Instytucja zarządu sukcesyjnego – niezauważona szansa?

Abstrakt

Implementowana do prawa polskiego instytucja zarządu sukcesyjnego regulowana przepisami ustawy z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw umożliwia przedsiębiorcom prowadzącym działalność w formie jednoosobowej działalności gospodarczej zapewnienie ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstw w wypadku ich śmierci. W Polsce jest to najpopularniejsza forma prowadzenia
działalności, a z powodu śmierci przedsiębiorcy z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) wykreślanych jest średnio około 1000 przedsiębiorców miesięcznie. Pomimo tego wykorzystanie instytucji zarządu sukcesyjnego jest znikome. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie o potencjalne przyczyny takiego stanu rzeczy. Materiał empiryczny stanowią badania zarówno ilościowe, jak i jakościowe. Na podstawie danych z bazy CEIDG obejmujących ponad cztery i pół roku obowiązywania ustawy o zarządzie sukcesyjnym w polskim porządku prawnym dokonano analizy wykorzystania instytucji zarządu sukcesyjnego przez przedsiębiorców. Przeanalizowano dane dotyczące zarówno powoływania przez przedsiębiorców za życia zarządcy sukcesyjnego, jak i przypadków związanych z powoływaniem go przez spadkobierców już po śmierci przedsiębiorcy. Zaprezentowane statystyki wskazują na niewielki odsetek przedsiębiorców, którzy za swojego życia powołali zarządcę sukcesyjnego. Jednocześnie zdecydowana większość pełniących swoje obowiązki zarządców sukcesyjnych została powołana przez spadkobierców już po śmierci przedsiębiorcy. Materiał empiryczny stanowi również 16 pogłębionych wywiadów z przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą na podstawie wpisu w CEIDG, których celem była egzemplifikacja ich wiedzy i postaw związanych z omawianą problematyką. Respondenci wskazują, że nie powołują zarządcy sukcesyjnego, gdyż nie mają wiedzy na temat przedmiotowej instytucji, a ewentualna zmiana ich postępowania wymagałaby przeprowadzenia skutecznej kampanii informacyjnej.