Słowa kluczowe
starzenie się ludności
obszary wiejskie
województwo wielkopolskie
Jak cytować
Abstrakt
W artykule przedstawiono poziom i przestrzenne zróżnicowanie starości demograficznej oraz dynamikę procesu starzenia się ludności na obszarach wiejskich województwa wielkopolskiego. Ukazano ją na tle przebiegu tego procesu w miastach. Badania dotyczą lat 1995–2019. Analizę przeprowadzono w ujęciu gmin. W badaniach wykorzystano miary starości demograficznej w ujęciu statycznym i dynamicznym. Obszary wiejskie charakteryzują się postępującym procesem starzenia się, przy czym stopień zaawansowania starości demograficznej oraz dynamika tego procesu są niższe niż w miastach województwa. Względnie niski poziom zaawansowania starości demograficznej obszarów wiejskich wykazuje znaczne zróżnicowanie wewnątrzregionalne. Obok gmin, które można nazwać demograficznie starymi, występują jednostki o relatywnie wolniej postępującej starości oraz takie, w których ma miejsce odmładzanie populacji.
Bibliografia
Abramowska-Kmon A. 2011. O nowych miarach zaawansowania procesu starzenia się ludności. Studia Demograficzne, 1/159: 3–22.
Bloom D., Luca D. 2016. The Global Demography of Aging: Facts, Explanations, Future. IZA Discussion Paper, 10163. The Institute for the Study of Labor., Bonn.
Błędowski P. 2012. Polityka wobec osób starych – cele i zasady. Studia BAS, 3/30: 201–216.
Brezdeń P., Górecka S., Tomczak P. 2012. Edukacja i rynek pracy Dolnego Śląska na tle uwarunkowań demograficznych. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 22, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
Ciura G., Zgliczyński W. 2012. Wprowadzenie. Studia BAS, 3/30: 5–8.
Długosz Z. 1998. Próba określenia zmian starości demograficznej Polski w ujęciu przestrzennym. Wiadomości Statystyczne, 3: 15–27.
Frenkel I. 2014. Ludność wiejska. [W:] I. Nurzyńska, W. Poczta (red.), Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 27–77.
Gałązka A. 1999. Zróżnicowania społeczno-gospodarcze a rozwój infrastruktury komunalnej na obszarach wiejskich. Biuletyn KPZK, 188: 13–45.
Górecka S., Kozieł R. 2004. Procesy demograficzne w największych miastach Polski w okresie transformacji. [W:] J. Słodczyk, D. Rajchel (red.), Przemiany demograficzne i jakość życia ludności miast. Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 27–40.
Górecka S., Tomczak P. 2014. Sytuacja demograficzna Wrocławia na tle największych miast Polski. [W:] P. Brezdeń, R. Szmytkie (red.), Przekształcenia przestrzeni miejskiej Wrocławia. Ujęcie geograficzne. Vol 2. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 13–34.
Holzer J.Z. 2003. Demografia. PWE, Warszawa.
Janiszewska A. 2017. Zróżnicowanie przestrzenne starzenia się ludności na świecie. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, 5/331: 91–113.
Jurek Ł. 2012. Ekonomia starzejącego się społeczeństwa. Difin, Warszawa.
Kłos B., Russel P. 2016. Przemiany demograficzne w Polsce i ich społeczno-ekonomiczne konsekwencje. Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
Kowaleski J.T. 2008. Struktura demograficzna starszego odłamu ludności (rozważania metodologiczne i elementy obrazu sytuacji w województwach i powiatach na przełomie stuleci). [W:] J.T. Kowaleski, P. Szukalski (red.), Starzenie się ludności Polski. Między demografią a gerontologią społeczną. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 11–25.
