyfikacji w jego ujęciu również nie są przydatne w procesualistyce karnej. Przedmiotowe rozważania stanowią novum w badaniach nad koncepcją czynności konwencjonalnych w procesualistyce karnej, ponieważ tak zaproponowane ujęcie elementów czynności konwencjonalnych w prawie nie zostało w niej dotychczas poddane analizie.
Bibliografia
Bogucki, O. (2006). Przeprowadzanie dowodów w postępowaniu cywilnym z perspektywy koncepcji czynności konwencjonalnych, [w:] S. Czepita (red.), Konwencjonalne i formalne aspekty prawa. Szczecin: 103–118.
Bogucki, O. (2019). O konstytutywnej współzależności wyjaśniania i identyfikowania czynności konwencjonalnych. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 81(2): 51–65. doi: https://doi.org/10.14746/rpeis.2019.81.2.5 DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2019.81.2.5
Bogucki, O. (2021). Czy koncepcja czynności konwencjonalnych jest konwencjonalna? O normatywnej wersji tej koncepcji, [w:] E. Cała-Wacinkiewicz, Z. Kuniewicz, B. Kanarek (red.), O pojmowaniu prawa i prawoznawstwa. Profesorowi Stanisławowi Czepicie in memoriam. Warszawa: 17–31.
Buczek, Ł. (2018). O chociażby nieumyślnym naruszeniu zasad bezpieczeństwa w ruchu z art. 177 § 1 k.k. w aspekcie struktur wypowiedzi dyrektywalnych prawa karnego. Acta Iuris Stettiniensis 1(21): 299–318. https://doi.org/10.18276/ais.2018.21-14 DOI: https://doi.org/10.18276/ais.2018.21-14
Cieślak, M. (2011). Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, [w:] M. Cieślak, Dzieła wybrane. Tom 2. Red. S. Waltoś. Kraków: 39–43.
Czepita, S. (1988). Koncepcje teoretycznoprawne Cz. Znamierowskiego. Poznań.
Czepita, S. (1996). Reguły konstytutywne a zagadnienia prawoznawstawa. Uniwersytet Szczeciński. Studia i Rozprawy 223 (CCXCVII). Szczecin.
Czepita, S. (2006). Formalizacja a konwencjonalizacja działań w prawie, [w:] S. Czepita (red.), Konwencjonalne i formalne aspekty prawa. Szczecin: 9–28.
Czepita, S. (2014). Czynności konwencjonalne i formalne w prawie a proces prawotwórczy i rola Trybunału Konstytucyjnego. Państwo i Prawo 69(12): 3–19.
Czepita, S. (2016). O koncepcji czynności konwencjonalnych w prawie, [w:] M. Smolak (red.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje. Warszawa: 109–147.
Czepita, S. (2017). O pojęciu czynności konwencjonalnej i jej odmianach. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 79(1): 85–102. https://doi.org/10.14746/rpeis.2017.79.1.7 DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2017.79.1.7
Dąbrowska-Kardas, M. (2012). Analiza dyrektywalna przepisów części ogólnej Kodeksu karnego. Warszawa.
Gizbert-Studnicki, T. (1975). O nieważnych czynnościach prawnych w świetle koncepcji czynności konwencjonalnych. Państwo i Prawo 30(4): 70–82.
Gizbert-Studnicki, T. (1988). Normy celowościowe a reguły konstytutywne w prawie, [w:] A. Bodnar, J.J. Wiatr, J. Wróblewski (red.), Prawo a polityka. Księga pamiątkowa ku czci K. Opałka. Warszawa: 102–112.
Gmerek, K. (2020). Identyfikowanie czynności procesowych dokonywanych w ramach rozprawy sądowej. Rozważania na tle rzeczywistych wypowiedzi nieprofesjonalnych uczestników postępowania. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 1(22): 21–36. doi: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.1.21 DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2020.1.21
Gmerek, K. (2021). Identyfikowanie czynności konwencjonalnych w prawie jako proces rozpoznawania ich sensu – wstęp do problematyki. Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 3(28): 54–68. doi: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2021.3.54 DOI: https://doi.org/10.36280/AFPiFS.2021.3.54
Gmerek, K. (2022). Z problematyki formy czynności konwencjonalnych w prawie. Krytyka Prawa 14(2): 27–46. doi: https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.521 DOI: https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.521
Grzegorczyk, T. (2014). Czynności procesowe, [w:] T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne. Warszawa: 382–445.
Gutowski, M. (2010). O regułach dokonywania czynności prawnych. Państwo i Prawo 65(8): 18–30.
Janusz-Pohl, B. (2014a). O konstrukcji niedopuszczalności czynności karnoprocesowej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 76(4): 161–173. doi: https://doi.org/10.14746/rpeis.2014.76.4.11 DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2014.76.4.11
Janusz-Pohl, B. (2014b). Przyczynek do rozważań o formalnym i konwencjonalnym charakterze procesu karnego. Ius Novum 8(4): 97–116.
