Neutralność, demokracja, uspołecznienie
PDF

Słowa kluczowe

zasada neutralności
demokracja
uspołecznienie prawa
stabilność społeczna
rozumność
zasada szczerości

Jak cytować

Ciszewski, W. (2016). Neutralność, demokracja, uspołecznienie. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny I Socjologiczny, 78(4), 81–91. https://doi.org/10.14746/rpeis.2016.78.4.7

Liczba wyświetleń: 297


Liczba pobrań: 246

Abstrakt

Michał Dudek w artykule poświęconym relacjom między ideą neutralności a koncepcją uspołecznienia prawa dokonuje krytyki zasady neutralności światopoglądowej państwa. Zasada ta – zdaniem M. Dudka – jest „wysoce problematyczna” i podatna na liczne zarzuty. Główny przedmiot jego krytyki stanowi koncepcja neutralności uzasadnienia (neutralność proceduralna). Według niego powyższa koncepcja jest niemożliwa do utrzymania, ponieważ (1) skupia się na perspektywie moralnej ustawodawcy (a nie na punkcie widzenia obywateli demokratycznych); (2) jest zbyt „miękka” (stosowanie przez ustawodawcę neutralnej procedury nie gwarantuje neutralnego charakteru regulacji prawnej); (3) jest nadmiernie wymagająca (ze względu na przywiązanie do zasady powściągliwości); (4) stosowanie tej koncepcji w procesie stanowienia prawa może prowadzić do manipulacji. Jednakże najważniejszym zarzutem względem neutralności uzasadnienia jest to, że odwołujące się do niej działania polityczne nie mogą wygenerować właściwego poziomu stabilności społecznej oraz uspołecznienia prawa.

W niniejszym artykule bronię zasadności koncepcji neutralności światopoglądowej, a także odpowiadam na większość zarzutów M. Dudka. Twierdzę, że idea neutralności uzasadnienia nie koncentruje się na perspektywie moralnej ustawodawcy, lecz przyjmuje punkt widzenia rozumnego obywatela demokratycznego. Uważam również, że chociaż zasada neutralności uzasadnienia jest miękka i wymagająca, to jej zalecenia są wykonalne i dobrze uzasadnienie. Co więcej, w moim przekonaniu powoływanie się na zasadę neutralności w praktyce politycznej może doprowadzić do zaistnienia stanu stabilności z dobrych racji.

https://doi.org/10.14746/rpeis.2016.78.4.7
PDF

Finansowanie

Niniejszy artykuł został opracowany w ramach projektu badawczego „Rozum publiczny między faktami a zasadami. Krytyka wizji sprawiedliwości Johna Rawlsa”

finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki (PRELUDIUM V

UMO-2013/09/N/HS5/00669).

Bibliografia

Audi, R. (2000), Religious Commitment and Secular Reasons, Cambridge University Press, New York, Cambridge.

Ciszewski, W. (2014), W stronę miękkiej neutralności światopoglądowej państwa, Państwo i Prawo 6(820): 3-18.

Dudek, M. (2014), Autonomia, neutralność i indyferentność moralna prawa a jego uspołecznienie, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 77(4): 69-81.

Dworkin, R. (2001) Liberalism, [w:] Dworkin, R., A Matter of Principle, Oxford University Press, Oxford 2001: 181-204.

Freeman, S. (2007), Rawls, Routledge, New York.

Klosko G. (2003), Reasonable Rejection and Neutrality of Justification, [w:] Klosko, G., Wall, S. (eds.), Perfectionism and Neutrality. Essays in Liberal Theory, Rowman and Littlefield Publishers, Inc., New York, Oxford: 167-189.

Kymlicka, W. (1989), Liberal Individualism and Liberal Neutrality, Ethics 99(1): 883-905.

Larmore, C. (1996), The Morals of Modernity, Cambridge University Press, Cambridge, New York 1996.

Larmore, C. (2003) Public Reason, [w:] Freeman, S. (ed.), The Cambridge Companion to Rawls, Cambridge University Press, New York, Cambridge: 368-393.

Quong, J. (2011), Liberalism without Perfection, Oxford University Press, Oxford.

Rawls, J. (1998), Liberalizm polityczny, tłum. A. Romaniuk, WN PWN, Warszawa.

Sadurski, W. (2014) Reason of state and public reason, Ratio Juris 27(1): 21-46.

Schwartzman, M. (2011), The sincerity of public reason, Journal of Political Philosophy 19(4): 375-398.