Kowaleski J.T. 2011. Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności Polski. Przyczyny, etapy, następstwa. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Kowaleski J.T., Majdzińska A. 2012. Miary i skale zaawansowania starości demograficznej. [W:] A. Rossa (red.), Wprowadzenie do gerontometrii. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Kurek S. 2002. Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności w Polsce w układzie miast i gmin w okresie 1988–1998. [W:] J.T. Kowaleski, P. Szukalski (red.), Proces starzenia się ludności – potrzeby i wyzwania. I Kongres Demograficzny w Polsce, Sesja problemowa, Łódź, 6–7 czerwca 2002, Zakład Demografii Uniwersytetu Łódzkiego, s. 96–105.
Kurek S. 2008. Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym. Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Kurkiewicz J. (red.) 2010. Procesy demograficzne i metody ich analizy. Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
Lipczyńska A. 2015. Starzenie się społeczeństwa – przyczyny i skutki. Społeczeństwo i Edukacja, 17/2: 277–283.
Okólski M., Fihel A. 2012. Demografia. Współczesne zjawiska i teorie. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Majdzińska A. 2015. Zróżnicowanie zaawansowania starości demograficznej na obszarze województwa łódzkiego. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, 4/315: 109–126.
Miszczak E. 2015. Starość i starzenie się społeczeństw – przyczyny, uwarunkowania oraz prognozy na przyszłość. Edukacja Etyczna, 9: 5–16.
Paduszyńska M., Zbyszewski S. 2016. Istota i znaczenie odwróconej hipoteki w obliczu starzenia się społeczeństwa polskiego. Finanse i Prawo Finansowe, 3/2: 21–36.
Podgrodzka M. 2016. Wybrane miary starości demograficznej i ich implikacja dla oceny przestrzennego zróżnicowania tego zjawiska w Polsce. Studia Ekonomiczne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 289: 98–108.
Polna M. 2019. Zróżnicowanie zaawansowania starości demograficznej na obszarach wiejskich województwa lubuskiego. [W:] P. Tomczak (red.), Nowe zjawiska i procesy przestrzenne, funkcjonalne i społeczne w przeobrażaniu obszarów wiejskich. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 45: 27–42.
Rakowska J. 2016. Zróżnicowanie poziomu starości demograficznej Polski w ujęciu lokalnym. Economic and Regional Studies, 9/2: 13–23.
Stuart-Hamilton I. 2006. Psychologia starzenia się. Zysk i S-ka, Poznań.
Szukalski P. 2015. Suburbanizacja obszarów wielkomiejskich w Polsce. Demografia i Gerontologia Społeczna, Biuletyn Informacyjny, 4: 1–4.
Sytuacja demograficzna osób starszych i konsekwencje starzenia się ludności Polski w świetle prognozy na lata 2014–2050 2014. GUS.
Sytuacja demograficzna Polski do 2018 r. Tworzenie i rozpad rodzin 2019. GUS.
Szopa B. 2016. Konsekwencje procesu starzenia się społeczeństwa. Wybrane problemy. Problemy Zarządzania, 14, 2/59: 23–40.
Szukalski P. 2011. Starzenie się ludności – wyzwanie XXI wieku. [W:] P. Szukalski, Z. Szweda-Lewandowska (red.), Elementy gerontologii społecznej. Skrypt dla studentów Podyplomowego Studium Gerontologii Społecznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wydawnictwo Biblioteka, Łódź.
Urbaniak B., Gładzicka-Janowska A., Żyra J., Kaliszczak L., Piekutowska A., Rollnik-Sadowska E., Sobolewska-Poniedziałek E., Niewiadomska A., Gagacka M. 2015. Socjoekonomika starzenia się współczesnych społeczeństw. Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa.
Wasilewska E. 2017. Starość demograficzna obszarów wiejskich i jej zróżnicowanie. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 104/3: 75–85.
Wesołowska M. 2015. Społeczeństwo starzejące się jako wyzwanie dla ekonomii. Społeczeństwo i Edukacja, 17/2: 233–245.
Wolańska W. 2013. Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności Polski w latach 1995–2035. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, 291: 249–263.
Żołędowski C. 2012. Starzenie się ludności – Polska na tle Unii Europejskiej. Problemy Polityki Społecznej, Studia i Dyskusje, 17: 29–43.