Słowa kluczowe
uczelnia techniczna
STEM
Plan Równości Płci
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 0
Liczba pobrań: 7
Abstrakt
Celem artykułu jest zrekonstruowanie głównych problemów związanych z równym traktowaniem ze względu na płeć, doświadczanych w przestrzeni uczelni technicznej przez osoby studiujące, a także zaprezentowanie wybranych rozwiązań, wspierających politykę równego traktowania w uczelni technicznej. W analizie sięgamy do koncepcji trzech wzorów polityk antydyskryminacyjnych w obrębie uczelni i nauki, a mianowicie polityk skierowanych na struktury (fix the numbers), wiedzę (fix the knowledge) i instytucje (fix the institution). W artykule bazujemy na wynikach badań, które zostały przeprowadzone w 2021 r. w ramach realizacji Planu Równości Płci. Podstawą zbierania danych była triangulacja metodologiczna; przeprowadziliśmy zarówno wywiady pogłębione indywidualne (IDI) i zbiorowe, ankiety z osobami studiującymi i pracującymi w uczelni technicznej. Łącznie w badaniu ilościowym udział wzięło 3438 osób studiujących, w tym na studiach doktoranckich i w szkole doktorskiej (w tym 43% kobiet). Wyniki przeprowadzonych badań pokazały, że w uczelni technicznej nierówne traktowanie ze względu na płeć ma charakter wielowymiarowy, a jednocześnie kluczową barierą pozostaje niska skuteczność dotychczasowych mechanizmów reagowania, wzmacniająca obawy przed zgłaszaniem nadużyć i sprzyjająca strategiom unikania. Społeczność studencka najsilniej popiera rozwiązania z obszaru „naprawiania instytucji” (fix the institution), takie jak usprawnienie procedur, niezależne kanały zgłoszeń, kodeks postępowania oraz wsparcie psychologiczne, przy jednoczesnej niechęci wobec działań parytetowych. Wnioski wskazują zatem na potrzebę łączenia zmian instytucjonalnych z edukacją równościową i modyfikacją praktyk dydaktycznych.
Bibliografia
Abir-Am, P. G. (2010). Gender and technoscience: A historical perspective. Journal of Technology Management and Innovation, 5(1), 152–165. DOI: https://doi.org/10.4067/S0718-27242010000100012
Blickenstaff, J. C. (2005). Women and science careers: Leaky pipeline or gender filter? Gender and Education.
Bührer, S., Kalpazidou Schmidt, E., Palmén, R., i Reidl, S. (2020). Evaluating gender equality effects in research and innovation systems. Scientometrics, 125(2), 1459–1475. DOI: https://doi.org/10.1007/s11192-020-03596-1
CBOS. (2019). Rodzina – jej znaczenie i rozumienie. https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2019/K_022_19.PDF
Cech, E. A. (2022). The intersectional privilege of white able-bodied heterosexual men in STEM. Science Advances, 8(24), eabo1558. DOI: https://doi.org/10.1126/sciadv.abo1558
Charlesworth, T. E. S., i Banaji, M. R. (2019). Gender in science, technology, engineering, and mathematics: Issues, causes, solutions. Journal of Neuroscience, 39(37), 7228–7243. DOI: https://doi.org/10.1523/JNEUROSCI.0475-18.2019
Cheryan, S., Drury, B. J., i Vichayapai, M. (2013). Enduring influence of stereotypical computer science role models on women’s academic aspirations. Psychology of Women Quarterly, 37(1), 72–79. DOI: https://doi.org/10.1177/0361684312459328
Clavero, S., i Galligan, Y. (2021a). Delivering gender justice in academia through gender equality plans? Normative and practical challenges. Gender, Work and Organization, 28(3), 1115–1132. DOI: https://doi.org/10.1111/gwao.12658
Collins, K. H., Joseph, N. M., i Ford, D. Y. (2020). Missing in action: Gifted black girls in science, technology, engineering, and mathematics. Gifted Child Today, 43(1), 55–63. DOI: https://doi.org/10.1177/1076217519880593
Corneliussen, H. G. (2014). Technologies of inclusion: Gender in the information society. Information, Communication & Society, 17(6), 791–793. DOI: https://doi.org/10.1080/1369118X.2013.808367
Dennehy, T. C., i Dasgupta, N. (2017). Female peer mentors early in college increase women’s positive academic experiences and retention in engineering. Proceedings of the National Academy of Sciences, 114(23), 5964–5969. DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.1613117114
Drange, I., Pietilä, M., Reisel, L., i Silander, C. (2023). Advancing women’s representation in top academic positions – what works? Studies in Higher Education, 48(6), 877–891. DOI: https://doi.org/10.1080/03075079.2023.2172563
Druciarek, M., i Przybysz, I. (2018). Działania na rzecz równości szans kobiet i mężczyzn w średnich firmach. Raport z badań jakościowych. Instytut Spraw Publicznych.
