Keywords
territoriality rule
artificial intelligence
copyright
industrial property rights
How to Cite
Number of views: 0
Number of downloads: 8
Abstract
From the beginning, intellectual property rights were based on certain structural foundations. We are talking about exclusive rights, effective against an indeterminate class of persons. Another defining feature is their monopolistic nature: they provide a monopoly in the use of an intangible good to the exclusion of others. Usually, they were also treated as limited to the territory of a specific state. However, their structure gradually changed. Relative rights appeared in addition to absolute rights in the model of subjective intellectual property rights; others gained very limited effectiveness. It can be asked whether these changes are accidental or whether they mark some new direction in the evolution of intellectual property rights. This question is not obvious, yet its consideration is important. If we want to keep up to date with changes in social and economic reality, we should already be anticipating the direction in which changes in the field of intellectual property rights will go. The paper aims to identify these trends and directions, and considers whether these changes are an erosion and deconstruction of intellectual property rights, or rather their modernization and replacement of the old model with a completely different one. Using the formal-dogmatic method and the theoretical-legal method, the author analyses changes in the regulations in force in Poland and the views expressed in Polish doctrine. In the concluding section, the author compares the evolution of industrial property regulations in Poland with copyright law. In the latter case, a greater number of constructions atypical for intellectual property rights appear.
References
Balcarczyk, J. (2009). Prawo do wizerunku i jego komercjalizacja. Studium cywilnoprawne. Wolters Kluwer Polska.
Bałos, I. (2020). Sztuczna inteligencja i jej wynalazki – studium przypadku. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej, 1, 95–115.
Barta, J. (1978). Glosa do wyroku SN z 8 grudnia 1976 r. III CRN 269/76. Orzecznictwo Sądów Polskich, poz. 110c.
Bator, A. (2004). Kompetencja w prawie i prawoznawstwie. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Bednarek, M. (1997). Mienie. Komentarz do art. 44−553 Kodeksu cywilnego. Zakamycze.
Błeszyński, J. (2013). Ochrona autorskich praw majątkowych na drodze cywilnej. W: J. Barta (red.), System prawa prywatnego: Tom 13. Prawo autorskie (s. 783–890). C. H. Beck.
Błeszyński, J. (2014). Recenzja książki D. Sokołowskiej „Prawo twórcy do wynagrodzenia w prawie autorskim”, Poznań 2013, ss. 559. Państwo i Prawo, 69(11), 107–110.
Chaciński, J. (2004). Prawa podmiotowe a ochrona dóbr osobistych. Wydawnictwo Naukowe KUL.
Cisek, A. (1989). Dobra osobiste i ich niemajątkowa ochrona w kodeksie cywilnym. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Czajkowska-Dąbrowska, M. (1994). Treść (elementy struktury) prawa autorskiego a treść prawa własności. Studia Iuridica, 21, 269–282.
Czajkowska-Dąbrowska, M. (2007). Własność czy własności (intelektualne)? W: A. Kidyba i R. Skubisz (red.), Współczesne problemy prawa handlowego. Księga jubileuszowa prof. dr hab. Marii Poźniak-Niedzielskiej (s. 45–63). Wolters Kluwer Polska.
Czajkowska-Dąbrowska, M. (2019). Sytuacja prawna autorów obcych w Polsce. Wydawnictwo Stowarzyszenia Naukowego Pro Scientia Iuridica.
Czajkowska-Dąbrowska, M., i Markiewicz, R. (2023). Spory o zakres terytorialny wyczerpania prawa w prawie autorskim w UE. W: Ż. Zemła-Pacud i T. Zimny (red.), Ad cuius bonum? O wartościach i interesach zasługujących na ochronę prawną. Księga jubileuszowa prof. H. Żakowskiej-Henzler (s. 117–134). Wydawnictwo Instytutu Nauk Prawnych PAN.
Drozd, E. (1990). Numerus clausus praw rzeczowych. W: S. Sołtysiński (red.), Problemy kodyfikacji prawa cywilnego. Studia i rozprawy. Księga pamiątkowa ku czci profesora Zbigniewa Radwańskiego (s. 257–269). Wydawnictwo Naukowe UAM.
