Keywords
tax institutions
applying legal regulations
axiological legitimacy of legal norms
How to Cite
Number of views: 390
Number of downloads: 359
Abstract
Taxation is not only associated with complex legal problems but also with ethical ones which become apparent in the process of applying legal regulations. When the rigorous application of the letter of the law ignores the social context taxation law degenerates into its opposite. In such situations, owing to malicious legal explanations (Cicero), a vital role is played by the judges of the administrative courts.
Protection against the unlawful actions of tax institutions derives from the great interpretative knowledge of the judges, their inquisitiveness and insight, their moral sensitivity to legal issues as well as the soundness of the control processes of the courts.
The problem arises here of the relationship between ethical norms which derive from axiological values and legal norms. This relationship can be defined as follows: legal norms ought to have axiological legitimacy but ethical norms do not require judicial legitimacy. This means that undisputed
axiological values (such as good, dignity, justice, equality, freedom) are valid independently of the legal conventions of law making applying at a given time. They are always incorporated into the legal system of a state. Positive law is a consequence of a compromise between the political and social forces which play an important and vital role in public life. This is why positive law cannot be a full reflection of universal axiological values. This explains why there are differences of scope between the legal system in force and the system of ethical norms which derive from universal axiological values.
References
Arystoteles (2000), Etyka nikomachejska, tłum. D. Gromska, [w:] idem, Dzieła wszystkie, t. 5, Warszawa.
Cicero (1960), Marcus Tullius Cicero, O prawach, [w:] idem, Pisma filozoficzne, t. 2: O państwie. O prawach. O powinnościach. O cnotach, tłum. W. Kornatowski, Kraków.
Cicero (1960), Marcus Tullius Cicero, O powinnościach, [w:] idem, Pisma filozoficzne, t. 2: O państwie. O prawach. O powinnościach. O cnotach, tłum. W. Kornatowski, Kraków.
Czech, B. (2011), Wykładnia praw i niezawisłość sędziowska a zdrowy rozsądek (zagadnienia wybrane), [w:] Gudowski, J., Witz, K. (red.), Aurea praxis aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora T. Erecińskiego, t. 2, Warszawa.
Dauter, B. (2008), Zarys metodyki pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa.
Finnis, J. (2001), Prawo naturalne i uprawnienie naturalne, Warszawa.
Gajl, N. (1972), Teorie podatkowe w świecie, Warszawa.
Gomułowicz, A. (2008), Aspekt prawotwórczy sądownictwa administracyjnego, Warszawa.
Gomułowicz, A. (2012), Sędzia a „poprawianie” prawa – zasadnicze dylematy, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 1(40).
Gomułowicz, A. (2013), Podatki a etyka, Warszawa.
Hauser, R., Trzciński, J. (2008), O formach kontroli konstytucyjności prawa przez sądy, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 70(2): 9-21.
Hauser, R., Trzciński, J. (2008), Prawotwórcze znaczenie orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Warszawa.
Holbach, P.H. (1979), Etokracja, Warszawa.
Karolak, S.J. (2005), Sprawiedliwość. Sens prawa. Eseje, Kraków.
Karolak, S.J. (2007), Sprawiedliwość. Sens prawa, Warszawa.
Kelly, J.M. (2006), Historia zachodniej teorii prawa, Kraków.
Kmieciak, (2011), Precedens sądowy – istota i znaczenie, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 5.
Kmieciak, Z. (2000), Procesowe gwarancje ochrony interesu podatnika, Przegląd Podatkowy 1.
Kmieciak, Z. (2010), Standardy ochrony praw jednostki w orzecznictwie sądowoadministracyjnym, Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 5-6.
Kordela, M. (2009), Kategoria norm, zasad oraz wartości prawnych. Uwagi metodologiczne w związku z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, Przegląd Sejmowy 5.
Kordela, M. (2012), Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne, Poznań.
Kosikowski, C. (2007), Podatki. Problem władzy publicznej i podatników, Warszawa.
Krokiewicz, A. (1958), Sokrates, Warszawa.
Krońska, I. (1985), Sokrates, Warszawa.
Kumaniecki, K. (1950), Cyceron i jego współcześni, Warszawa.
Lang, W. (1989), Prawo i moralność, Warszawa.
Lang, W. (1992), Aksjologia prawa, [w:] Czech, B. (red.), Filozofia prawa a tworzenie i stosowanie prawa, Katowice.
Lyons, D. (2000), Etyka i rządy prawa, Warszawa.
Łączkowski, (2002), Wymiar sprawiedliwości a stosowanie prawa, [w:] Dębiński, A., Grześkowiak, A., Wiak, K. (red.), Ius et lex. Księga jubileuszowa ku czci prof. A. Strzembosza, Lublin.
Łączkowski, W. (1993), Aksjologiczne problemy stosowania prawa, Roczniki Nauk Prawnych KUL 3.
Łączkowski, W. (1999), Prawo naturalne a prawo stanowione, Ethos 45-46.
Łączkowski, W. (2001), Spór o wartości konstytucyjne, [w:] Rymarz, F., Jankiewicz, A. (red.), Trybunał Konstytucyjny. Księga XV-lecia, Warszawa.
Łączkowski, W. (2002), Aksjologiczne podstawy praworządności, [w:] Chaciński, J., Cioch, H., Dębiński, A. (red.), Iustitia civitatis fundamentum. Księga pamiątkowa wydana ku czci prof. W. Chrzanowskiego, Lublin.
