Status prawny zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków w stanie awaryjnym

Abstrakt

W praktyce obrotu prawnego wątpliwości budzi sposób postępowania z zabytkiem nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków w stanie awaryjnym. Stan techniczny i ogólna kondycja zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków są bardzo różne. Dobra kultury cechuje z reguły wysoki stopień nietrwałości. Obiekty niewłaściwie zabezpieczone nierzadko znajdują się w bardzo złej kondycji i stwarzają zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi oraz otoczenia. Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o metodę pozwalającą na wypracowanie sposobu postępowania z zabytkami nieruchomymi wpisanymi do rejestru zabytków, których stan techniczny zagraża ludziom i otoczeniu. W artykule zastosowano metodę dogmatycznoprawną analizy przepisów prawa dotyczących obiektów budowlanych wpisanych do rejestru zabytków z szerokim wykorzystaniem judykatury sądów administracyjnych. Na podstawie przeprowadzonych badań sformułowano wniosek, że z uwagi na jego specyfikę zabytkowy obiekt budowlany, który uległ zniszczeniu, podlega dalszej ochronie konserwatorskiej w takim zakresie, w jakim jego substancja (materia) nadal reprezentuje walory, z uwagi na które nastąpił wpis do rejestru zabytków. W konkluzji przedstawiono stanowisko, że wykładnia przepisów prawa tylko w ograniczonym zakresie pozwala udzielić odpowiedzi na pytanie o los zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków w stanie awaryjnym. O kierunku rozstrzygnięcia organu decydować będą konkretne okoliczności faktyczne dotyczące indywidualnego zabytku, w tym stan zachowania zabytku (kondycja techniczna), reprezentowane przez niego/utracone walory, możliwości zachowania jego autentyzmu oraz materiał dowodowy, który musi podlegać kompleksowej ocenie. Wyjątkowo istotne w ustaleniu sposobu postępowania z zabytkiem w stanie awaryjnym jest, aby wybór rozstrzygnięcia organu został oparty na wyczerpującym materiale dowodowym i znajdował w nim odzwierciedlenie.