Słowa kluczowe
województwo wielkopolskie
transport kolejowy
organizacja transportu publicznego
transport publiczny
Jak cytować
Abstrakt
W 2000 r. w Polsce rozpoczął się proces regionalizacji kolei. Odpowiedzialność za przewozy wojewódzkie przeniesiono na samorządy wojewódzkie. Przedmiotem badania były powiązania międzywojewódzkie pociągami osobowymi Wielkopolski i 7 województw ościennych (razem 33 trasy). Na 15 z nich prowadzone są przewozy pasażerskie. Liczba połączeń jest zróżnicowana. W planach transportowych 19 linii opisywanych jest w obydwu dokumentach (Wielkopolska i sąsiadujący region). 8 jest pominiętych, a 6 znajduje odniesienie w jednym z planów. Układ komunikacyjny powinien być koordynowany wzajemnie przez sąsiadujące samorządy. Planowane połączenia są różnie traktowane przez województwa. Tworzenie systemu transportowego nie powinno być ograniczane jedynie do zasięgu województwa. Potoki pasażerskie nie zawsze są tożsame z granicą administracyjną regionu. Brak koordynacji międzyregionalnej może wpływać na powstawanie peryferiów wewnętrznych o ograniczonej dostępności transportowej. Trasy, na których aktualnie jest prowadzony mały ruch pociągów osobowych oraz towarowych, powinny być włączone do systemu transportu kolejowego w regionie.
Bibliografia
Bocheński T. 2011. Pasażerskie połączenia kolejowe w Polsce. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 18: 15-25.
Bocheński T., Wojtkiewicz S. 2019. Regionalizacja kolei w Polsce i województwie zachodniopomorskim. Problemy Transportu i Logistyki, 1(45): 7-18. https://doi.org/10.18276/ptl.2019.45-01 DOI: https://doi.org/10.18276/ptl.2019.45-01
Boisjoly G., Grisé E., Maguire M., Veillette M., Deboosere R., Berrebi E., El-Geneidy A. 2018. Invest in the ride: A 14 year longitudinal analysis of the determinants of public transport ridership in 25 North American cities. Transportation Research, A, 116: 434-445. https://doi.org/10.1016/j.tra.2018.07.005 DOI: https://doi.org/10.1016/j.tra.2018.07.005
Drewnowski A. 2019. Funkcjonowanie i rozwój regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich w Polsce. Problemy Transportu i Logistyki, 1(45): 31-41. https://doi.org/10.18276/ptl.2019.45-03 DOI: https://doi.org/10.18276/ptl.2019.45-03
Drewnowski A., Kuciaba E., Zioło M. 2013. System pasażerskiego transportu regionalnego w Polsce i jego dysfunkcje. Problemy Transportu i Logistyki, 24(792).
Dyr T. 2008. Szanse i zagrożenia dla rozwoju rynku kolejowych przewozów regionalnych. Technika Transportu Szynowego, 11: 51-57.
Dyr T. 2011. Mocne i słabe strony ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. Technika Transportu Szynowego, 1-2: 17-23.
Engelhardt J. 2014. Usamorządowienie kolei regionalnych w Polsce - fakty i mity. Logistyka, 2: 40-50.
Engelhardt J. 2018. Zarządzanie publicznym transportem kolejowym w Polsce w latach 1990-2018. Transport Miejski i Regionalny, 11: 17-23.
Górny J. 2016. Samorząd wojewódzki jako organizator kolejowych regionalnych przewozów pasażerskich. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 19(4): 72-81. https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.024.6322 DOI: https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.16.024.6322
Grzelec K., Wyszomirski O. 2013. Plan zrównoważonego rozwoju transportu publicznego. Studia Ekonomiczne, 143: 69-77.
Kołoś A., Król M., Taczanowski J. 2017. Regionalizacja jako czynnik zmian w ofercie przewozowej kolei w Polsce na przykładzie czterech województw. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 20(4): 37-50.
Król M., Taczanowski J. 2016. Yearbook of Antitrust Regulatory and Regulatory Studies, 9(14): 159-179. https://doi.org/10.7172/1689-9024.YARS.2016.9.14.7 DOI: https://doi.org/10.7172/1689-9024.YARS.2016.9.14.7
Kruszyna M. 2018. Koleje miejskie i regionalne w Polsce. Wydawnictwo Księży Młyn Dom Wydawniczy, Łódź.
Krzymuski M. 2016. Charakter prawny planu transportowego. Transport Miejski i Regionalny, 1: 11-16.
Kvizda M., Tomeš Z., Bil J., Hajko V., Houška T., Chvátal F., Krčál O., Kvasnička M., Nedvědová K., Němec D., Nigrin T., Rederer V., Seidenglanz D., Staněk R. 2013. Modely a metody regulace konkurenčního prostředí na trhu železničních dopravních služeb. Masarykova univerzita, Brno. https://doi.org/10.5817/CZ.MUNI.M210-6733-2013 DOI: https://doi.org/10.5817/CZ.MUNI.M210-6733-2013
Link H. 1994. German Railway Reform. Japan Railway & Transport Review.
Majewski J. 2006. Koleje regionalne w nowych warunkach społeczno-ekonomicznych w świetle badań potoków podróżnych. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 12: 21-42.
