Słowa kluczowe
morfologia
gospodarstwa domowe
koszty netto
korzyści netto
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest ocena urban sprawl Poznania z perspektywy morfologii przestrzeni oraz sytuacji finansowej podmiejskich gospodarstw domowych. Ocena morfologiczna wykorzystuje metodę opartą na dwóch siatkach kwadratów o boku: 1 km, 500 m oraz danych o lokalizacji zabudowy z GUGiK. Natomiast ocena gospodarstw domowych przeprowadzona została w oparciu o bazę Budżetów Gospodarstw Domowych GUS. Rezultaty badań wskazują, że analizowane gminy na obszarze poznańskim charakteryzują się umiarkowanym stopniem bezładu struktury przestrzennej. Brak jest gmin o specyfice całkowicie zwartej, brak jest również gmin o bezwzględnie wysokim stopniu bezładu przestrzennego. Gospodarstwa powodujące urban sprawl Poznania to jednostki, które dla maksymalizacji preferencji mieszkaniowych ponoszą umiarkowane straty finansowe.
Bibliografia
Anas A. 2012. Discovering the Efficiency of Urban Sprawl. [In:] N. Brooks, K. Donaghy G.J. Knaap (eds). Urban Economics and Planning. Oxford University Press, p. 123.
Arribas-Bel D., Nijkamp P., Scholten H. 2011. Multidimensional urban sprawl in Europe: A self-organizing map approach. Computers, Environment and Urban Systems, 35(4): 263–275.
Bajerski A. 2011. Organizacja przestrzenna i funkcjonowanie usług edukacyjnych w aglomeracji poznańskiej (Spatial Organization and Functioning of Educational Services in the Poznań Agglomeration). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, p. 102.
Barnes K.B., Morgan J.M., Roberge M.C., Lowe S. 2001. Sprawl Development: Its Patterns, Consequences, and Measurement. A White Paper, Towson University.
Beim M., Tölle A. 2008. Motywacje migracji rezydencjalnych w obszarze aglomeracji poznańskiej (Motivations of Residential Migrations in the Area of the Poznań Agglomeration). [In:] T. Kaczmarek, A. Mizgajski (eds), Jakość przestrzeni i jakość życia. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, p. 121–138.
Bhatta B. 2010. Analysis of Urban Growth and Sprawl from Remote Sensing Data. Advances in Geographical Information Science, Springer-Verlag, Berlin–Heidelberg, p. 17.
Brade I., Herfert G., Wiest K. 2009. Recent trends and future prospects of socio-spatial differentiation in urban regions of Central and Eastern Europe: A lull before storm? Cities, 26: 233–244.
Brueckner J.K. 2000. Urban Sprawl: Diagnosis and Remedies. International Regional Science Review, 23: 16–171.
Chojnicki Z. 1999. Podstawy metodologiczne i teoretyczne geografii (Methodological and Theoretical Foundations of Geography). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Churski P. 2018. Rola wielkich miast w rozwoju społeczno-gospodarczym Polski – poznańskie refleksje (The Role of Big Cities in the Socio-Economic Development of Poland – Poznań Reflections). [In:] J. Szlachta, J. Woźniak (eds), Rola wielkich miast w rozwoju społeczno-gospodarczym Polski. Studia KPZK PAN, 186: 129–143.
Daneshpour A., Shakibamanesh A. 2011. Compact City: Dose it Create an Obligatory Context for Urban Sustainability? International Journal of Architectural Engineering, Urban Planning, 21(1): 110–118.
De Vos J., van Acker V., Witlox F. 2016. Urban sprawl: neighbourhood dissatisfaction and urban preferences. Some evidence from Flanders. Urban Geography, 37(6): 839–862.
Ewing R., Cervero R. 2010. Travel and the built environment: A meta-analysis. Journal of the American Planning Association, 76: 265–294.
Galster G., Hanson R., Wolman H., Coleman S., Freihage J. 2001. Wrestling sprawl to the ground: defining and measuring an elusive concept. Housing Policy Debate, 12(4): 681–717.
Herold M., Hemphill J., Dietzel C., Clarke K.C. 2005. Remote sensing derived mapping to support urban growth theory. Proceedings of the ISPRS joint conference 3rd International Symposium Remote Sensing and Data Fusion Over Urban Areas, and 5th International Symposium Remote Sensing of Urban Areas (URS 2005), March 14–16, Tempe, AZ, USA (www.isprs.org/commission8/ workshop_urban/ herold_hemphill_etal.pdf).
Hołuj A. 2018. Ekonomiczne i ekologiczne efekty zewnętrzne w planowaniu przestrzennym (Economic and Ecological Externalities in Spatial Planning). Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomika, 4(336): 143.
Jakóbczyk-Gryszkiewicz J. 2011. Ewolucja procesów suburbanizacji w regionie miejskim Łodzi (Evolution of Suburbanization Processes in the Urban Region of Łódź). [In:] J. Jakóbczyk-Gryszkiewicz (ed.), Regiony miejskie w Polsce. 20 lat transformacji. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, pp. 89–116.
Kacprzak E., Głębocki B. 2016. Urban sprawl a zmiany zasobów użytków rolnych na obszarach wiejskich aglomeracji poznańskiej w latach 1990–2016 (Urban sprawl and Changes in Farmland Resources in Rural Areas of the Poznań Agglomeration in 1990–2016). Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 34: 99–118.
