Ewolucja i aktualne wyzwania ustawodawstwa w sprawach o wykroczenia
PDF

Słowa kluczowe

wykroczenie
prawo wykroczeń
postępowanie w sprawach o wykroczenia

Jak cytować

Liżyńska, K., & Płońska, A. (2022). Ewolucja i aktualne wyzwania ustawodawstwa w sprawach o wykroczenia. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 84(4), 87–100. https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.4.06

Liczba wyświetleń: 147


Liczba pobrań: 104

Abstrakt

Ewolucja ustawodawstwa w sprawach o wykroczenia trwa nieprzerwanie od 1918 r. Także spór o miejsce prawa wykroczeń w systemie prawnym, sięgający prac kodyfikacyjnych po 1918 r., jawi się dzisiaj jako niezwykle aktualny. Celem artykułu jest ukazanie i analiza kierunków rozwoju prawa wykroczeń oraz eksplikacja obecnych wyzwań tej gałęzi prawa. W doktrynie od wielu lat podnoszona jest potrzeba gruntownej reformy prawa wykroczeń m.in. ze względu na dość archaiczny Kodeks wykroczeń z 1971 r. W opracowaniu wykorzystano metodę historycznoprawną oraz dogmatycznoprawną. Podjęte badanie zostało przeprowadzone na podstawie analizy aktów prawnych w zakresie prawa wykroczeń w ujęciu historycznym oraz ich licznych nowelizacji, a także analizę aktualnych tendencji m.in. w zakresie przekształcania wykroczeń w tzw. delikty administracyjne. Przeprowadzone rozważania prowadzą do wniosku, że prawo wykroczeń jest dynamicznie zmieniającą się gałęzią prawa, która jednak wciąż wymaga kompleksowej i gruntownej reformy. Aktualnie nie ulega wątpliwości, że prawo wykroczeń należy do gałęzi prawa karnego, a sąd jest jedynym organem uprawnionym do wymierzania kar za wykroczenia. Charakter materialnoprawny wykroczeń wymusza poszukiwania najbardziej optymalnego modelu reakcji na wykroczenie. W odpowiedzi na palącą potrzebę reformy prawa wykroczeń wysuwane są m.in. koncepcje orzekania w sprawach o wykroczenia przez organy pozasądowe. Autorki podkreślają, że ewentualne zmiany modelu orzekania w sprawach o wykroczenia stanowią tym bardziej duże wyzwanie, gdyż muszą przy tym zadośćuczynić normie wyrażonej w art. 237 Konstytucji RP, zgodnie z którym organem właściwym do orzekania w sprawach o wykroczenia jest sąd. 

https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.4.06
PDF

Bibliografia

Bojarski, M., Płońska, A., Świda, Z. (2012). Podstawy materialnego i procesowego prawa o wykroczeniach. Wrocław.

Daniluk, P. (2020). Zapis debaty eksperckiej „Podstawowe problemy i przyszłość prawa wykroczeń”, która odbyła się 06.03.2019 r. w Warszawie, [w:] P. Daniluk (red.), Reforma prawa wykroczeń. Tom 2. Warszawa: 607–660.

Grzegorczyk, T. (1989). Sugestie co do zakresu zmian przepisów działu I k.p.w. Zagadnienia Wykroczeń 4/5: 46–56.

Gubiński, A. (1963). Areszt zasadniczy i zastępczy. Zagadnienia Karno-Administracyjne 6: 53–62.

Gubiński, A. (1972). Prawo karno-administracyjne. Warszawa.

Jakubowska-Hara, J., Łucarz, K. (2020). Kierunki reform polskiego prawa wykroczeń w perspektywie historycznoprawnej, [w:] P. Daniluk (red.), Reforma prawa wykroczeń. Tom 2. Warszawa: 5–90.

Kmiecik, R. (2002). Sprawa o wykroczenie a proces karny (czy wymiar sprawiedliwości staje się jeszcze jednym „urządzeniem administracyjnym”?). Prokurator 3/4: 7–14.

Kocel-Krekora, Z. (1987). Kierunki rozwoju polskiego prawa wykroczeń. Zagadnienia Wykroczeń, XXXV-lecie kolegiów do spraw wykroczeń 2: 16–24.

Kowalczyk, A. (2016). Klasyfikacja i modele odpowiedzialności za drobne czyny bezprawne, [w:] A. Światłowski (red.), W poszukiwaniu optymalnego modelu orzekania w sprawach o drobne czyny zabronione. Kraków: 9–21.

Liżyńska, K. (2013). Z problematyki czynów przepołowionych. Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego 29: 253–266.

Łucarz, K., Muszyńska, A. (2021). Ewolucja polskiego systemu wykroczeń – przez autorytaryzm do demokracji. Cz. 2. Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem 1: 263–287. https://doi.org/10.19195/2300-7249.43.1.17 DOI: https://doi.org/10.19195/2300-7249.43.1.17

Marek, A. (2010). Pojęcie prawa karnego, jego funkcje i podział, [w:] A. Marek (red.), System prawa karnego. Tom 1: Zagadnienia ogólne. Warszawa: 1–48.

Marek, A. (2011). Niedokończona reforma prawa wykroczeń, [w:] A. Michalska-Warias, I. Nowikowski, J. Piórkowska-Flieger (red.), Teoretyczne i praktyczne problemy współczesnego prawa karnego. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Bojarskiemu. Lublin: 663–673.

Marek, A. (2012). Prawo wykroczeń (materialne i procesowe). Warszawa.

Melezini, M. (2010). Inne rodzaje kar, [w:] M. Melezini (red.), System prawa karnego. Tom 6: Kary i środki karne. Poddanie sprawcy próbie. Warszawa: 349–380.

Piasecka-Sobkiewicz, M. (2013). Pomysł resortu sprawiedliwości: e-kolegium do spraw wykroczeń. Dziennik Gazeta Prawna z 28 lutego 2013.

Pływaczewski, E., Guzik-Makaruk, E. (2016). Kilka uwag na tle czynów przepołowionych po nowelizacji z 2013 roku, [w:] J. Sawicki, K. Łucarz (red.), Na styku prawa karnego i prawa o wykroczeniach. Zagadnienia materialnoprawne oraz procesowe. Tom 1. Wrocław: 149–175.

Postulski, K. (2011). Udział referendarzy sądowych w postępowaniu karnym według projektu zmian KPK. Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury 4: 12–26.

Radecki, W. (2013). Wprowadzenie. Miejsce prawa wykroczeń w systemie prawa, [w:] M. Bojarski, W. Radecki, Kodeks wykroczeń. Komentarz. Warszawa: 3–97.

Radecki, W. (2014). Dezintegracja polskiego prawa penalnego. Prokuratura i Prawo 9: 5–28.

Skupiński, J. (1974). Model polskiego prawa o wykroczeniach. Wrocław.

Starościak, J. (1969). Rozważania o orzecznictwie karno-administracyjnym, [w:] J. Fiema (red.), Studia prawnicze. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Dr Witolda Świdy. Warszawa: 375–383.

Szumski, J. (1995). Środki penalne w polskim prawie wykroczeń na tle doświadczeń praktyki. Lublin.

Świtała, K. (1979). Ewolucja prawa wykroczeń. Zagadnienia Wykroczeń 6: 1–8.

Zalewski, W. (2021). Administratywizacja prawa karnego, [w:] M. Bogusz, W. Zalewski (red.), „Administratywizacja” prawa karnego czy „kryminalizacja” prawa administracyjnego? Gdańsk: 75–100.