Uwagi polemiczne o aspekcie teoretycznym kontratypu obrony koniecznej
PDF

Słowa kluczowe

norma sankcjonowana
norma sankcjonująca
kontratyp
obrona konieczna
wykładnia prawa

Jak cytować

Mróz, J. (2024). Uwagi polemiczne o aspekcie teoretycznym kontratypu obrony koniecznej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 86(3), 279–296. https://doi.org/10.14746/rpeis.2024.86.3.15

Liczba wyświetleń: 56


Liczba pobrań: 88

Abstrakt

Niniejsza polemika jest głosem w dyskusji nad aspektem formalnym kontratypu obrony koniecznej oraz lokowania sytuacji kontratypowej w prawnokarnych strukturach normatywnych. Autor, posługując się metodą dogmatycznoprawną ze szczególnym uwzględnieniem derywacyjnej koncepcji wykładni prawa jako koncepcji zintegrowanej, przedstawia punkt widzenia, który w przepisach o kontratypie obrony koniecznej upatruje modyfikatora zakresu zastosowania normy sankcjonującej. Takie ujęcie problematyki normatywnego lokowania sytuacji kontratypowej prowadzi autora do wniosku, że stanowi on danie wyrazu przez normodawcę koncepcji dozwolenia mocnego, będącego operatorem w logice deontycznej. W niniejszym opracowaniu odrzuca się tezę, jakoby przepis o kontratypie obrony koniecznej stanowił modyfikator zakresu zastosowania normy sankcjonowanej i ograniczał zasięg zakazu normy. Oznacza to, że zachowanie podjęte w warunkach kontratypowych wypełnia znamiona czynu zabronionego pod groźbą kary, a oznacza to, że jest zachowaniem zdatnym do przekroczenia prawnokarnej normy sankcjonowanej. Wystąpienie rzeczonej sytuacji uniemożliwia zaktualizowanie się normy sankcjonującej. Odmienne ujęcie prowadzi do sytuacji redundancji treści normatywnej w tekście prawnym, a także niezgodne jest z zakazem wykładni synonimicznej.

https://doi.org/10.14746/rpeis.2024.86.3.15
PDF

Bibliografia

Asher, N., i Bonevac, D. (2005). Free choice permission is strong permission. Synthese, 145, 303–323. DOI: https://doi.org/10.1007/s11229-005-6196-z

Andrejew, I. (1959), Ustawowe znamiona przestępstwa. Wydawnictwo Prawnicze.

Andrejew, I. (1978). Ustawowe znamiona czynu. Typizacja i kwalifikacja przestępstw. Wydawnictwo Prawnicze.

Governatori, G., Olivieri, F., Rotolo, A., i Scannapieco, S. (2013). Computing strong and weak permissions in defeasible logic. Journal of Philosophical Logic, 42(6), 1–37. DOI: https://doi.org/10.1007/s10992-013-9295-1

Iwański, M., Małecki, M., Tarapata, S., i Zontek, W. (2020). Dlaczego rozważania o „aspekcie formalnym kontratypu obrony koniecznej” są bezprzedmiotowe (na marginesie artykułu Kamila Siwka). Przegląd Sądowy, 11–12, 135–142.

Kelsen, H. (2014). Czysta teoria prawa (R. Szubert, tłum.). LexisNexis Polska.

Kmita, J. (1973). Wykłady z logiki i metodologii nauk. Wydawnictwo PWN.

Pohl, Ł. (2007). Struktura normy sankcjonowanej w prawie karnym. Wydawnictwo Naukowe UAM.

Popper, K. R. (2002). Logika odkrycia naukowego (U. Niklas, tłum.). Fundacja Aletheia.

Roy, O., i Kulicki, P. (2020). Legal permissibility and legal competences in hierarchical systems with strong permission. Journal of Zhejiang University, 5, 51–62. https://www.zjujournals.com/soc/EN/Y2020/V6/I5/30

Siwek, K. (2020). Aspekt formalny kontratypu obrony koniecznej. Przegląd Sądowy, 5, 81–98.

Siwek, K. (2022). Jeszcze o aspekcie formalnym kontratypu obrony koniecznej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 84(3), 241–253. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.3.15

Trypuz, R. (2008). „Setna” – prosta teoria norm i działania. Filozofia Nauki, 16(3–4), 155–175. https://www.fn.uw.edu.pl/index.php/fn/article/view/553

Wolter, W. (1963). O kontratypach i braku społecznej szkodliwości czynu. Państwo i Prawo, 18(10), 502–511.

Wright, G. H. von (1977). Norm and action: A logical enquiry. Routledge and Kegan Paul.

Zieliński, M. (1972). Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego. Wydawnictwo Naukowe UAM.

Zieliński, M. (1998). Wyznaczniki reguł wykładni prawa. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 60(3–4), 1–20. http://hdl.handle.net/10593/5446

Zieliński, M. (2006). Derywacyjna koncepcja wykładni prawa jako koncepcja zintegrowana. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 68(3), 93–101. http://hdl.handle.net/10593/6373

Zieliński, M. (2017). Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki. Wolters Kluwer.

Zieliński, M. (2021). Komentarz do § 10. W: M. Zieliński i S. Wronkowska, Komentarz do Zasad Techniki Prawodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r. (s. 42–43). Wydawnictwo Sejmowe.

Ziembiński, Z. (1974). Metodologiczne zagadnienia prawoznawstwa. Wydawnictwo PWN.

Ziembiński, Z., i Zieliński, M. (1992). Dyrektywy i sposób ich wypowiadania. Polskie Wydawnictwo Semiotyczne.

Zirk-Sadowski, M. (1986). Uprawnienie a problem funkcji tzw. języka prawnego. Acta Universitatis Lodziensis Folia Iuridica, 24, 37–51.