Abstrakt
Raportowanie środowiskowe informacji związanych z klimatem dotyczy tego, w jaki sposób działalność przedsiębiorstwa wpływa na klimat (chodzi zarówno o negatywne skutki, jak i działania na rzecz ochrony) oraz jak zmiany klimatu oddziałują na funkcjonowanie podmiotów gospodarczych. Szczególne obwiązki dotyczące raportowania kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem (w tym klimatem) zostały nałożone na podmioty działające w sektorze usług finansowych. Muszą one ujawniać określone informacje dotyczące sposobów, w jaki wprowadzają do działalności ryzyka i biorą pod uwagę niekorzystne skutki dla zrównoważonego rozwoju. Problematyka artykułu związana z ujęciem kwestii dotyczących zrównoważonego rozwoju w raportach niefinansowych jest przedmiotem zainteresowań wielu autorów. Artykuł uzupełnia istniejący dorobek naukowy w zakresie raportowania niefinansowego przez wyodrębnienie i uszczegółowienie nieporuszanych wcześniej kwestii dotyczących klimatu. Celem artykułu jest przedstawienie aktualnego stanu raportowania informacji związanych z klimatem w obligatoryjnej sprawozdawczości niefinansowej banków. W artykule posłużono się analizą aktów prawnych, literatury przedmiotu, a także badaniem danych wtórnych pochodzących z obligatoryjnych sprawozdań niefinansowych banków notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie i należących do indeksu WIG-Banki oraz WIG-ESG. Z przeprowadzonych badań wynika, że wprowadzone na poziomie europejskim nowe regulacje prawne skierowane do sektora finansowego wymuszają większe zaangażowania w działania na rzecz ochrony klimatu. Badane banki wypełniają nałożone na nie obowiązki, aczkolwiek jest to realizowane w ograniczonym zakresie. Prezentowane dane są w dużym stopniu rozproszone w różnych częściach sprawozdania z działalności oraz raportu na temat informacji niefinansowych, co może wynikać z braku jednolitych standardów w tym zakresie. Zakres ujawnianych informacji związanych z klimatem jest zbliżony w raportach poszczególnych banków i dotyczy zarówno wpływu działalności banków na klimat, jak również oddziaływania na niego oferowanych produktów finansowych. Podsumowując, badane banki starają się być odpowiedzialne społecznie i świadomie podejmują próby ujęcia w swoich sprawozdaniach zagadnień dotyczących klimatu. Raportowanie tych informacji jest tam jednak dopiero na początkowym etapie.
Bibliografia
Ackers, B., Adeyemi, A. (2022). Climate change disclosures by public sector organisations. Economics, Management and Sustainability 7(1): 17–33. DOI: https://doi.org/10.14254/jsdtl.2022.7-1.2
Adamczyk, J. (2001). Koncepcja zrównoważonego rozwoju w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Kraków.
Adamczyk, J. (2018). Zrównoważony rozwój jako paradygmat współczesnego zarządzania przedsiębiorstwem. Przegląd Organizacji 12: 8–14. DOI: https://doi.org/10.33141/po.2018.12.01
Barbosa, G.S., Drach, P.R., Corbella, O.D. (2014). A conceptual review of the terms sustainable development and sustainability. International Journal of Social Science 3(2): 1–15.
Brown, L.R. (2003). Gospodarka Ekologiczna. Na miarę Ziemi. Warszawa.
Czaja-Cieszyńska, H. (2020). Kapitał ludzki jako obszar raportowania niefinansowego na przykładzie wybranych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 108(164): 23–40.
Emas, R. (2015). The Concept of Sustainable Development: Definition and Defining Principles. Brief for GSDR.
Fijałkowska, J. (2016). Raportowanie informacji niefinansowych zgodnie z nową Dyrektywą UE 2014/95/UE jako wyzwanie dla przedsiębiorstw. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 436: 115–122.
Fijałkowska, J., Zyznarska-Dworczak, B. (2018). Sustainability reporting of Polish banks – a step towards greater accountability? Financial, Accounting and Economic Aspects of Contemporary Management. Entrepreneurship and Management 19(1,1): 47–61.
Kamieniecka, M., Nóżka, A. (2016). Źródła i zakres raportów środowiskowych oraz ocena możliwości ich integracji ze sprawozdaniem finansowym. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 284: 53–65.
Kaźmierczak, M. (2022). A literature review on the difference between CSR and ESG. Scientific Papers of Silesian University of Technology. Organization and Management Series No 162: 275–289. DOI: https://doi.org/10.29119/1641-3466.2022.162.16
Krasodomska, J., Godawska, J. (2021). Raportowanie informacji o zrównoważonym rozwoju – standaryzacja i harmonizacja niefinansowych ujawnień przedsiębiorstw. Rachunkowość 10: 10–20.
Krasodomska, J., Michalak, J., Świetla, K. (2020). Directive 2014/95/EU: accountants’ understanding and attitude towards mandatory non-financial disclosures in corporate reporting. Meditari Accountancy Research 28(5): 751–779. DOI: https://doi.org/10.1108/MEDAR-06-2019-0504
Krasodomska, J., Zarzycka, E., Dobija, D. (2022). Czynniki determinujące raportowanie przez przedsiębiorstwa informacji o działaniach na rzecz realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 46(3): 99–118. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.9599
Kryk, B. (2017). Informacje środowiskowe w sprawozdaniach z działalności. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 479: 108–117. DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2017.479.10
Kuciński, K. (2009). Wprowadzenie. W: K. Kuciński (red.), Strategie przedsiębiorstw wobec wymogów zrównoważonego rozwoju (s. 7–25). Warszawa.
