Strategie i techniki formułowania uzasadnień orzeczeń sądowych

Abstrakt

Konstrukcja uzasadnienia orzeczenia sądowego regulowana jest w przepisach procesowych odnoszących się do poszczególnych rodzajów postępowań. Mają one jednak charakter ogólny, gdyż wymieniają jedynie elementy składowe uzasadnienia. Wypełnienie tych elementów treścią pozostawiono autorowi uzasadnienia. Zagospodarowanie tego marginesu swobody przybierać może postać strategii i technik formułowania uzasadnienia – odnoszących się do rezultatu, jaki chce osiągnąć autor uzasadnienia, i środków, jakich w tym celu używa. Wyróżnić można strategie w zakresie sporządzania części historycznej i części prawnej uzasadnienia. Do pierwszych zaliczyć można strategię drobiazgowego przytaczania elementów części historycznej oraz strategię formułowania części historycznej w sposób skondensowany, do drugich zaś – strategię dyskursywną oraz monologową. Technikami, którymi posługuje się autor uzasadnienia w ramach wskazanych strategii, są natomiast techniki: ornamentacyjna; „unikania oczywistości”, „legitymizacji poprzez ilość”, „przemilczenia”, ukierunkowanego eksponowania treści w uzasadnieniu, a także technika „uzasadnień kontrolujących”. Wszystkie wymienione strategie i techniki pokazują, że narracja w uzasadnieniu może być prowadzona w różny sposób – w zależności od preferencji autora uzasadnienia oraz potrzeb retorycznych czy komunikacyjnych uzasadnienia.