Słowa kluczowe
ekonomia cyrkularna
cyrkularne gospodarowanie przestrzenią miejską
ponowne wykorzystanie
recykling
Jak cytować
Abstrakt
Intensywna urbanizacja oraz dynamiczny rozwój współczesnych miast doprowadziły do znacznego ograniczenia zasobów przestrzennych. Powoduje to konieczność zmiany podejścia do gospodarowania przestrzenią zurbanizowaną, akcentując oszczędne i zrównoważone jej wykorzystanie. Artykuł ma charakter teoretyczny, a jego celem jest zaprezentowanie założeń koncepcyjnych gospodarki obiegu zamkniętego w odniesieniu do przestrzeni miejskiej oraz efektów jej cyrkularnego zastosowania. Aby osiągnąć zamierzenie badawcze, w pierwszej kolejności dokonano przeglądu literatury w zakresie gospodarki obiegu zamkniętego oraz odnawialności przestrzeni jako zasobu. Następnie zaprezentowano koncepcję cyrkularnego gospodarowania przestrzenią oraz opracowano potencjalne efekty ekonomiczne, społeczne i środowiskowe wynikające z jej ponownego wykorzystania. W ostatniej części wskazano na istotę „ponownego wykorzystania” i „recyklingu” przestrzeni, które poddano dyskusji terminologicznej
Bibliografia
Adams K.T., Osmani M., Thorpe T., Thornback J. 2017. Circular economy in construction: current awareness, challenges and enablers. Proceedings of the Institution of Civil Engineers: Waste and Resource Management, 170(1): 15-24. DOI: https://doi.org/10.1680/jwarm.16.00011
Appendino F., Roux C., Saadé M., Peuportier B. 2021. The circular economy in urban projects: A case study analysis of current practices and tools. Transactions of the Association of European Schools of Planning, 5: 70-83. DOI: https://doi.org/10.24306/TrAESOP.2021.01.006
Boulding K. 1966. The Economics of the Coming Spaceship Earth. [W:] H. Jarrett (red.), Environmental Quality in a Growing Economy. Johns Hopkins University Press, Baltimore, s. 3-14.
Bundesamt für Bauwesen und Raumordnung. 2006. Perspektive Flächenkreislaufwirtschaft. Bd. 1. Theoretische Grundlagen und Planspielkonzeption. Bonn.
Caves R.W. (red.) 2005. Encyclopedia of the City. 1st ed. Routledge. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203484234
Cellucci C. 2021. Circular economy strategies for adaptive reuse of residential building. VITRUVIO – International Journal of Architectural Technology and Sustainability, 6(1): 110-121. DOI: https://doi.org/10.4995/vitruvio-ijats.2021.15404
Conzen M.R.G. 1960. Alnwick, Northumberland: A Study in Town-plan Analysis. The Institute of British Geographers, London. DOI: https://doi.org/10.2307/621094
Czornik M. 2013. Miasto i jego produkty. Studia Ekonomiczne, 147: 36-52.
Dembowski J. 1989. Zarys ogólnej teorii zasobów naturalnych. PWN, Warszawa.
Drzazga D. 2018. Systemowe uwarunkowania planowania przestrzennego jako instrument osiągania sustensywnego rozwoju. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/8142-634-3
Ellen MacArthur Foundation. 2012. Towards the circular economy: Economic and business rationale for an accelerated transition.
Elia V., Gnoni M.G., Tornese F. 2017. Measuring circular economy strategies through index methods: A critical analysis. Journal of Cleaner Production, 142: 2741-2751. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.10.196
Encyklopedia Leśna (https://www.encyklopedialesna.pl/; dostęp: 27.12.2023).
European Commission, Directorate-General for Environment, Van L.L., Grebot B., Schulp N. i in. 2014. Study supporting potential land targets under the 2014 land communication – Final report, Publications Office (https://data.europa.eu/doi/10.2779/53343).
European Commission. 2015. Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Closing the loop – An EU action plan for the Circular Economy. COM/2015/614.
European Commission. 2020. Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. A new Circular Economy Action Plan For a cleaner and more competitive Europe. COM/2020/98.
European Environment Agency. 2016. Land recycling in Europe. Approaches to measuring extent and impacts. Publications Office of the European Union, Luxembourg.
Eurostat, b.d. (https://ec.europa.eu/eurostat/web/degree-of-urbanisation/methodology).