Janusz-Pohl, B. (2015). Zakazy dowodowe w ujęciu dyrektywalnym – zarys problematyki, [w:] J. Skorupka, A. Drozd (red.), Nowe spojrzenie na model zakazów dowodowych w procesie karnym. Warszawa: 110–125.
Janusz-Pohl, B. (2017a). Dyrektywa umiarkowanego formalizmu czynności procesowych a teoretycznoprawna koncepcja formalizacji, [w:] D. Gil (red.), W kierunku odformalizowania postępowania sądowego. Lublin: 37–58.
Janusz-Pohl, B. (2017b). Definitions and Typologies of Acts in Criminal Proceedings: Perspective of Conventionalisation and Formalisation (Adam Mickiewicz University Law Books 2). Poznań.
Janusz-Pohl, B. (2019). Konwencjonalizm i formalizm postępowania dowodowego, [w:] J. Skorupka (red.), System prawa karnego procesowego. Tom 8: Dowody. Część 1. Warszawa: 489–594.
Janusz-Pohl, B. (2020a). Uwagi o doniosłości koncepcji domniemań relewantnych prawnokarnie. Prawo w Działaniu 43: 37–55.
Janusz-Pohl, B. (2020b). O zasadach obliczania terminów procesowych. Prawo w Działaniu 41: 49–63. doi: https://doi.org/10.32041/pwd.4102
Janusz-Pohl, B. (2021). Wpływ konotacyjnej koncepcji reguł konstytutywnych na modelowanie formuł wadliwości czynności karnoprocesowych, [w:] E. Cała-Wacinkiewicz, Z. Kuniewicz, B. Kanarek (red.), O pojmowaniu prawa i prawoznawstwa. Profesorowi Stanisławowi Czepicie in memoriam. Warszawa: 241–258.
Jaśkiewicz, J. (2013). Poznanie faktów w postępowaniu cywilnym. Warszawa.
Kardas, P. (2015). Problem granic legalności czynności uczestników postępowania karnego i konsekwencji ich przekroczenia, [w:] D. Gruszecka, J. Skorupka (red.), Granice procesu karnego. Legalność działań uczestników postępowania. Warszawa: 13–66.
Kulesza, C. (2012). Czynności procesowe, [w:] P. Kruszyński (red.), Wykład prawa karnego procesowego. Białystok: 204–233.
Nowak, L., Wronkowska, S., Zieliński, M., Ziembiński, Z. (1972). Czynności konwencjonalne w prawie. Studia Prawnicze 33(2): 73–99.
Nowak, M. (2003). Formalna reprezentacja pojęcia sądu dla zastosowań w teorii aktów mowy. Łódź.
Patryas, W. (2000). Definicje a reguły sensu i reguły konstytutywne. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu 1(9): 105–120.
Patryas, W. (2001). Rozważania o normach prawnych. Poznań.
Patryas, W. (2005). Performatywy w prawie. Poznań.
Pohl, Ł. (2017). Czyn w prawie karnym, [w:] R. Dębski (red.), System prawa karnego. Tom 3: Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności. Warszawa: 208–247.
Radwański, Z. (1977). Teoria umów. Warszawa.
Sarkowicz, R. (1989). Wyrażanie przyczynowości w tekście prawnym (na przykładzie kodeksu karnego z 1969 r.). Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Nauk Politycznych 37. Kraków.
Sarkowicz, R. (1984). Akty mowy a czyny zabronione. Państwo i Prawo 39(4): 71–78.
Searle, J.R. (1987). Czynności mowy. Rozważania z filozofii i języka. Tłum. B. Chwedończuk. Warszawa.
Szacoń, K. (2006). Proces cywilny na tle koncepcji czynności konwencjonalnych – formalizacja czynności faktycznych i konwencjonalnych, [w:] S. Czepita (red.), Konwencjonalne i formalne aspekty prawa. Szczecin: 87–102.
Waltoś, S., Hofmański, P. (2016). Proces karny. Zarys systemu. Warszawa.
Wieczorkiewicz-Kita, J. (2010). O konwencjonalnych i formalnych aspektach procesu karnego, [w:] A. Choduń, S. Czepita (red.), W poszukiwaniu dobra wspólnego. Księga jubileuszowa Profesora Macieja Zielińskiego. Szczecin: 749–762.
Ziembiński, Z. (1980). Problemy podstawowe prawoznawstwa. Warszawa.
Ziembiński, Z., Zieliński, M. (1988). Uzasadnienie twierdzeń, ocen i norm w prawoznawstwie. Warszawa.
Ziembiński, Z., Zieliński, M. (1992). Dyrektywy i sposób ich wypowiadania. Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.