Macuda, M., Matuszak, Ł., Różańska, E. (2015). The concept of CSR in accounting theory and practice in Poland: an empirical study. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 84(140): 115–138. DOI: https://doi.org/10.5604/16414381.1173808
Matuszak, Ł., Różańska, E. (2021). Towards 2014/95/EU directive compliance: the case of Poland. Sustainability Accounting, Management and Policy Journal 12(5): 1052–1076. DOI: https://doi.org/10.1108/SAMPJ-02-2020-0042
Misztal, A. (2019). Zrównoważony rozwój przedsiębiorstw a stopień rozwoju społeczno-gospodarczego. Studia i Prace Kolegium Zarzadzania i Finansów. Zeszyt Naukowy 174: 33–45. DOI: https://doi.org/10.33119/SIP.2019.174.2
Młynarski, T. (2017). Bezpieczeństwo energetyczne i ochrona klimatu w drugiej dekadzie XXI wieku. Kraków.
Morrison, R. (2021). Environmental, Social and Governance Theory: Defusing a Major Threat to Shareholder Rights. Competitive Enterprise Institute. Washington. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.3845709
Mućko, P., Niemiec, A., Skoczylas, W. (2021). Dobrowolny przymus? Uwarunkowania raportowania w zakresie zrównoważonego rozwoju przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 45(4): 91–110. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.5744
Papuziński, A. (2005). Zrównoważony rozwój a współczesny problem ekologiczny: ontologia polityki ochrony środowiska. W: A. Papuziński (red.), Zrównoważony rozwój od utopii do praw człowieka (s. 30–51). Bydgoszcz.
Paszkiewicz, A., Szadziewska, A. (2011). Raportowanie ekologicznych aspektów działalności w przedsiębiorstwach energetycznych i chemicznych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 625. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia 32: 295–311.
Piątek, Z. (2005). Człowiek jako podmiot zrównoważonego rozwoju: konsekwencje filozoficzno-społeczne, A. Papuziński (red.), Zrównoważony rozwój od utopii do praw człowieka (s. 14–29). Bydgoszcz.
Popławska, M. (2018). Raportowanie społecznej odpowiedzialności biznesu w sektorze bankowym i pośrednictwie finansowym. W: K. Waliszewski (red.), Społeczna odpowiedzialność instytucji finansowych. Od teorii do praktyki (s. 59–91). Warszawa.
Rogowski, W., Lipski, M. (2022). Znaczenie informacji niefinansowej w świetle wymogów zrównoważonego rozwoju oraz turbulentnego otoczenia. Kwartalnik Nauk o Przedsiębiorstwie 2: 33–44. DOI: https://doi.org/10.33119/KNoP.2022.64.2.3
Różańska, E. (2016). Koncepcja CSR w sektorze bankowym i jej raportowanie – nurty badawcze. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 272: 131–142.
Rubik, J. (2018). Raportowanie niefinansowe spółek Respect Index po zmianach. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach 369: 209–220.
Skoczylas, W. (2019). Społeczne odpowiedzialność biznesu w świetle analizy zawartości raportów niefinansowych spółek makrosektora produkcja przemysłowa i budowlano-montażowa. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 103(159): 169–182. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.3081
Szadziewska, A., Kujawski, J. (2022). Environmental disclosures in the non-financial reporting of energy companies. Creating a reliable business image or impression management? Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 46(2): 157–194. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8814
Szadziewska, A., Spigarska, E., Majerowska, E. (2018). The disclosure of non-financial information by stock-exchange-listed companies in Poland, in the light of changes introduced by the Directive 2014/95/EU. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowosci 99(155): 65–96. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0012.2933
Śnieżek, E., Krasodomska, J., Szadziewska, A. (2018). Informacje niefinansowe w sprawozdawczości biznesowej przedsiębiorstw. Warszawa.
Szwejkowski, Z. (2004). Pogoda, klimat i środowisko. Olsztyn.
Trzepacz, P. (2012). Zrównoważony rozwój – wyzwania globalne. Kraków.
Waniak-Michalak, H., Macuda, M., Krasodomska, J. (2016). Corporate Social Responsibility and accounting in Poland: a literature review. Accounting and Management Information Systems 15(2): 255–303.
Wójcik-Jurkiewicz, M. (2020). Raportowanie niefinansowe banków z perspektywy społecznie odpowiedzialnej – przykłady z WIG-ESG. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 108(164): 207–228. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.3603
Zioło, Z. (2023). Wpływ kryzysów na zmiany uwarunkowań funkcjonowania i rozwoju działalności gospodarczej. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego 37(1): 7–25. DOI: https://doi.org/10.24917/20801653.371.1
Zyznarska-Dworczak, B. (2022). Financial and ESG reporting in times of uncertainty. Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 46(4): 161–180. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.1307
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.