Abstrakt
Analiza mechanizmów regulacji instrumentów makroostrożnościowych przyjętych w poszczególnych państwach UE wskazuje na rozdzielenie ról decydenta i faktycznego regulatora, posiadającego przewidziane prawem kompetencje do wydawania aktów prawnych, co może w negatywny sposób wpływać na efektywność narzędzi polityki makroostrożnościowej. Prawidłowość ta występuje w większości państw członkowskich, zarówno w przypadkach, gdy mandat ten sprawują banki centralne, jak i oddzielne i niezależne organy makroostrożnościowe. Na tym tle wyjątkowe rozwiązanie instytucjonalne implementowano we Francji. Celem niniejszego artykułu jest wzbogacenie istniejącego stanu badań nad polityką makroostrożnościową przez zdefiniowanie administracyjnego mechanizmu regulacji instrumentów makroostrożnościowych we Francji, za stosowanych prawnych form działania oraz określenie w tym zakresie roli banku centralnego. Artykuł, wykorzystując interdyscyplinarną analizę na styku prawa i finansów, metodę dogmatyczną oraz prawnoporównawczą, stara się również określić kryteria oceny ram instytucjonalnych i mechanizmów regulacji. Przedstawione w artykule rozważania prowadzą do wniosków, że francuski model współodpowiedzialności różnych władz i instytucji sieci bezpieczeństwa finansowego, dzięki zespoleniu w jednym organie procesów decyzyjnych i uprawnień regulacyjnych, pozwala uzyskać wysoki poziomu spójności działań polityki makroostrożnościowej, a także wzmacnia jej rozliczalność (accountability). Rozwiązanie to pozwala najlepiej wyważyć organizacyjny dylemat pomiędzy potrzebą zaangażowania banku centralnego a koniecznością nadania szerokich ram odniesienia decyzji regulacyjnych.
Bibliografia
Agur, I. (2019). Monetary and macroprudential policy coordination among multiple equilibria. Journal of International Money and Finance, 96, 192–209. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2019.05.007
Altunbas, Y., Binici, M., i Gambacorta, L. (2018). Macroprudential policy and bank risk. Journal of International Money and Finance, 81(C), 203–220. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2017.11.012
André, M. Ch., i Dai, M. (2019). Politique macro-prudentielle dans la zone euro. Bulletin de l’Observatoire des politiques économiques en Europe, 40(1), 37–44. http://www.opee.unistra.fr/spip.php?article394
Angelini, P., Neri, S., Panetta, F. (2012). Monetary and macroprudential policies. Working Paper No. 1449, European Central Bank. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2091137
Bailliu, J., Meh, C., i Zhang,Y. (2015). Macroprudential rules and monetary policy when financial frictions matter. Economic Modelling, 50, 148–161. DOI: https://doi.org/10.1016/j.econmod.2015.06.012
Baker, A. (2013). The new political economy of the macroprudential ideational shift. New Political Economy, 18(1), 112–139. DOI: https://doi.org/10.1080/13563467.2012.662952
Bank for International Settlements (BIS). (2011). Central bank governance and financial stability: A report by a Study Group. Bank for International Settlements. Basel. http://www.bis.org/publ/othp14.pdf
Bank for International Settlements (BIS). (2016). Objective-setting and communication of macroprudential policies. Raport. CGFS Papers No 57. http://www.bis.org/publ/cgfs57.pdf
Banque de France. (2019). Évaluation des risques du système financier. Banque de France. https://publications.banquefrance.fr/sites/default/files/medias/documents/ers_06_19_fr_book.pdf
Beau, D., Clerc, L., i Mojon, B. (2012). Macro-prudential policy and the conduct of monetary policy. Banque de France. https://publications.banque-france.fr/sites/default/files/medias/documents/working-paper_390_2012.pdf DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2132404
Bengtsson, E., (2020). Macroprudential policy in the EU: A political economy perspective. Global Finance Journal, 46(C), artykuł 100490. DOI: https://doi.org/10.1016/j.gfj.2019.100490
Bennani, T., Clerc, L., Coudert, V., Dujardin, M., i Idier, J. (2017). Les interactions avec d’autres politiques économiques et prudentielles: complémentarités et possibles conflits d’objectifs. W: Politique macroprudentielle. Prévenir le risque systémique et assurer la stabilité financière (s. 247–278). Pearson France.
Cecchettia, S.G., i Kohler, M. (2014). When capital adequacy and interest rate policy are substitutes (and when they are not). International Journal of Central Banking, 36(9), 205–231.
Dobrzańska, A. (2016). Polityka makroostrożnościowa banku centralnego. Difin.
