Słowa kluczowe
polityka rowerowa
rower publiczny
Krotoszyn
Wielkopolska
Jak cytować
Abstrakt
Systemy roweru publicznego rozwijają się jako środek transportu w miastach, stanowiąc zrównoważoną alternatywę dla transportu zmotoryzowanego. Rozwiązanie to ewoluowało na przestrzeni lat, przechodząc od lat 60. XX w. do współczesności przez różne etapy rozwoju. Poszczególne generacje systemów roweru publicznego odpowiadały na potrzeby oraz możliwości techniczne swoich czasów – od niezabezpieczonych, udostępnianych mieszkańcom na zasadzie zaufania społecznego, rowerów 1. generacji, do wyposażonych w zabezpieczenia i zaawansowane rozwiązania mobilne rowerów 4. generacji. Systemy roweru publicznego, niezależnie od generacji, wpisują się także w założenia gospodarki współdzielenia (sharing economy), zakładającej możliwość wspólnego korzystania z tych samych dóbr przez wielu użytkowników.
W artykule przedstawiono przykład wdrożenia w 2017 r. systemu roweru publicznego w Krotoszynie (województwo wielkopolskie) opartego na zasadach 1. generacji, znanych z lat 60. XX w. Dokonano ponadto oceny, czy wprowadzenie systemu roweru publicznego opartego na zaufaniu wobec mieszkańców może zakończyć się powodzeniem. Jak wykazano, rozwiązania te oparte są na kilku istotnych filarach, w tym doświadczeniu samorządu lokalnego, racjonalnej kalkulacji i planowaniu oraz edukacji społeczeństwa.
Bibliografia
Arsovski S., Kwiatkowski M., Lewandowska A., Peshevska D.J., Sofeska E., Dymitrow M. 2018. Can urban environmental problems be overcome? The case of Skopje – world’s most polluted city. Bulletin of Geography Socio-economic Series, 40: 17-39. DOI: 10.2478/bog-2018-0012
Banister D. 2008. The sustainable mobility paradigm. Transport Policy, 15(2): 73-80. DOI: 10.1016/j.tranpol.2007.10.005
Bieliński T., Kwapisz A., Ważna A. 2021. Electric bike-sharing services mode substitution for driving, public transit and cycling. Transportation Research Part D-Transport and Environment, 96: 102883. DOI: 10.1016/j.trd.2021.102883
Borjesson M., Eliasson J. 2012. The value of time and external benefits in bicycle appraisal. Transportation Research, Part A: Policy and Practice, 46(4): 673-683. DOI: 10.1016/j.tra.2012.01.006
Buehler R., Dill J. 2016. Bikeway Networks: A Review of Effects on Cycling. Transport Reviews, 36(1): 9-27. DOI: 10.1080/01441647.2015.1069908
Caggiani L, Camporeale R., Ottomanelli M., Szeto W.Y. 2018. A modelling framework for the dynamic management of free-floating bike-sharing systems. Transportation Research, Part C: Emerging Technologies, 87: 159-182. DOI: 10.1016/j.trc.2018.01.001
Chen J., Zhang Y., Zhang R., Cheng X., Yan F. 2019. Analyzing users’ attitudes and behavior of free-floating bike sharing: an investigating of Nanjing. Transportation Research Procedia, 29, 634-645. DOI: 10.1016/j.trpro.2019.06.065
DeMaio P. 2009. Bike sharing: history, impacts, models of provision and future. Journal of Public Transportation, 12(4): 41-56. DOI: 10.5038/2375-0901.12.4.3.
DeMaio P., Gifford J. 2004. Will Smart Bikes Succeed as Public Transportation in the United States? Journal of Public Transportation, 7(2).
DeMaio P.J. 2003. Smart Bikes: Public Transportation for the 21st Century. Transportation Quarterly, 57(1): 9-11.
Ferreira J.P., Isidorio C., Sa F.M., Da Mota J.C.B. 2020. The economic value of cycling – a methodological assessment for Starter Cities. Habitat y Sociedad, 13: 29-45. DOI: 10.12795/HabitatySociedad.2020.i13.03
Fishman E. 2014. Bike share: A Review of Recent Literature. Transport Reviews, 36(1): 92-113. DOI: 10.1080/01441647.2015.1033036
Furness Z. 2010. One Less Car. Bicycling and the politics of automobility. Temple University Press, Philadelphia.
