Słowa kluczowe
podatek od towarów i usług
dobra administracja
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 152
Liczba pobrań: 163
Abstrakt
Celem artykułu jest określenie relacji unijnej i krajowej zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań stosowanej w obszarze zharmonizowanego podatku VAT. Założono, że zasady te w ujęciu unijnym i krajowym, pomimo wspólnego mianownika, nie pokrywają się. W przypadku obszaru zharmonizowanego pierwszeństwo zawsze mają ramy gwarancyjne analizowanej zasady wyznaczone orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości (TSUE), nawet jeśli ograniczają zakres stosowania zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań w ujęciu krajowym. Materiał badawczy stanowiły reprezentatywne wyroki TSUE dotyczące istoty zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań, jej źródeł oraz przesłanek zastosowania. Wnioski z analizy odniesiono do wybranych stanów faktycznych, na podstawie których zapadły rozstrzygnięcia Naczelnego Sądu Administracyjnego uwzględniające zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań w ujęciu krajowym. Analiza tej zasady wskazuje na różny zakres ochrony, w przypadku zharmonizowanego i niezharmonizowanego prawa podatkowego. Przede wszystkim zasada ta nie będzie miała zastosowania w przypadku praktyki państwa członkowskiego sprzecznej z regulacją unijną, nawet jeśli praktyka ta jest korzystna dla jednostki. Uzasadnione oczekiwania nie mogą też powstać w przypadku nadużycia praw lub naruszenia prawa przez jednostkę, nawet jeśli stworzony przez nią stan niezgodny z prawem był tolerowany przez Unię lub organy krajowe. Przeprowadzona w artykule analiza wykorzystywania zasady uzasadnionych oczekiwań w polskim orzecznictwie sądowym w zakresie VAT prowadzi do wniosku, że znajduje ona znacznie szersze zastosowanie, niż wynikałoby to z doktryny i judykatury unijnej, co wskazuje na potrzebę zmian w tym zakresie.
Bibliografia
Bigo, T. (1948). Prawo administracyjne. Część I: Instytucje ogólne. Opracowane przez Dr. Władysława Kawkę, Adiunkta U. Wr. na podstawie wykładów uniwersyteckich prof. dr T. Bigo. Wrocław: Nakładem Studentów Koła Prawników Uniwersytetu Wrocławskiego.
Brown, A. (2018). A Theory of Legitimate Expectations for Public Administration. Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780198812753.001.0001
Craig, P. (2012). EU Administrative Law. Oxford: Oxford University Press. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199568628.001.0001
Ćwik-Bury, A. (2020). Terminy przedawnienia a neutralność systemu VAT w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE. Perspektywa pewności prawa. Warszawa: Wolters Kluwer Polska.
Ćwik-Bury, A. (2022). Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań. Refleksje na gruncie prawa podatkowego. Kwartalnik Prawa Podatkowego 3: 23–49. DOI: https://doi.org/10.18778/1509-877X.2022.03.02
Famulska, T. (2013). Oddziaływanie instytucji interpretacji podatkowych na finanse przedsiębiorstw. Warszawa: Difin.
Hanusz, A. (2013). Kontrola sądowoadministracyjna stosowania zasady zaufania do organów podatkowych. Państwo i Prawo 68(8): 20–35.
Kmieciak, Z. (1998). Europejskie standardy prawa i postępowania administracyjnego a ustalenia orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 60(1): 51–60. http://hdl.handle.net/10593/5558
Kokott, J. (2022). EU Tax Law. München: Verlag C.H. Beck. DOI: https://doi.org/10.17104/9783406792755
Lemańska, J. (2016). Uzasadnione oczekiwania w perspektywie prawa krajowego i regulacji europejskich. Warszawa: Wolters Kluwer.
Miąsik, D. (2007). Zasada ochrony zaufania w prawie wspólnotowym. W: C. Mik (red.). Zasady ogólne prawa wspólnotowego (s. 225–250). Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.
Miąsik, D. (2022). Zasady i prawa podstawowe. Warszawa: C.H. Beck.
Morawski, W. (2021). Zasada równości a indywidualne interpretacje podatkowe. W: A. Franczak (red.). Ochrona praw podatnika. Diagnoza sytuacji (s. 273–294). Warszawa: Wolters Kluwer.
Niedźwiedź, M. (2020). Zasady ogólne europejskiego prawa administracyjnego – zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 13.07.1965 r. 111/63, Lemmerz-Werke GmbH przeciwko Wysokiej Władzy EWWiS. Europejski Przegląd Sądowy 7: 55–61.
Prus, Ł. (2012). W kwestii ochrony uzasadnionych oczekiwań w prawie administracyjnym UE. Glosa do wyroku TS z dnia 19 maja 1992 r., C-104/89 oraz C-37/90. Europejski Przegląd Sądowy 3: 33–38.
Prus, Ł. (2018). Ochrona uzasadnionych oczekiwań jednostki jako zasada ogólna europejskiego prawa administracyjnego. Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa.
Prus, Ł. (2020). Prawo zwyczajowe i zwyczaje administracyjne. W: T. Kocowski, P. Lisowski, M. Paplicki, K. Kokocińska (red.), Tadeusz Bigo o administracji i prawie administracyjnym – refleksje wrocławskiej szkoły administratywistycznej (s. 91–95). Wrocław: E-Wydawnictwo. Prawnicza i Ekonomiczna Biblioteka Cyfrowa.
Rogowska-Rajda, B. (2018). Zasada pewności prawa w podatku od towarów i usług. W: A. Kaźmierczak, A. Franczak, (red.). Zasada pewności w prawie podatkowym (s. 227–237). Warszawa: Wolters Kluwer.
Rogowska-Rajda, B., Tratkiewicz, T. (2019). Czyżby sprawa „prewspółczynnika” w VAT wreszcie została zakończona? Przegląd Podatkowy 8: 31–40.
Rogowska-Rajda, B., Tratkiewicz, T. (2021). Gastronomia w starej matrycy stawek. Refleksje po wyroku TS, C-703/19, J.K. przeciwko Dyrektorowi Izby Administracji Skarbowej w Katowicach. Przegląd Podatkowy 7: 16–22.
Schwarze, J. (1992). European Administrative Law. London, Luxemburg: Sweet & Maxwell.
Schwarze, J. (2006). European Administrative Law. London: Sweet & Maxwell.
Tridimas, T. (2009). The General Principles of EU Law. Oxford: Oxford University Press.
Weisbrot, M. (2015). Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań w sprawach o zwrot nienależnych subwencji – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 20.06.2013 r. w sprawie C-568/11 Agroferm A/S przeciwko Ministreriet for Fødevarer, Landbrug og Fiskeri. Europejski Przegląd Sądowy 9: 44–50.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.