Massel A. 2003. Reforma kolei i regionalizacja przewozów kolejowych - sukcesy i porażki. Technika Transportu Szynowego, 4: 39-47.
Massel A. 2004. Regionalizacja kolei w krajach Unii Europejskiej. Technika Transportu Szynowego, 1-2: 18-24.
Massel A. 2005. Reforma kolei i regionalizacja przewozów kolejowych - sukcesy i porażki. Technika Transportu Szynowego, 11: 39-42.
Nowa definicja "przewozów wojewódzkich", Raport Kolejowy 2020.
Plan transportowy województwa opolskiego. 2021. Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Opole
Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla województwa kujawsko-pomorskiego. 2014. Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego, Toruń.
Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla województwa pomorskiego. 2014. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk.
Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla województwa zachodniopomorskiego. 2014. Szczecin.
Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla województwa dolnośląskiego. 2014. Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Wrocław.
Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego na sieci komunikacyjnej w wojewódzkich przewozach pasażerskich. 2016. Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego, Zielona Góra.
Regionalny plan transportowy dla województwa wielkopolskiego w perspektywie do 2030 roku. 2021. Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, Poznań.
Regionalny plan transportowy województwa łódzkiego spełniający kryteria warunku ex ante dla celu tematycznego 7 do RPO WŁ na lata 2014-2020. 2016. Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego, Łódź.
Regulamin sieci kolejowej PKP Polskie Linie Kolejowe 2021/22.
Rozkład jazdy PKP (http: portalpasazera.pl).
Seidenglanz D., Nigrin T., Dujka J. 2015. Regional Railway Transport in Czech, Austrian and German Decentralised and Regionalised Transport Markets, Review of Economic Perspectives. Review of Economic Perspectives, 15(4): 431-450. https://doi.org/10.1515/revecp-2015-0029 DOI: https://doi.org/10.1515/revecp-2015-0029
Smolarski M. 2018. Transport kolejowy w planach zagospodarowania przestrzennego województw oraz planach transportowych (województwa: dolnośląskie, opolskie, śląskie). Rozwój Regionalny i Polityka Transportowa, 42.
Smolarski M. 2020. Restrictions on regional passenger transport during epidemiological threat (COVID-19) - an example of the Lower Silesian Voivodship in Poland. Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23(2): 56-61. http://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.009.12107 DOI: https://doi.org/10.4467/2543859XPKG.20.009.12107
Sobociński M. 2020. Organizacja i funkcjonowanie wojewódzkiego transportu kolejowego na przykładzie Łódzkiej Kolei Aglomeracyjnej. Zarządzanie Publiczne, 3(51): 117-138. https://doi.org/10.4467/20843968ZP.20.009.13397 DOI: https://doi.org/10.4467/20843968ZP.20.009.13397
Stankiewicz R., Stiasny M. 2014. Atlas linii kolejowych Polski 2014. Wydawnictwo Eurosprinter, Rybnik.
Taczanowski J. 2012. A comparative study of local railway networks in Poland and the Czech Republic. Bulletin of Geography. Socio-Economic Series, 18: 125-138. https://doi.org/10.2478/v10089-012-0025-1 DOI: https://doi.org/10.2478/v10089-012-0025-1
Taylor Z. 2003. Recent changes in Polish transport policy. Transport Policy, 24(1): 19-32. https://doi.org/10.1080/014416402200028817 DOI: https://doi.org/10.1080/014416402200028817
Taylor Z. 2007. Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce. Monografie Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Taylor Z., Ciechański A. 2010. Niedawne przekształcenia organizacyjno-własnościowe przedsiębiorstw transportu kolejowego w Polsce. Cz. I. Przegląd Geograficzny, 82, 4: 549-571. https://doi.org/10.7163/PrzG.2010.4.4 DOI: https://doi.org/10.7163/PrzG.2010.4.4
Taylor Z., Ciechański A. 2017. Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE. Prace Geograficzne IGiPZ, 257.
Uchwała nr 151/2019 Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2019 r. w sprawie ustanowienia Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej - Kolej+ do 2028 roku.
Urząd Transportu Kolejowego. 2019. Kolej w województwach - wykorzystanie i polityka transportowa.
Urząd Transportu Kolejowego. 2021. Podsumowanie 2020. Przewozy pasażerskie i towarowe, 2021.
Ustawa o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego PKP z dnia 8 września 2000 (Dz.U. 84, poz. 948).
Ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu (Dz.U. z 2003 r., nr 203, poz. 1966).
Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U.2022.1343).
Zajfert M. 2012. Specyfika transportu kolejowego i możliwe modele funkcjonowania jego segmentów. Zarządzanie Zmianami, 3-4: 23-45.
Zajfert M. 2020. Efektywność kolejowych przewozów regionalnych w Polsce. Instytut Nauk Ekonomicznych Polska Akademia Nauk, Warszawa.
Żurkowski A. 2000. Kolejowe przewozy regionalne w nowych warunkach funkcjonowania. Technika Transportu Szynowego, 7: 47-50.
Żurkowski A. 2009. Modelowanie przewozów międzyaglomeracyjnych. Problemy Kolejnictwa, 147: 5-47.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Mateusz Smolarski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.