Abstrakt
Miejskie ruchy społeczne są coraz wyraźniej obecne w sferze publicznej i w centrum debaty politycznej. Część z nich przesuwa się też coraz wyraźniej w stronę zinstytucjonalizowanej polityki, wyrażając rosnące ambicje polityczne. Papierkiem lakmusowym tego procesu były zakończone niedawno wybory samorządowe. „Wejście w system”, jakie nastąpiło w kilku przypadkach, jest – być może – punktem przełomowym dla logiki rozwojowej ruchów.
W artykule staram się podjąć problemy, jakie to rodzi. Dwa z nich dotyczą problemów istotnych dla samej socjologii: budowy teorii (miejskich) ruchów społecznych oraz problemu społecznego (współ)wytwarzania wiedzy. Trzeci dotyczy możliwego kryzysu związanego z potencjalnym ryzykiem zbyt daleko posuniętej instytucjonalizacji ruchów społecznych.
Bibliografia
Baiocchi, G., Ganuza, E. (2014), Participatory budgeting as if emancipation mattered, Politics and Society 42(1): 29-50.
Buechler, S.M. (2008), Teorie nowych ruchów społecznych, [w:] Gorlach, K., Mooney, P.H. (red.), Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych, Warszawa: 161-188.
Bukowiecki, Ł., Obarska, M., Stańczyk, X. (2014), Miasto na żądanie. Aktywizm, polityki miejskie, doświadczenia, Warszawa.
Caniglia, B.S., Carmin, J. (2008), Badania organizacji ruchów społecznych: klasyczne perspektywy i nowe trendy, Teorie nowych ruchów społecznych, [w:] Gorlach, K., Mooney, P.H. (red.), Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych, Warszawa: 98-110.
Castells, M. (1979), Walka klas i sprzeczności miejskie. Pojawienie się społecznych ruchów miejskich w kapitalizmie monopolistycznym, [w:] Krytyka społeczeństwa kapitalistycznego w pracach socjologów zachodnich, wyb. B. Jałowiecki, S. Nurek, Katowice.
Castells M. (1982), Kwestia miejska, Warszawa.
Castells M. (1983), The City and the Grassroots. A Cross-cultural Theory of Urban Social Movements, London.
Chesters, G. (2012), Social movements and the ethics of knowledge production, Social Movement Studies 11(2): 145-160.
Czarnota, K. (2014), Prawo do miasta i polityka wysiedleń, Le Monde Diplomatique 9(103).
Dahrendorf, R. (2008), Klasy i konflikt klasowy w społeczeństwie przemysłowym, Kraków.
Denzin, N.K., Lincoln,Y.S. (2009), Metody badań jakościowych, t. 1-2, Warszawa.
Drozdowski, R. (2011), Lepsza sfera publiczna – bezdyskusyjny postulat pod dyskusję, [w:] Nowak, M., Pluciński, P. (red.), O miejskiej sferze publicznej. Obywatelskość i konflikty o przestrzeń, Kraków: 117-127.
Drozdowski, R., Frąckowiak M. (2013), Bilans społecznej wyobraźni. Komentarz socjologiczny do Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 75(4): 197-214.
Fainstein, N. I., Fainstein, S. (1974), Urban Political Movements. The Search for Power by Minority Groups in American Cities, Englewood Cliffs-New Jersey.
Gliński, P. (1996), Polscy Zieloni. Ruch społeczny w okresie przemian, Warszawa.
Górski, R. (2007), Bez państwa. Demokracja uczestnicząca w działaniu, Kraków.
Habermas, J. (1986), Kryzys państwa dobrobytu i wyczerpywanie się energii utopijnych, Colloquia Communia 4-5(27-28): 157-172.
Harvey, D. (2012), Bunt miast: Prawo do miasta i miejska rewolucja, Warszawa.