Guidon S., Becker H., Dediu H., Axhausen K.W. 2019. Electric Bicycle-Sharing: A new competitor in the urban transportation market? An empirical analysis of transaction data. Transportation Research Record, 2673(4): 15-26. DOI: 10.1177/0361198119836762
Handy S., van Wee B., Kroesen M. 2014. Promoting Cycling for Transport: Research Needs and Challenges. Transport Reviews, 34(1): 4-24. DOI: 10.1080/01441647.2013.860204
Hirsch J.A., Stratton-Rayner J., Winters M., Stehlin J., Hosford K., Mooney S.J. 2019. Roadmap for free-floating bikeshare research and practice in North America. Transport Reviews, 39(6): 706-732. DOI: 10.1080/01441647.2019.1649318
Jiang Q., Ou S.J., Wei W. 2019. Why Shared Bikes of Free-Floating Systems Were Parked Out of Order? A Preliminary Study based on Factor Analysis. Sustainability, 11(12): 3287. DOI: 10.3390/su11123287
Kalina J., Mlasowsky H. 2017. Fahrradverleihsysteme – Wegbereiter fur geteilet Mobilitat. Soziale Innovationen fur nachhaltigen Konsum, 393-407. DOI: 10.1007/978-3-658-16545-1_23
Krotoszyn. Nietypowy rower miejski 2017. Transport Publiczny. dostęp: https://transport-publiczny.pl/wiadomosci/krotoszyn-nietypowy-rower-miejski-54383.html
Krotowerem po Krotoszynie. Rower retro się nie sprawdził, nowoczesny system ma szansę stać się letnim hitem. 2018. Fakty Kaliskie; faktykaliskie.pl/kategorie/faktyregionalne/krotowerem-po-krotoszynie-rower-retro-sie-nie-sprawdzil-nowoczesny-system-ma-szanse-stac-sie-letnim-hitem,1122.html
Kwiatkowski M.A. 2018a. Bike-sharing boom – rozwój nowych form zrównoważonego transportu w Polsce na przykładzie roweru publicznego. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 21(3): 60-69. DOI: 10.4467/2543859XPKG.18.007.10142
Kwiatkowski M.A. 2018b. Urban cycling as an indicator of socio-economic innovation and sustainable transport. Quaestiones Geographicae, 37(4): 23-32. DOI: 10.2478/quageo-2018-0039
Kwiatkowski M.A. 2021. Regional bicycle-sharing system in the context of the expectations of small and medium-sized towns. Case Studies on Transport Policy, 9(2): 663-673. DOI: 10.1016/j. cstp.2021.03.004
Kwiatkowski M.A., Grzelak-Kostulska E., Biegańska J. 2021. Could it be a bike for everyone? The electric bicycle in Poland. Energies, 14(16): 4878. DOI: 10.3390/en14164878
Kwiatkowski M.A., Szymańska D. 2021. Cycling policy in strategic documents of Polish cities. Environment, Development and Sustainability, 23(7): 10357-10377. DOI: 10.1007/s10668-02001060-x
Legros B. 2019. Dynamic repositioning strategy in a bike-sharing system: how to prioritize and how to rebalance a bike station. European Journal of Operational Research, 272(2): 740-753. DOI: 10.1016/j.ejor.2018.06.051
Liu Y., Tian L. 2021. A graded cluster system to mine virtual stations in free-floating bike-sharing system on multi-scale geographic view. Journal of Cleaner Production, 281: 124692. DOI: 10.1016/j. jclepro.2020.124692
Ma Y., Lan J., Thornton T., Mangalagiu D., Zhu D. 2018. Challenges of collaborative governance in the sharing economy: The case of free-floating bike sharing in Shanghai. Journal of Cleaner Production, 197: 356-365. DOI: 10.1016/j.jclepro.2018.06.213
Midgley P. 2011. Bicycle-sharing schemes: Enhancing sustainable mobility in urban areas. Commission on Sustainable Development, Nineteenth Session, New York, 2-13 May 2011.
