Abstrakt
Artykuł podejmuje kwestie zagadnienie rozumienia i postrzegania mody w kategoriach dizajnu. Aby wskazać celowość takiego kierunku badań, autor analizuje dwie wystawy poświęcone modzie. Pierwszą z nich jest Items: Is Fashion Modern? przygotowana przez nowojorskie Museum of Modern Art (MoMA), drugą zaś Fast Fashion: Dark Side of Fashion zorganizowana przez Museum für Kunst und Gewerbe w Hamburgu. Z analizy wynika, że mówienie o modzie nie przez sztukę i jej język, ale przez kategorie dizajnu pozwala zobaczyć ją pełniej, ująć więcej problemów. By jednak zmiana w tym kierunku mogła się dokonać, potrzebna jest weryfikacja tego, co rozumiemy przez słowo moda. Jedno z rozwiązań przynosi badaczka z Australii, Alice Payne. Zaproponowany przez nią podział ułatwiłby patrzenie na modę nie przez sztukę, a właśnie przez dizajn, wzbogaciłby język, jakim o modzie się z reguły mówi, i w konsekwencji jej społeczne postrzeganie. Ostatecznie autor proponuje również, aby odpowiednio wzbogacić o perspektywę dizajnu także historię mody, by dyscyplina ta nabrała nowego znaczenia i tym samym wspomagała przemianę mody w przyszłości.
Bibliografia
Antonelli, P. (2017a, 20 lipca). Items: Is Fashion Modern? // Checklist. Medium. Pobrane 22 kwietnia 2024, z: https://medium.com/items/items-is-fashion-modern-checklist-e353b83e7652
Antonelli, P. (2017b). Who’s afraid of fashion. W: P. Antonelli i M. Millar Fisher (red.), Items: Is fashion modern? (s. 14–23). The Museum of Modern Art, New York.
Antonelli, P., i Millar Fisher, M. (red.). (2017). Items: Is fashion modern? The Museum of Modern Art., New York.
Banach, A. (1957). O modzie XIX wieku. Państwowy Instytut Wydawniczy.
Benton, Ch., Benton, T., i Wood, G. (red.). (2003). Art Déco 1919–1939. Victoria and Albert Museum. Clark, J., i de la Haye A. (2014). Exhibiting fashion: Before and after 1971. Yale University Press.
Coursera. (b.d.). Fashion as design. Pobrane 22 kwietnia 2024, z: https://www.coursera.org/learn/fashion-design
Cumming, V. (2004). Understanding fashion history. Batsford.
Dior, Ch. (2014). Dior i ja. Autobiografia (M. Krzykawski, tłum.). Wydawnictwo Dolnośląskie.
Faryś, P. K. (2019). Konfekcja damska, 1800–1914. Produkcja – wzornictwo – handel. Warszawska Firma Wydawnicza.
Friedman, V. (2020). The incredible whiteness of the Museum Fashion Collection. New York Times. https://www.nytimes.com/2020/09/29/style/museums-fashion-racism.html
Galerie. (b.d.). Galerie des modes et costumes français (1778–1785), chez les Srs Esnauts et Rapilly. Paris.
Grumbach, D. (2014). History of international fashion. Simon & Schuster.
Hawes, E. (1938). Fashion is spinach. Random Housebook.
Items. (b.d.). Announcing Items: Is Fashion Modern? Pobrane 22 kwietnia, z: https://www.moma.org/explore/inside_out/2016/04/05/announcing-items-is-fashion-modern/?_ga=2.257413451.1534908995.1649611663-1659674465.1596614334
Jackson, A. (2020). Kimono: Kyoto to catwalk. V&A Publishing.
Jenss, H. (red.). (2016). Fashion studies: Research methods, sites and practices. Bloomsbury. DOI: https://doi.org/10.5040/9781474220163
Kent, H. M. (red.). (2018). Teaching fashion studies. Bloomsbury.