Galperin, H. (2021). “This gig is not for women”: Gender stereotyping in online hiring. Social Science Computer Review, 39(6), 1089–1107. DOI: https://doi.org/10.1177/0894439319895757
Garcia-Holgado, A., Mena, J., Garcia-Penalvo, F. J., Pascual, J., Heikkinen, M., Harmoinen, S., Garcia-Ramos, L., Penabaena-Niebles, R., i Amores, L. (2020). Gender equality in STEM programs: A proposal to analyse the situation of a university about the gender gap. IEEE Global Engineering Education Conference, EDUCON, 2020-April(April), 1824–1830. DOI: https://doi.org/10.1109/EDUCON45650.2020.9125326
Gerlich, J. (2019). Raport. Molestowanie na polskich uczelniach publicznych. Helsińska Fundacja Praw Człowieka.
Gollifer, S., i Gorman, S. (2016). Gender mainstreaming in higher education toolkit: An introductory workshop. https://www.inasp.info/sites/default/files/2018-04/Gender%20Toolkit.pdf
Guiso, L., Monte, F., Sapienza, P., i Zingales, L. (2008). Diversity: Culture, gender, and math. Science, 320(5880), 1164–1165. DOI: https://doi.org/10.1126/science.1154094
Herrmann, S. D., Adelman, R. M., Bodford, J. E., Graudejus, O., Okun, M. A., i Kwan, V. S. (2016). The effects of a female role model on academic performance and persistence of women in STEM courses. Basic and Applied Social Psychology, 38(5), 258–268. DOI: https://doi.org/10.1080/01973533.2016.1209757
Jasko, K., Pyrkosz-Pacyna, J., Czarnek, G., Dukała, K., i Szastok, M. (2020). The STEM graduate: immediately after graduation, men and women already differ in job outcomes, attributions for success, and desired job characteristics. Journal of Social Issues, 76(3), 512–542. DOI: https://doi.org/10.1111/josi.12392
Kozlowski, D., Larivière, V., Sugimoto, C. R., i Monroe-White, T. (2022). Intersectional inequalities in science. Proceedings of the National Academy of Sciences, 119(2), e2113067119. DOI: https://doi.org/10.1073/pnas.2113067119
Krzaklewska, E., Sekuła, P., Warat, M., Ratecka, A., Ciaputa, E., Kosmos, I., Trbovc, J. M., i Cankar, T. (2023). D2.1 KSH2 Report: Initiating change beyond the centre. A literature review of Gender Equality Plans in research organisations across Europe. Zenodo.
Lagesen, V. A., i Suboticki, I. (2022). Department heads enacting gender balance policies: Navigating voices of ambiguity and concern. Critical Policy Studies, 16(3), 333–351. DOI: https://doi.org/10.1080/19460171.2021.1991822
Linn, M. C., i Hyde, J. S. (1989). Gender, mathematics, and science. Educational Researcher, 18(8), 17–27. DOI: https://doi.org/10.3102/0013189X018008017
Mor Barak, M. (2010). Managing diversity: Toward a globally inclusive workplace. Sage.