Dybowski, T. (1969). Ochrona własności w polskim prawie cywilnym. Rei vindicatio − actio negatoria. Wydawnictwo Prawnicze.
Gniewek, E. (2000). Prawo rzeczowe. C. H. Beck.
Gutowski, M. (2005). Potrącenie ustawowe w stosunku do cesjonariusza w świetle przepisów o przelewie wierzytelności. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 67(2), 101–113. http://hdl.handle.net/10593/6806
Jankowska, M. (2011). Autor i prawo do autorstwa. Wolters Kluwer Polska.
Kinal, J. (2023). Autorstwo 4.0. Czy algorytm może być twórcą? Górnośląskie Studia Socjologiczne. Seria Nowa, 15, 1–15. DOI: https://doi.org/10.31261/GSS_SN.2024.15.08
Klafkowska-Waśniowska, K. (2025). Harmonizacja autorskich i pokrewnych praw majątkowych w kontekście swobód traktatowych. W: A. Matlak (red.), System prawa Unii Europejskiej: Tom 13. Prawo autorskie (s. 1–57). C. H. Beck.
Kopff, A. (1975). Prawo cywilne a prawo dóbr niematerialnych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej, 5, 9–35.
Kopff, A. (1978). Przedmiot własności intelektualnej a konstrukcje prawne. Państwo i Prawo, 33(3), 29–43.
Korpała, A., Matak, A., i Stanisławska-Kloc, S. (2010). Prawo autorskie. Orzecznictwo. Wolters Kluwer Polska.
Kowala, M. (2024). The press publishers’ rights in the European Union: Safeguards for access to information and media pluralism [Maszynopis rozprawy doktorskiej]. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Lang, W. (1985). Zarys analitycznej teorii uprawnienia. Studia Prawnicze, 3–4(85–86), 157–186. DOI: https://doi.org/10.37232/sp.1985.3-4.12
Laskowska-Litak, E. (2018). Parę słów o prawie pokrewnym dla wydawców prasy. W: J. Barta, J. Chwalba, R. Markiewicz i P. Wasilewski (red.), Qui bene dubitat, bene sciet. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Ewie Nowińskiej (s. 313–323). Wolters Kluwer Polska.
Laskowska-Litak, E.; Bałos, I., i Niewgłowski, A. (2024). Realny wpływ sztucznej inteligencji na instytucje i przepisy prawa autorskiego: przyszłość autorstwa i artystycznego wykonania. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej, 4, 97–120.
Markiewicz, R. (2019). Prawo pokrewne wydawców prasy. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej, 4, 5–39.
Matys, J. (2010). Model zadośćuczynienia pieniężnego z tytułu szkody niemajątkowej w kodeksie cywilnym. Wolters Kluwer Polska.
Mayidanyk, L. (2021). Artificial intelligence and sui generis right: A perspective for copyright of Ukraine? Access to Justice in Eastern Europe, 3, 144–154. DOI: https://doi.org/10.33327/AJEE-18-4.3-n000076
Mazurek, G. (2023). Sztuczna inteligencja, prawo i etyka. Krytyka Prawa, 15(1), 7–10. DOI: https://doi.org/10.7206/kp.2080-1084.567
Nalaskowski, F. (2023). Prace naukowe pisane przez sztuczną inteligencję. Oszustwo, czy szansa. Studia z Teorii Wychowania, 1, 165–180. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.3431
Niewęgłowski, A. (2010). Wyniki prac badawczych w obrocie cywilnoprawnym. Wolters Kluwer Polska.
Niewęgłowski, A. (2021). Sztuczna inteligencja w prawie własności intelektualnej. Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości.
Niewęgłowski, A. (2024). Prawa autorskie i prawa pokrewne w masie upadłości. Wolters Kluwer Polska.
Nowak-Gruca, A. (2013). Cywilnoprawna ochrona autorskich praw majątkowych w świetle ekonomicznej analizy prawa. Wolters Kluwer Polska.
