Ustawy imitacyjne

Abstrakt

Celem artykułu jest wykazanie, że niektóre ustawy w państwach demokratycznych o ugruntowanych rządach prawa są nieakceptowalne ze względu na ich imitacyjność. Ustawy imitacyjne to takie akty normatywne stanowione przez parlament, których celem jest pozorne rozwiązanie problemu społecznego. Przy tak rozumianej pozorności brak woli ustawodawcy wywołania skutków swej działalności, a jedynie występuje zamiar wytworzenia przekonania u adresatów norm, że taki skutek powstaje. W artykule wskazuje się na cztery rodzaje racji na rzecz odrzucenia ustaw imitacyjnych. Po pierwsze, ze względu na niezgodność regulacji prawnych ustawodawcy z standardami moralnymi wspólnoty politycznej (Ronald Dworkin); po drugie, ze względu na imitacyjny cel ustawodawcy, tj. brak związku między nakazanym/zakazanym zachowaniem a pozornym charakterem celu ustawodawcy (Lon L. Fuller); po trzecie, brak racjonalnego związku między nakazem prawnym a cechami objętej tym nakazem kategorii podmiotów/przedmiotów (Ofer Raban); po czwarte, brak związku konwencjonalno-normatywnego pomiędzy danym treścią przepisu nakazującego a celem ustawodawcy (Marek Smolak). W artykule postuluje się, by w argumentacji opartej na powyższych czterech racjach przyjąć, że mamy do czynienia z racją publiczną i w konsekwencji stosować test rozumnego sceptyka zaproponowany przez Ron den Ottera.