Homek. Pismo Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego 1983-1990 (2013), red. G. Berendt, K. Brzechczyn, Z. Stybel, J. Waluszko, Gdańsk.
Jaki bunt? Jakich miast? (2012), Przekrój 32/33: 8-12.
Jedlicki, J. (1991), Proces przeciwko miastu, Teksty Drugie 5: 5-24.
Kaniowski, A.M. (2003), Polska sfera nie-publiczna, Krytyka Polityczna 3: 90-96.
Klandermans, B., Tarrow, S. (2008), Mobilizacja w ruchach społecznych: o syntezie koncepcji europejskich i amerykańskich, [w:] Gorlach, K., Mooney, P.H. (red.), Dynamika życia społecznego. Współczesne koncepcje ruchów społecznych, Warszawa: 64-97.
Kurnicki, K. (2014), (Nowe) ruchy miejskie w Polsce – w stronę socjologicznego opisu, Trzeci Sektor 31.
Lefebvre, H. (2012), Prawo do miasta, Praktyka Teoretyczna 5: 183-197.
Lowe, S. (1986), Urban Social Movements. The City After Castells, London.
Mergler L. (2014), O ruchach miejskich, czyli dla kogo jest miasto?, [w:] Bukowiecki, Ł., Obarska, M., Stańczyk, X. (red.), Miasto na żądanie. Aktywizm, polityki miejskie, doświadczenia, Warszawa: 89-93.
Mergler L., Pobłocki K., Wudarski M. (2013), Anty-bezradnik przestrzenny: prawo do miasta w działaniu, Warszawa.
Nowak M. (2015 [w druku]), Środkowoeuropejski ‘ruch miejski’ jako ruch społeczny środkowych segmentów struktury społecznej AD 2014.
Nowak M., Nowosielski, M. (red.) (2006), Czy społeczny bezruch? O społeczeństwie obywatelskim i aktywności we współczesnej Polsce, Poznań.
Offe, C. (2005), Nowe ruchy społeczne – przekraczanie granic polityki instytucjonalnej, [w:] Socjologia. Lektury, red. P. Sztompka, M. Kucia, Kraków: 218-224.
Paleczny, T. (2010), Nowe ruchy społeczne, Kraków.
Pickvance, C. (2003), From Urban Social Movements to Urban Movements: A Review and Introduction to a Symposium on Urban Movements, International Journal of Urban and Regional Research 27(1): 102-109.
Pluciński, P. (2013), Miejskie (r)ewolucje. Radykalizm retoryki a praktyka reformy, Praktyka Teoretyczna 3: 133-157.
Pobłocki, K. (2013), Magma Ruchów Miejskich, Animacja Życia Publicznego. Zeszyty Centrum Badan Społeczności i Polityk Lokalnych 3(10): 18-22.
Pobłocki, K. (2014), Nowa dekada, nowe miasto?, [w:] Miasto na żądanie. Aktywizm, polityki miejskie, doświadczenia, red. Ł. Bukowiecki, M. Obarska, X. Stańczyk, Warszawa: 53-61.
Röhrborn, G. (2013), Od partycypacji do polityzacji, Miasta 3-4(5-6): 64.
Stańczyk, X. (2014), Konserwa u bram, [w:] Miasto na żądanie. Aktywizm, polityki miejskie, doświadczenia, red. Ł. Bukowiecki, M. Obarska, X. Stańczyk, Warszawa: 62-66.
Touraine, A. (2010), Solidarność. Analiza ruchu społecznego 1980-1981, Gdańsk.
Wallerstein, I. (2011), The Modern World-System vol. IV. Centrist Liberalism Triumphant 1789-1914, Berkeley-Los Angeles-London.
Żakowska, M. (2013), Ruchy miejskie a tradycja ruchów społecznych, Animacja Życia Publicznego. Zeszyty Centrum Badań Społeczności i Polityk Lokalnych 3(10): 15-17.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2015 WPiA UAM
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.