Ní Laoire, C., Linehan, C., Archibong, U., Picardi, I., i Udén, M. (2021). Context matters: Problematizing the policy-practice interface in the enactment of gender equality action plans in universities. Gender, Work and Organization, 28(2), 575–593. DOI: https://doi.org/10.1111/gwao.12594
Palmén, R., Arroyo, L., Müller, J., Reidl, S., Caprile, M., i Unger, M. (2020, April). Integrating the gender dimension in teaching, research content & knowledge and technology transfer: Validating the EFFORTI evaluation framework through three case studies in Europe. Evaluation and Program Planning, 79, 101751. DOI: https://doi.org/10.1016/j.evalprogplan.2019.101751
Peterson, H., i Jordansson, B. (2022). Gender mainstreaming in Swedish academia: Translating policy into practice. Journal of Gender Studies, 31(1), 87–100. DOI: https://doi.org/10.1080/09589236.2021.2004539
Ramsey, L. R., Betz, D. E., i Sekaquaptewa, D. (2013). The effects of an academic environment intervention on science identification among women in STEM. Social Psychology of Education, 16(3), 377–397. DOI: https://doi.org/10.1007/s11218-013-9218-6
Rosa, R. (2022). The trouble with ‘work-life balance’ in neoliberal academia: A systematic and critical review. Journal of Gender Studies, 31(1), 55–73. DOI: https://doi.org/10.1080/09589236.2021.1933926
Rosa, R., i Clavero, S. (2022). Gender equality in higher education and research. Journal of Gender Studies, 31(1), 1–7. DOI: https://doi.org/10.1080/09589236.2022.2007446
Rzecznik Praw Obywatelskich. (2019). Doświadczenie molestowania wśród studentek i studentów. Analiza i zalecenia RPO. Pobrane 1 grudnia 2021, z: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/molestowanie-wsrod-studentek-i-studentow-analiza-i-zalecenia-rpo
Sax, L. J., Lehman, K. J., Jacobs, J. A., Kanny, M. A., Lim, G., Monje-Paulson, L., i Zimmerman, H. B. (2017). Anatomy of an enduring gender gap: The evolution of women’s participation in computer science. Journal of Higher Education, 88(2), 258–293. DOI: https://doi.org/10.1080/00221546.2016.1257306
Showunmi, V. (2020). The importance of intersectionality in higher education and educational leadership research. Journal of Higher Education Policy and Leadership Studies, 1(1), 46–63. DOI: https://doi.org/10.29252/johepal.1.1.46
Simon, R. M., Wagner, A., i Killion, B. (2017). Gender and choosing a STEM major in college: Femininity, masculinity, chilly climate, and occupational values. Journal of Research in Science Teaching, 54(3), 299–323. DOI: https://doi.org/10.1002/tea.21345
Skórzyńska, A. (2023). Psucie wiedzy i znikające instytucje. Szkic z neoliberalizującej się akademii. Teksty Drugie, 1, 19–42. DOI: https://doi.org/10.18318/td.2023.1.2
Stanford University. (2011). What is gendered innovations? https://www.genderedinnovations.se/page/en-US/8/What_is_Gendered_Innovations
Tarantino, L., i Di Marco, A. (2021). Gender equality: The need for explicit address and actions in ICT and Socio-Technical Systems agendas. CEUR Workshop Proceedings, 3016, 258–267.
Verdugo-Castro, S., Cruz Sánchez-Gómez, M., i García-Holgado, A. (2018). Gender gap in the STEM sector in pre and university studies of Europe associated with ethnic factors. ACM International Conference Proceeding Series, 984–990. DOI: https://doi.org/10.1145/3284179.3284348
Yansen, G., i Zukerfeld, M. (2014). Why don’t women program? Exploring links between gender, technology and software. Science, Technology and Society, 19(3), 305–329. DOI: https://doi.org/10.1177/0971721814548111
Zawistowska, A. (2018). Poczucie skuteczności i pozytywne autostereotypy – przypadek kobiet w naukach ścisłych i technicznych. Przegląd Badań Edukacyjnych, 1(26), 87–108. DOI: https://doi.org/10.12775/PBE.2018.005
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.