Łączkowski, W. (2003), Są wartości wyższe niż prawo, [w:] Libicki, M. (red.), Cywilizacja u progu trzeciego tysiąclecia. Konstatacje i przestrogi, Poznań.
Łączkowski, W. (2013), Prawo a sprawiedliwość, [w:] Dębiński, A. (red.), Abiit, non obiit. Księga poświęcona pamięci Księdza Profesora Antoniego Kościa SVD, Lublin.
Łętowska, E. (2006), Trudności w przyswajaniu w Polsce praktyki państwa prawa, [w:]
Wronkowska, S. (red.), Zasada demokratycznego państwa prawnego w Konstytucji RP, Warszawa.
Łętowska, E. (2008), Dekalog dobrego sędziego, [w:] Bojarski, Ł. (red.), Sprawny sąd. Zbiór dobrych praktyk, Warszawa.
Łętowska, E. Pawłowski, K. (2013), O prawie i mitach, Warszawa 2013.
Małecki, (2003), Lex falsa lex non est?, [w:] Gomułowicz, A., Małecki, J. (red.), Ex iniuria non oritur ius. Księga jubileuszowa ku czci prof. W. Łączkowskiego, Poznań.
Małecki, J. (2003), Obowiązek podatkowy a godność podatnika, [w:] Fundowicz, S., Rymarz, F., Gomułowicz, A. (red.), Prawość i godność. Księga Pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin Prof. Wojciecha Łączkowskiego, Lublin: 135-143.
Małecki, J. (2009), Aequum et bonum est lex legum (sędzia podatkowy a ustawa), [w:] Miemiec, W. (red.), Stanowienie i stosowanie prawa podatkowego. Księga jubileuszowa prof. R. Mastalskiego, Wrocław.
Mudrecki, A. (2007), Prawo strony do rzetelnego procesu przed sądami administracyjnymi, Zaszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 3.
Murecki, A. (2007), Działalność uchwałodawcza Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach podatkowych, [w:] J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc (red.), Podatkowe i niepodatkowe źródła finansowania zadań publicznych, Lublin 2007.
Potrzeszcz, J. (2013), Immanuela Kanta i Matthiasa Mahlmanna próba humanistycznego uzasadnienia godności człowieka, [w:] Dębiński, A. (red.), Abiit, non obiit. Księga poświęcona pamięci Księdza Profesora Antoniego Kościa SVD, Lublin: 273-299.
Raz, J. (2000), Autorytet prawa, Warszawa.
Romer, T., Najda, M. (2007), Etyka dla sędziów, Warszawa.
Rybicki, P. (1964), Arystoteles. Początki i podstawy nauki o społeczeństwie, Warszawa.
Sójka-Zielińska, K. (2012), Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Warszawa.
Tabor, Z., Pietrzykowski, T. (2003), Bezstronność jako pojęcie prawne, [w:] Prawo a wartość. Księga Jubileuszowa profesora Józefa Nowaka, Kraków.
Tokarczyk, R. (2007), Etyka prawnicza, Warszawa.
Trzciński, J. (2010), O znaczeniu Konstytucji jako ustawy zasadniczej państwa, Zeszyty Naukowe Sądu Administracyjnego 5-6.
Trzciński, J. (2011), Bezpośrednie stosowanie zasad naczelnych Konstytucji przez sądy administracyjne, [w:] Bałaban, A., Mijal, P. (red.), Zasady naczelne Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r., Szczecin.
Trzciński, J. (2012), Prawotwórcza funkcja sądów, [w:] Banaszak, B., Jabłoński, M., Jarosz-Żuchowska, S. (red.), Prawo w służbie państwa i społeczeństwa. Prace dedykowane prof. K. Działosze z okazji 80. urodzin, Wrocław.
Tuleja, P. (2010), Klauzula państwa prawnego w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Kontynuacja czy zmiana?, [w:] Skotnicki, K. (red.), Demokratyczne państwo prawne w teorii i praktyce w państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Łódź.
Waliszewska, E. (2003), Św. Iwo patron prawników, Poznań.
Wołodkiewicz, W. (red.), (2001), Łacińskie inskrypcje na kolumnach Sądu Najwyższego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa.
Ziembiński, Z. (1972), Analiza pojęcia czynu, Warszawa.
Ziembiński, Z. (1981), Podstawy nauki o moralności, Poznań
Ziembiński, Z. (1990), Wstęp do aksjologii dla prawników, Warszawa.
Ziembiński, Z. (1992), O pojmowaniu sprawiedliwości, Lublin.
Ziembiński, Z. (1992), O pojmowaniu sprawiedliwości, Lublin.
Ziembiński, Z. (1994), Zarys zagadnień etyki, Poznań-Toruń.
Ziembiński, Z. (1995), O stanowieniu i obowiązywaniu prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa.
Ziembiński, Z. (1996), Sprawiedliwość społeczna jako pojęcie prawne, Warszawa.
Zirk-Sadowski, M. (1979), Problem nowości normatywnej, Studia Prawno-Ekonomiczne 22.
Znamierowski, C. (1947), Prolegomena do nauki o państwie, Warszawa.
Znamierowski, C. (1957), Oceny i normy, Warszawa.
Znamierowski, C. (1964), Rozważania wstępne o moralności i prawie, Warszawa.
License
Copyright (c) 2016 WPiA UAM
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.