Nowak-Gruca, A. (2022). O problemach prawa autorskiego w kontekście twórczości sztucznej inteligencji. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego, 2, 22–29. DOI: https://doi.org/10.33226/0137-5490.2022.2.3
Nowicka, A. (2013). Patent europejski o jednolitym skutku – konstrukcja prawna i treść. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 75(4), 19–35. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2013.75.4.3
Nowińska, E. (2025). Prawo pokrewne wydawców prasy. W: A. Matlak (red.), System prawa Unii Europejskiej: Tom 13. Prawo autorskie (s. 303–339). C. H. Beck.
Popowska, A. (2024). Prawo do autorstwa wytworów stworzonych przez sztuczną inteligencję. Przegląd Prawa Handlowego, 1, 46–50.
Porzeżyński, M. (2018). Twórczość i autorstwo w dobie sztucznej inteligencji. Wyzwania stojące przed prawem własności intelektualnej. Themis Polska Nova, 1, 25–44.
Pyziak-Szafnicka, M. (2006). Prawo podmiotowe. Studia Prawa Prywatnego, 1, 41–127.
Sikorski, R. (2013). Funkcjonowanie zasobów patentowych w prawie konkurencji. C. H. Beck.
Skubisz, R. (1978). Problem zgłoszeń z równym pierwszeństwem. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej, 18, 67–82.
Skubisz, R. (1988). Prawo z rejestracji znaku towarowego i jego ochrona. Studium z zakresu prawa polskiego na tle prawnoporównawczym. Wydawnictwo UMCS.
Skubisz, R. (1990). Prawa używaczy. W: J. Szwaja i A. Szajkowski (red.), System prawa własności intelektualnej: Tom 3. Prawo wynalazcze (s. 358–371). Ossolineum.
Skubisz, R. (2002). Prawo własności przemysłowej (charakterystyka ogólna). Państwo i Prawo, 57(3), 3–22.
Sokołowska, D. (2013). Prawo twórcy do wynagrodzenia w prawie autorskim. Wydawnictwo Naukowe UAM.
Sołtysiński, S. (1967). Charakter praw wynalazcy. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Stawicka, P. (2022). Twórca utworu stworzonego przez sztuczną inteligencję. Prawo Mediów Elektronicznych, 3, 28–35.
Szewc, A., i Jyż, G. (2003). Prawo własności przemysłowej. C. H. Beck.
Świerczyński, M. (2013). Naruszenie praw własności intelektualnej w prawie prywatnym międzynarodowym. Wolters Kluwer Polska.
Targosz, T. (2017). Koncepcja bezwzględnego i wyłącznego prawa do wynagrodzenia autorskiego, czyli kilka uwag o zaskakującej karierze contradictio in adiecto. W: P. Kostański, P. Podrecki i T. Targosz (red.), Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple (s. 421–447). Wolters Kluwer Polska.
Traple, E. (1990). Ustawowe konstrukcje w zakresie majątkowych praw autorskich i obrotu nimi w dobie kryzysu prawa autorskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Traple, E. (2017). Autorskie prawa majątkowe. W: J. Barta (red.), System prawa prywatnego: Tom 13. Prawo autorskie (s. 783–890). C. H. Beck.
Warciński, M. (2013). Służebności gruntowe według kodeksu cywilnego. Wolters Kluwer Polska.
Wojciechowski, K. (2022). W kierunku jednolitego prawa autorskiego w Unii Europejskiej. W: E. Całka, A. Jakubecki, M. Nazar, A. Niewęgłowski i R. Poździk (red.), In varietate concordia. Księga jubileuszowa Profesora Ryszarda Skubisza (s. 775–808). C. H. Beck.
Żelechowski, Ł. (2011). Zastaw zwykły i rejestrowy na prawach własności przemysłowej. Wolters Kluwer Polska.
Żelechowski, Ł. (2019). Zasada numerus clausus praw na dobrach niematerialnych – dylematy dotyczące pojmowania i obowiązywania. W: K. Szczepanowska-Kozłowska, I. Matusiak i Ł. Żelechowski (red.), Opus auctorem laudat. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Monice Czajkowskiej-Dąbrowskiej (s. 709–752). Wolters Kluwer Polska.
License
Copyright (c) 2025 WPiA UAM
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.