Kacprzak E., Staszewska S. 2011. Wpływ suburbanizacji na wiejskie struktury osadnicze (The Influence of Suburbanization on Rural Settlement Structures). Studia Miejskie, 3: 99–112.
Kaczmarek T. 2017. Dynamika i kierunki rozwoju suburbanizacji rezydencjonalnej w aglomeracji poznańskiej (Dynamics and Directions of Residental Suburbanization in the Poznań Agglomeration). Acta Universitatis Lodziensis, Folia Geographica Socio-Oeconomica, 27: 81–98.
Kaczmarek T. 2020. Różne oblicza suburbanizacji. Od przedmieść w cieniu miasta do post-suburbiów (Different Faces of Suburbanization. From Suburbs as City Shadows to Post-Suburbs). Prace i Studia geograficzne, 65(3): 103–113.
Kaczmarek U., Kisiała W. 2011. Usługi zdrowotne i socjalne w aglomeracji poznańskiej (Health and Social Services in the Poznań Agglomeration). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Lisowski A., Grochowski M. 2009. Procesy suburbanizacji. Uwarunkowania, formy, konsekwencje (Processes of Suburbanization. Conditions, Forms, Consequences). Biuletyn KPZK, 240, 1: 216–280.
Litman T. 2020. Understanding Smart Growth Savings. Evaluating Economic Savings and Benefits of Compact Development. Victoria Transport Policy Institute, Victoria BC (http://www.vtpi.org/ sg_save.pdf).
Lityński P. 2016. The correlation between urban sprawl and the local economy in Poland. Urbani izziv. 27(2): 86–96.
Lityński P. 2019. Budżetowe konsekwencje żywiołowego rozprzestrzeniania się miast dla samorządów gminnych (Urban Sprawl and the Budgetary Consequences for Municipal Governments). Wyd. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Seria Specjalna, Monografie, 265.
Lityński P., Hołuj A. 2017. Urban Sprawl Cost: The Valuation of Hauseholds’ Losses in Poland. Journal of Settlements and Spatial Planning, 8(1): 11–35.
Lityński P., Hołuj A. 2020. Urban Sprawl Risk Delimitation: The Concept for Spatial Planning Policy in Poland. Sustainability, 12, 2637: 1–19.
Livingston E.H., Elliot A., Hynan L., Cao J. 2009. Effect size estimation: A necessary component of statistical analysis. Archives of Surgery, 144(8): 706–712.
Martyniuk-Pęczek J., Martyniuk O., Parteka T. 2018. Gniazda przedsiębiorczości w polskim modelu miasta krawędziowego (Entrepreneurship Nests in the Polish Model of the Edge City). Wyd. Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
Mattingly K., Morrissey J. 2014. Housing and transport expenditure: Socio-spatial indicators od affordability in Auckland. Cities, 38: 69–83.
Mills E.S. 2000. A thematic history of urban economic analysis. Brookings-Wharton Papers on Urban A-airs, 1–52.
Parysek J.J. 2013. Rozwój zrównoważony miast w kontekście współczesnej polskiej urbanizacji: aspekty przestrzenne (Sustainable Development of Cities in the Context of Contemporary Polish Urbanization: Spatial Aspects). Studia Miejskie, 9: 9–24.
Poniży L. 2008. Presja urbanizacyjna i jej wpływ na zmiany przestrzennej struktury użytkowania ziemi na wybranych obszarach podmiejskich Poznania (Urbanization Pressure and its Impact on Changes in the Spatial Structure of Land Use in Selected Suburban Areas of Poznań). Problemy Ekologii Krajobrazu, 22: 335–342.
Szczechowiak E. (ed.) 2011. Infrastruktura techniczna i usługi komunalne w aglomeracji poznańskiej (Technical Infrastructure and Communal Services in the Poznań Agglomeration). Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań,
Torrens P.M., Alberti M. 2000. Measuring sprawl. CASA Working Papers, 27. Centre for Advanced Spatial Analysis (UCL), London.
Travisi M.C., Camagni R., Nijamp P. 2010. Impact of urban sprawl and commuting: A model study for Italy. Journal of Transport Geography, 18(3): 382–392.
Wassmer R.W. 2002. An Economic Perspective on Urban Sprawl: With an Application to the American West and a Test of the Efficacy of Urban Growth Boundaries. California State University.
Wdowicka M., Mierzejewska L. 2020. Procesy suburbanizacji w strefie podmiejskiej Poznania (Suburbanization Processes in the Poznań Suburbs). Prace i Studia Geograficzne, 65(3): 125–137.
Young M., Tnguay G.A., Lachapelle U. 2016. Transportation cost and urban sprawl in Canadian metropolitan areas. Research in Transportation Economics, 60(C): 25–34.
Zawadzki E. 2000. Zróżnicowanie sytuacji mieszkaniowej (Diversification of the Housing Situation). [In:] Przemiany społeczne w Polsce w ostatniej dekadzie XX wieku – wybrane zagadnienia. Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu.
Zborowski A., Soja M., Łobodzińska A. 2012. Population trends in Polish cities – stagnation, depopulation or shrinkage? Prace Geograficzne IGiGP UJ, 130: 7–28.