Abstrakt
Celem artykuły jest określenie przydatności pojęcia przedmiotu prawa podmiotowego dla nauki prawa cywilnego. Główną przesłanką podjęcia badań był brak szerszych opracowań tego zagadnienia w polskiej literaturze oraz panujący zamęt terminologiczny. Analiza wybranych rodzajów praw podmiotowych, w szczególności praw podmiotowych rzeczowych, praw na dobrach niematerialnych, praw na dobrach osobistych oraz wierzytelności, uzasadnia sformułowanie wniosku, że pojęcie przedmiotu prawa podmiotowego można uznać za elementarne dla prawa cywilnego. Służy ono m.in. do współwyznaczania treści prawa podmiotowego, rozgraniczenia poszczególnych typów praw oraz konkretnych praw podmiotowych, opisu oraz kwalifikacji nowych zjawisk w obrocie. W badaniach wykorzystano metodę dogmatycznoprawną oraz metodę teoretycznoprawną.
Bibliografia
Barta, J., Markiewicz, R., i Matlak, A. (2017). Programy komputerowe. W: J. Barta (red.), System prawa prywatnego: Tom 13. Prawo autorskie (s. 1269–1280). C. H. Beck.
Barta, J., Markiewicz, R., i Matlak, A. (2017). Utwory zależne. W: J. Barta (red.), System prawa prywatnego: Tom 13. Prawo autorskie (s. 54–71). C. H. Beck.
Bossowski, F. (1922). Prawo cywilne Ziem Wschodnich obejmujących województwa: Nowogrodzkie, Poleskie, Wołyńskie oraz powiaty: Grodzieński, Wołkowyski i Białowieski województwa białostockiego tudzież Ziemię Wileńską, opracowane na podstawie dzieła Szerszeniewicza. Księgarnia J. Czerneckiego.
Brzozowski, A., Kocot, W. J., i Skowrońska-Bocian, E. (2015). Prawo cywilne. Część ogólna. Wolters Kluwer.
Czajkowska-Dąbrowska, M. (2017). Prawa artystów wykonawców. W: J. Barta (red.), System prawa prywatnego: Tom 13. Prawo autorskie (s. 467–513). C. H. Beck.
Dajczak, W. (2007). Rzymska res incorporalis a kształtowanie się pojęć »rzeczy« i »przedmiotu praw rzeczowych« w europejskiej nauce prawa prywatnego. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Dybowski, T., i Pyrzyńska, A. (2020). Świadczenie. W: K. Osajda (red.), System prawa prywatnego: Tom 5. Prawo zobowiązań – część ogólna (s. 193–346). C. H. Beck.
Gawlik, B. (1985). Ochrona dóbr osobistych. Sens i nonsens koncepcji tzw. praw podmiotowych osobistych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej, 41, 123–141.
Gniewek, E. (2020). Przedmiot prawa własności. Uwagi wstępne. W: E. Gniewek (red.), System prawa prywatnego: Tom 3. Prawo rzeczowe (s. 86–88). C. H. Beck.
Goettel, M. (2022). Przedmiot stosunku cywilnoprawnego. W: M. Goettel (red.), Prawo cywilne. Zarys wykładu (s. 75–82). Wolters Kluwer.
Grzeszak, T. (2017). Prawo do wizerunku i prawo adresata korespondencji. W: J. Barta (red.), System prawa prywatnego: Tom 13. Prawo autorskie (s. 773–842). C. H. Beck.
Grzybowski, S. (1957). Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych prawa cywilnego. Wydawnictwo Prawnicze.
Grzybowski, S. (1985). Stosunek cywilnoprawny. W: S. Grzybowski (red.), System prawa cywilnego. Część ogólna (s. 177–214). Ossolineum.
Janiszewska, B. (2020). Komentarz do art. 9. W: L. Bosek (red.). Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (s. 201–277). C. H. Beck.
Katner, W. (2012). Przedmioty stosunku cywilnoprawnego. W: M. Safjan (red.), System prawa prywatnego: Tom 1. Prawo cywilne – część ogólna (s. 1291–1384). C. H. Beck.
Klein, A. (2021). Elementy stosunku prawnego prawa rzeczowego. W: G. M. Tracz i K. Łądkowski (red.), Dzieła wybrane (tom 3). Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.