Ogilvie D., Egan M., Hamilton V., Petticrew M. 2004. Promoting walking and cycling as an alternative to using cars: Systematic review. British Medical Journal, 329(7469): 763-766. DOI: 10.1136/bmj.38216.714560.55
Oja P., Titze S., Bauman A., de Geus B., Krenn P., Reger-Nash B., Kohlberger T. 2011. Health benefits of cycling: a systematic review. Scandinavian Journal of Medicine Science in Sports, 21(4): 496-509. DOI: 10.1111/j.1600-0838.2011.01299.x
Pal A., Zhang Y. 2017. Free-floating bike sharing: Solving real-life large-scale static rebalancing problems. Transportation Research Part C: Emerging Technologies, 80: 92-116. DOI: 10.1016/j. trc.2017.03.016
Parkes S.D., Marsden G., Shaheen S.A., Cohen A.P. 2013. Understanding the diffusion of public bikesharing systems: evidence from Europe and North America. Journal of Transport Geography, 31: 94-103. DOI: 10.1016/j.jtrangeo.2013.06.003
Ploeger J., Oldenziel R. 2020. The sociotechnical roots of smart mobility: Bike sharing since 1965. Journal of Transport History, 41(2): 134-159. DOI: 10.1177/0022526620908264
Popovich N., Gordon E., Shao Z., Xing Y., Wang Y., Handy S. 2014. Experiences of electric bicycle users in the Sacramento, California area. Travel Behaviour and Society, 1(2): 37-44. DOI: 10.1016/j.tbs.2013.10.006
Pucher J., Buehler R., Seinen M. 2011. Bicycling renaissance in North America? An update and re-appraisal of cycling trends and policies. Transportation Research, Part A: Policy and Practice, 45(6): 451-475. DOI: 10.1016/j.tra.2011.03.001
Pucher J., Dill J., Handy S. 2010. Infrastructure, programs, and policies to increase bicycling: An international review. Preventive Medicine, 50: 106-125. DOI: 10.1016/j.ypmed.2009.07.028
Raisanen J., Ojala A., Touvinen T. 2021. Building trust in the sharing economy: Current approaches and future considerations. Journal of Cleaner Production, 279: 123724. DOI: 10.1016/j.jclepro.2020.123724
Rerat P. 2021. The rise of the e-bike: towards an extension of the practice of cycling? Mobilities. W druku. DOI: 10.1080/17450101.2021.1897236
Schuijbroek J., Hampshire R.C., van Hoewe W.J. 2017. Inventory rebalancing and vehicle routing in bike sharing systems. European Journal of Operational Research, 257(3): 992-1004. DOI: 10.1016/j.ejor.2016.08.029
Stokfisz B. 2017. Gospodarka współdzielenia – pojęcie, źródła, potencjał. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, 6(966): 89-103. DOI: 10.15678/ZNUEK.2017.0966.0606
Shaheen S., Chan N. 2016. Mobility and the sharing economy: Potential to facilitate the first-and last-mile public transit connections. Built Environment, 42(4): 573-588. DOI: 10.2148/benv.42.4.573
Shaheen S., Guzman S., Zhang H. 2010. Bike-sharing in Europe, the Americas, and Asia. Past, present, and future. Transportation Research Record, 2143: 159-167. DOI: 10.3141/2143-20
Strategia rozwoju miasta Krotoszyn na lata 2016-2020+.
Środa-Murawska S., Grzelak-Kostulska E., Biegańska J., Chodkowska-Miszczuk J., Rogatka K., Dąbrowski L. 2017. Leksykon współczesnego miasta. Gmina Miasta Toruń, Toruń.
ter Huurne M., Ronteltap A., Corten R., Buskens V. 2017. Antecedents of trust in the sharing economy: A systematic review. Journal of Consumer Behaviour, 16(6): 485-498. DOI: 10.1002/cb.1667.
Zgiep Ł. 2014. Sharing economy jako ekonomia przyszłości. Myśl Ekonomiczna i Polityczna, 4(47): 193-205.
Zhang Y., Lin D., Mi Z. 2019. Electric fence planning for dockless bike-sharing services. Journal of Cleaner Production, 2016: 383-393. DOI: 10.1016/j.jclepro.2018.09.215
Zhao D., Ong G.P. 2021. Geo-fenced parking spaces identification for free-floating bicycle sharing system. Transportation Research, Part A: Policy and Practice, 148: 49-63. DOI: 10.1016/j.tra.2021.03.007