Kryzys? Jaki kryzys? Między starymi rutynami a wymuszoną innowacyjnością: przypadek kryzysu energetycznego
Okładka czasopisma Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, tom 87, nr 2, rok 2025
PDF

Słowa kluczowe

kryzys energetyczny
odwrócona panika moralna
powolna katastrofa

Jak cytować

Drozdowski, R. (2025). Kryzys? Jaki kryzys? Między starymi rutynami a wymuszoną innowacyjnością: przypadek kryzysu energetycznego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 87(2), 275–286. https://doi.org/10.14746/rpeis.2025.87.2.17

Liczba wyświetleń: 113


Liczba pobrań: 39

Abstrakt

Artykuł wpisuje się w szeroki nurt badań społecznych poświęconych bezpieczeństwu energetycznemu. Podstawą empiryczną artykułu jest zbiór 40 indywidualnych wywiadów pogłębionych, których celem było uzyskanie jakościowych danych dotyczących (1) recepcji kryzysu energetycznego oraz (2) taktyk i strategii radzenia sobie z jego przejawami. Analizując dążenia do miniaturyzowania rozmiarów i negatywnych następstw kryzysu energetycznego oraz taktyki i strategie radzenia sobie z jego przejawami, artykuł szuka odpowiedzi na pytanie o funkcje tych ostatnich. Wśród strategii najwięcej uwagi poświęcono strategii polegającej na negowaniu kryzysu lub minimalizowaniu jego znaczenia. Strategia ta nazwana została w artykule odwróconą paniką moralną. Z jednej strony sprzyja ona biernym postawom, z drugiej – stabilizuje porządek zbiorowy. Artykuł zamyka lista tropów interpretacyjnych, które są próbą zidentyfikowania najważniejszych powodów negowania kryzysu energetycznego. Znalazła się wśród nich hipoteza, że obecny kryzys energetyczny jest postrzegany jako slow disaster („powolna katastrofa”), która w przeciwieństwie do klęsk żywiołowych lub wojen ma niski potencjał mobilizujący.

https://doi.org/10.14746/rpeis.2025.87.2.17
PDF

Finansowanie

Badania sfinansowane przez Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, program „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” (granty: nr 092/12/POB5/0009; nr 092/12/POB5/0010).

Bibliografia

Baranowski, M., Drozdowski, R., Frą ckowiak, M., Ję cz, J., Kubacka, M., Necel, R. Nymś-Górna, A., i Pluciński, P. (2023). Zakłócone rutyny. Raport z badań nad życiem codziennym w kryzysie energetycznym. Bęc Zmiana. https://socjologia.amu.edu.pl/publikacje/1047-zaklocone-rutyny-raport-z-badan-nad-zyciem-codziennym-w-kryzysie-energetycznym

CBOS. (2013) Co łączy Polaków? Komunikat z badań. https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2013/K_168_13.PDF

Chudziński, P., Cyfert, S., Dyduch, W., i Zastempowski, M. (2020). Projekt Sur(vir)val: czynniki przetrwania przedsiębiorstw w warunkach koronakryzysu. e-mentor, 5(87). DOI: https://doi.org/10.15219/em87.1491

Cohen, S. (1972). Folk devils and moral panics: The creation of the mods and rockers. MacGibbon and Kee.

de Certeau, M. (2008). Wynaleźć codzienność. Sztuki działania (K. Thiel-Jaczuk, tłum.). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Drozdowski, R. (2024). Państwo w obliczu kryzysu własnej sprawczości. W: J. Raciborski i P. Sadura (red.), O mocy i niemocy współczesnego państwa polskiego (s. 111–128). Universitas.

Drozdowski, R., Frąckowiak, M., Krajewski, M., Kubacka, M., Luczys, P., Modrzyk, A., Rogowski, Ł.,

Rura, P., Stamm, A., i Sztop-Rutkowska, K. (2022). Życie codzienne w czasach pandemii. Raport z trzeciego etapu badań. Wydział Socjologii UAM. https://socjologia.amu.edu.pl/publikacje/671-zycie-codzienne-w-czasach-pandemii-raport-z-trzeciego-etapu-badan

Drozdowski, R., Krajewski, M., Luczys, P., i Kubacka, M. (2022). In between. On the defensive reactivity of public institutions in Poland to the Covid-19 pandemic. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 84(1), 229–246. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.1.17

Gottlieb, G., i Krogulski, K. (2022). Cztery kryteria walki z kryzysem energetycznym. Rzeczpospolita. https://www.rp.pl/opinie-ekonomiczne/art37364051-cztery-kryteria-walki-z-kryzysem-energetycznym

Honneth, A. (2012). Walka o uznanie. Moralna gramatyka konfliktów społecznych (J. Duraj, tłum). Nomos.

Knowles, S. (2014). Learning from disaster? The history of technology and the future of disaster research. Technology and Culture, 55(4), 773–784. DOI: https://doi.org/10.1353/tech.2014.0110

Morin, E., i Kern, A.-B. (1993). Terre-Patrie. Le Seuil.

PAP. (2022, 30 marca). Kryzys energetyczny. Tak mogą rosnąć rachunki w UE. Business Insider. https://businessinsider.com.pl/gospodarka/kryzys-energetyczny-tak-moga-rosnac-rachunki-w-ue/jq9jr0h

Steherenberger, C. (2017). Praktisches Wissen, Katastrophen und Wissenschaft. Zur Geschichte der sozialwissenschaftlichen Katastrophenforschung, 1949–1989. Berichte zur Wissenschaftsgeschichte, 40(4), 350–367. DOI: https://doi.org/10.1002/bewi.201701819

Tooze, A. (2023). Shutdown: How Covid shook the world’s economy. Penguin Books.