Klonk, Ch. (2009). Spaces of experience: Art gallery interiors from 1800 to 2000. Yale University Press.
Laver, J. (1969). Costume and fashion: A concise History. Thames and Hudson.
Milleret, G. (2015). Haute couture. Historie de l’industrie de la création française des précurseurs à nos jours. Eyrolles.
MoMA. (1944). Tradition challenged in Museum of Modern Art exhibition, Are clothes modern? Pobrane 22 kwietnia 2024, z: https://assets.moma.org/documents/moma_press-release_325448.pdf?_ga=2.142257586.188726683.1650719153-1659674465.1596614334
MoMA. (b.d.). Items: Is fashion modern? Pobrane 22 kwietnia 2024, z: https://www.moma.org/calendar/exhibitions/1638
Museum für Kunst und Gewerbe Hamburg. (b.d.). Fast fashion: The dark side of fashion. Pobrane 22 kwietnia z: http://www.fastfashion-dieausstellung.de/en/
Papanek, V. (2012). Dizajn dla realnego świata. Środowisko człowieka i zmiana społeczna (J. Holzman, tłum.). Recto-Verso.
Payne, A. (2021). Designing fashion’s future: Present practice and tactics for sustainable change. Bloomsbury. DOI: https://doi.org/10.5040/9781350092495
Petrov, J. (2021). Fashion, history, museums: Inventing the display of dress. Bloomsbury. DOI: https://doi.org/10.1080/03612112.2020.1787588
Rosińska, M. (2020). Utopie dizajnu. Pomiędzy afirmacją a krytyką nowoczesności. Universitas.
Rudofsky, B. (1947). Are clothes modern? An essay on contemporary apparel. Paul Theobald.
Schulze, S., i Banz, C. (red.). (2015). Fast fashion: The dark side of fashion. Museum für Kunst und Gewerbe Hamburg.
Sieradzka, A. (2013). Kostiumologia polska jako nauka pomocnicza historii. Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictw DiG.
Solarska, M. (2011). S/przeciw-historia. Wymiar krytyczny historii kobiet. Oficyna Wydawnicza Epigram.
Staatliche Museen zu Berlin. (b.d.). Fast fashion: The dark sides of fashion. Pobrane 22 kwietnia 2024, z: https://www.smb.museum/en/exhibitions/detail/fast-fashion/
Straszewska, A. (2012). Kostium historyczny w twórczości Jana Matejki na tle malarstwa XIX wieku. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk.
Szaradowski, P. (2014). Sposoby na modę. Muzealnictwo, 55, 23–29. DOI: https://doi.org/10.5604/04641086.1107196
Szaradowski, P. (2017a). Uwagi dotyczące kostiumologii i historii mody jako dyscyplin naukowych w Polsce. Historia@teoria, 2(4), 199–207. DOI: https://doi.org/10.14746/ht.2017.4.2.20
Szaradowski, P. (2017b). Wystawy mody i ubiorów – zagadnienia i problemy metodologiczne. Muzealnictwo, 58, 181–187. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0010.1817
Szaradowski, P. (2021). Między sztuką a przemysłem – postawa Charlesa Fredericka Wortha wobec przemian mody w drugiej połowie XIX wieku. Techne. Seria Nowa, 7, 9–23. DOI: https://doi.org/10.18778/2084-851X.11.01
Taylor, L. (2004). Establishing dress history. Manchester University.
Walker, J. A. (1989). Design history and the history of design. Pluto Press.
Wicha, M. (2015). Jak przestałem kochać design. Wydawnictwo Karakter.
YSL. (b.d.). Yves Saint Laurent aux musées. Pobrane 22 kwietnia 2024, z: https://museeyslparis.com/expositions/yves-saint-laurent-au-5-avenue-marceau
Żygulski (jun.), Z. (1972). Kostiumologia. Akademia Sztuk Pięknych Kraków.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.