Edge, R. M., i Liang, N. (2019). New financial stability governance structures and central banks. FEDS Working Paper No. 2019-19, 1–44. DOI: https://doi.org/10.17016/feds.2019.019
European Systemic Risk Board (ESRB). (2025a). List of national macroprudential authorities and national designated authorities in EEA Member States. https://www.esrb.europa.eu/national_policy/shared/pdf/esrb.191125_list_national_macroprudential_authorities_and_national_designated_authorities_in_EEA_Member_States.en.pdf
European Systemic Risk Board (ESRB). (2025b). Overview of national macroprudential measures (last updated: 25 February 2025). https://www.esrb.europa.eu/national_policy/html/index.pl.html
European Systemic Risk Board (ESRB). (2025c). Overview of national capital-based measures (last updated: 22 April 2025). https://www.esrb.europa.eu/national_policy/html/index.pl.html
Fedorowicz, M. (2019). Nadzór makroostrożnościowy w Polsce. Wydawnictwo Naukowe UAM. DOI: https://doi.org/10.14746/amup.9788323236702
Financial Stability Board (FSB), International Monetary Fund (IMF), Bank for International Settlements (BIS). (2011). Macroprudential policy tools and frameworks. Progress Report to G20. http://www.bis.org/publ/othp17.pdf
Garcia Revelo, J. D., i Levieuge, G. (2022). When could macroprudential and monetary policies be in conflict? Journal of Banking & Finance, 139, artykuł 106484. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2022.106484
Haut Conseil de stabilité financière (HCSF). (2016). Stratégie du Haut Conseil de stabilité financière. https://www.economie.gouv.fr/files/trategie_macroprudentielle_du_hcsf.pdf
Haut Conseil de stabilité financière (HCSF). (2022). Communiqué de presse Paris, le 28 décembre 2022, https://www.economie.gouv.fr/files/files/directions_services/hcsf/HCSF_20221213_CP_decisionCCyB.pdf?v=1701702340
Iwanicz-Drozdowska, M. (2007). Sieć bezpieczeństwa finansowego a działalność konglomeratów finansowych. W: M. Iwanicz-Drozdowska (red.), Konglomeraty finansowe (s. 89–107). Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Jeanneau, S. (2014). Financial stability objectives and arrangements – what’s new? Bank for International Settlements (Basel).
Jurkowska-Zeidler, A. (2008). Bezpieczeństwo rynku finansowego w świetle prawa Unii Europejskiej. Wolters Kluwer.
Kim, S., i Mehrotra, A. (2022). Examining macroprudential policy and its macroeconomic effects – Some new evidence. Journal of International Money and Finance, 128, artykuł 102697. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2022.102697
Kmieciak, Z. (2009). Niezależne organy regulacyjne (aspekt prawnoporównawczy). W: J. Boć i A. Chajbowicz (red.), Nowe problemy badawcze w teorii prawa administracyjnego (s. 15–23). Kolonia Limited.
Kurowski, L., i Smaga, P. (2018). Monetary policy and cyclical systemic risk – friends or foes? Prague Economic Papers, 27(5), 522–540. DOI: https://doi.org/10.18267/j.pep.667
Lemonnier, M. (2015). Rola badań porównawczych i interdyscyplinarnych w kwestiach rynku i nadzoru finansowego. W: A. Jurkowska-Zeidler i M. Olszak (red.), Prawo rynku finansowego. Doktryna, instytucje, praktyka (s. 39–55). Wolters Kluwer.
Marchionne, F., Pisicoli, B., i Fratianni, M. (2022). Regulation, financial crises, and liberalization traps. Journal of Financial Stability, 63(C), artykuł 101060. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jfs.2022.101060
Martin, S. (2013). Les autorités publiques indépendantes: réflexions autour d’une nouvelle personne publique. Revue du droit public, 1, 53–77.
Mariański, M. (2023). Uprawnienia i kompetencje francuskiego pomocniczego organu nadzoru nad rynkiem finansowym Autorité de contrôle prudentiel et de résolution. Przegląd Prawa Handlowego, 4, 38–44.
Nier, E. W., Osiński, J., Jácome, L. I., i Madrid, P. (2011). Institutional models for macroprudential policy. IMF Staff Discussion Note, SDN/11/18. DOI: https://doi.org/10.5089/9781463926533.006
Ochwat, M. (2021). Polityka makroostrożnościowa czy nadzór makroostrożnościowy? Bezpieczny Bank, 84(3), 43–64.
Ochwat, M. (2022). Regulacyjny mechanizm kształtowania instrumentów makroostrożnościowych – charakter prawny i rola rekomendacji Komitetu Stabilności Finansowej. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, 7(889), 20–30. DOI: https://doi.org/10.33226/0137-5490.2022.7.3
Ochwat, M. (2023). Generalne akty administracyjne regulujące stabilność finansową – perspektywa porównawcza prawa niemieckiego. Państwo i Prawo, 78(8), 96–117.
Petit, É. (2019). La régulation et la supervision du secteur financier. W: Les indispensables du droit public économique (s. 99–107). DOI: https://doi.org/10.14375/NP.9782340033528
Poghosyan, T. (2020). How effective is macroprudential policy? Evidence from lending restriction measures in EU countries. Journal of Housing Economics, 49, artykuł 101694. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jhe.2020.101694
Rosello, J.-P. (2024). Marchés financiers, capital financier et crises systémiques. Hartmann.
Rubio, M., i Carrasco-Gallego, J. (2014). Macroprudential and monetary policies: implications for financial stability and welfare. Journal of Banking & Finance, 49. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2014.02.012
Smets, F. (2013). Financial stability and monetary policy: How closely interlinked? W: C. Berg (red.), Two decades of inflation targeting: Main lessons and remaining challenges. Sveriges Riksbank Economic Review, special issue, 3 (s. 121–160). https://archive.riksbank.se/Documents/Rapporter/POV/2013/2013_3/rap_pov_131122_eng.pdf
Szpor, A. (2003). Akt reglamentacyjny jako instrument działania administracji we Francji. Wydawnictwo Sejmowe.
Teller, M. (2019). La régulation des marchés financiers entre pouvoirs privés économiques et ordre public économique. Revue internationale de droit économique, 33(1), 91–103. Thierry, B. (2023). Droit bancaire. L.G.D.J. DOI: https://doi.org/10.3917/ride.331.0091
Ziemski, K.M. (2005). Indywidualny akt administracyjny jako prawna forma działania administracji. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 WPiA UAM

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
