Uspołecznienie procesu planowania przestrzennego na przykładzie miasta Poznania

Abstrakt

Efektem liberalizacji gospodarki przestrzennej w Polsce jest pojawianie się konfliktów przestrzennych na obszarach podlegających intensywnym procesom urbanizacji, szczególnie w dużych miastach. Towarzyszy temu wzrost świadomości i aktywności społecznej w zakresie zagospodarowania przestrzeni miejskiej. Według Davida Harveya („Bunt miast, prawo do miasta i miejska rewolucja”, 2012) „prawo do miasta” oznacza nie tylko prawo dostępu do jego zasobów i dobrego miejskiego życia w najróżniejszych jego aspektach, lecz także możliwość decydowania przez mieszkańców o tym, co w ich mieście się dzieje i w jakim kierunku się ono rozwija.

Od kilku lat w polskich miastach daje się zauważyć nowe podejście do zarządzania, uwzględniające elementy realizacji ww. prawa poprzez dialog społeczny (participatory governance). Nowe, często pozaustawowe formy uczestnictwa mieszkańców i ich reprezentacji wprowadzane są także do procesu decyzyjnego, jakim jest planowanie przestrzenne.

Celem artykułu jest przedstawienie stanu uspołecznienia procesu lokalnego planowania przestrzennego w Polsce. W artykule podejmuje się próbę odpowiedzi na pytanie: Jak osiągnąć równowagę miedzy specjalistyczną wiedzą planistów a wkładem, jaki wnoszą do procesu planistycznego mieszkańcy? Na przykładzie Poznania ocenie poddano dotychczasowe formy konsultacji społecznych oraz ich wpływ na treść dokumentów planistycznych, a tym samym kształtowanie przestrzeni miejskiej. Aby osiągnąć zakładany cel, wykorzystano wyniki obserwacji uczestniczącej w trakcie konsultacji społecznych, badania ankietowe ich uczestników oraz mieszkańców obszarów objętych miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Zwrócono uwagę na potrzebę doskonalenia procesu decyzyjnego w miejskim planowaniu przestrzennym, uwzględniającego obok tradycyjnych także nowe formy i narzędzia partycypacji społecznej (m.in. participatory public GIS).