Kopff, A. (1978). Przedmiot własności intelektualnej a konstrukcje prawne. Państwo i Prawo, 33(3), 29–43.
Kostański, P., i Żelechowski, Ł. (2020). Prawo własności przemysłowej. C. H. Beck.
Krawczyk, M. (2023). Ochrona prawna procesów biznesowych w prawie własności intelektualnej. C. H. Beck.
Kurosz, K. (2014). Artystyczne wykonanie utworu. Prawa osobiste i majątkowe aktorów, muzyków i innych wykonawców. LexisNexis.
Machnikowski, P. (2020). Przedmioty podmiotowych praw rzeczowych. W: E. Gniewek (red.), System prawa prywatnego: Tom 3. Prawo rzeczowe (s. 27–28). C. H. Beck.
Machnikowski, P. (2025). Prawo cywilne. Część ogólna. Wolters Kluwer.
Mikosz, R. (2020). Prawa do przedmiotów materialnych niebędących rzeczami. W: E. Gniewek (red.), System prawa prywatnego: Tom 3. Prawo rzeczowe (s. 187–252). C. H. Beck.
Ogiegło, L. (1989). Usługi jako przedmiot stosunków obligacyjnych. Uniwersytet Śląski.
Piątowski, J. S., Kawałko, A., i Witczak, H. (2025). Pojęcie, funkcje i źródła prawa spadkowego. W: B. Kordasiewicz (red.), System prawa prywatnego: Tom 10. Prawo spadkowe (s. 5–79). C. H. Beck.
Poźniak-Niedzielska, M. (1985). Nazwa osoby prawnej jako przedmiot ochrony prawa cywilnego. W: J. Błeszyński i J. Rajski (red.), Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Czachórskiego (s. 295–300). Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Poźniak-Niedzielska, M., i Niewęgłowski, A. (2017). Wprowadzenie. Pojęcie utworu. W: J. Barta (red.), System prawa prywatnego: Tom 13. Prawo autorskie (s. 8–35). C. H. Beck.
Pyziak-Szafnicka, M. (2012). Prawo podmiotowe. W: M. Safjan (red.), System prawa prywatnego. Tom 1: Prawo cywilne – część ogólna (s. 775–933). C. H. Beck.
Radwański, Z. (1979). Zarys części ogólnej prawa cywilnego. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Radwański, Z. (1988). Koncepcja praw podmiotowych osobistych. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 50(2), 1–22.
Radwański, Z., i Olejniczak, A. (2021). Prawo cywilne – część ogólna. C. H. Beck.
Romanowski, M. (2006). Podział praw podmiotowych na majątkowe i niemajątkowe. Państwo i Prawo, 61(3), 24–38.
Skubisz, R. (2017). Własność przemysłowa w systemie prawa. W: R. Skubisz (red.), System prawa prywatnego. Tom 14a: Prawo własności przemysłowej (s. 1–141). C. H. Beck.
Spyra, M. (2020). Przedsiębiorstwo jako przedmiot umowy. W: M. Stec (red.), System prawa handlowego. Tom 5A: Prawo umów handlowych (s. 854–875). C. H. Beck.
Szuma, K. (2012). Własność górnicza, użytkowanie górnicze i inne uprawnienia górnicze według ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. Przegląd Prawa Ochrony Środowiska, 2, 29–53. DOI: https://doi.org/10.12775/PPOS.2012.008
Szer, S. (1967). Prawo cywilne. Część ogólna. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Wąsowicz, S. (1959). Konsekwencje monistycznego pojmowania przedmiotu prawa. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 21(4), 79–93. http://hdl.handle.net/10593/15442
Wolter, A., Ignatowicz, J., i Stefaniuk, K. (2018). Prawo cywilne. Zarys części ogólnej. Wolters Kluwer.
Zelek, M. (2015). Umowa o rejestrację domeny internetowej. C. H. Beck.
Ziembiński, Z. (1980). Problemy podstawowe prawoznawstwa. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Zoll, F. (1931). Prawo cywilne opracowane głównie na podstawie przepisów obowiązujących w Małopolsce: Tom 2. Prawa rzeczowe i rzeczowym podobne (J. Gwiazdomorski, L. Oberlender i T. Sołtysik, współudział w opracowaniu). Wojewódzki Instytut Wydawniczy w Poznaniu.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 WPiA UAM

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