Foster G. 2020. Circular economy strategies for adaptive reuse of cultural heritage buildings to reduce environmental impacts. Resources, Conservation and Recycling, 152. DOI: https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2019.104507
Geng Y., Doberstein B. 2008. Developing the Circular Economy in China: Challenges and Opportunities for Achieving Leapfrog Development. International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 15: 231-239. DOI: https://doi.org/10.3843/SusDev.15.3:6
Gorgoń J., Starzewska-Sikorska A. 2014. Recykling terenów jako narzędzie zrównoważonej gospodarki terenami w miastach. [W:] R. Janikowski (red.), Planowanie przestrzenne – instrument trwałego i zrównoważonego rozwoju. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 254, s. 71-83.
Hrabiec A. 2010. Przestrzeń formy, forma przepływu. Przestrzeń i Forma, 14: 187-194.
Janikowski R. 2010. Wymiary zrównoważonego rozwoju. Rozwój lokalny, gospodarka przestrzenna, zdrowie środowiskowe, innowacyjność. Wyd. Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu, Wrocław-Poznań.
Janikowski R. 2014. Planowanie przestrzenne jako instrument rozwoju sustensywnego. [W:] R. Janikowski (red.), Planowanie przestrzenne – instrument trwałego i zrównoważonego rozwoju. Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, 254, s. 9-25.
Kaczmarek S. 2015. Skuteczność procesu rewitalizacji. Uwarunkowania, mierniki, perspektywy. Studia Miejskie, 17: 27-35.
Kaza S., Yao L.C., Bhada-Tata P., van Woerden F. 2018. What a Waste 2.0: A Global Snapshot of Solid Waste Management to 2050. World Bank, Washington, DC. DOI: https://doi.org/10.1596/978-1-4648-1329-0
Kirchherr J., Reike D., Hekkert M. 2017. Conceptualizing the circular economy: An analysis of 114 definitions. Resources, Conservation and Recycling, 127: 221-232. DOI: https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2017.09.005
Korhonen J., Honkasalo A., Seppälä J. 2018. Circular Economy: The Concept and its Limitations. Ecological Economics, 143: 37-46. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2017.06.041
Lalbakhsh E. 2012. The Impact of Recycling Urban Space in Sustainable Development in Developing Countries. APCBEE Procedia, 1: 331-334. DOI: https://doi.org/10.1016/j.apcbee.2012.03.054
Lorens A. 2020. Ekonomia cyrkularna jako zrównoważony, odpowiedzialny proces wyrażony w architekturze i projektowaniu produktu, cz.1. Builder, 02(271). DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.7548
Malisz B. 1984. Podstawy gospodarki i polityki przestrzennej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź.
Mapa drogowa transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. 2019. Załącznik do Uchwały Rady Ministrów RP z 2019 r.
Mapa trendów. 2023. Infuture Institute (https://infuture.institute/mapa-trendow).
Németh J., Langhorst J. 2014. Rethinking urban transformation: Temporary uses for vacant land. Cities, 40: 143-150. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2013.04.007
Nowakowska A., Grodzicka-Kowalczyk M. 2019. Circular Economy Approach in Revitalization: An Opportunity For Effective Urban Regeneration. Ekonomia i Środowisko, 4(71): 8-20.
OECD. 2019. Global Material Resources Outlook to 2060: Economic Drivers and Environmental Consequences. OECD Publishing, Paris.
Ostręga A., Uberman R. 2010. Kierunki rekultywacji i zagospodarowania – sposób wyboru. Klasyfikacja i przykłady. Górnictwo i Geoinżynieria, 34(4): 445-461.
Pomponi F., Moncaster A. 2017. Circular economy for the built environment: A research framework. Journal of Cleaner Production, 143: 710-718. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.12.055
Preuß T., Verbücheln M. (red.) 2013. Towards Circular Flow Land Use Management. The CircUse Compendium, Berlin.
Rahmann H., Jonas M. 2011. Urban Voids: The Hidden Dimension of Temporary Vacant Spaces in Rapidly Growing Cities. Proceedings of the State of Australian Cities National Conference. Australian Sustainable Cities and Regions Network, Melbourne, s. 1-11.
Sokołowicz M.E. 2014. Konkurencyjność i spójność europejskich regionów. Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny UŁ.
Turała M. 2015. Zarządzanie, administrowanie, polityka. [W:] M. Turała, T. Markowski (red.), Planowanie jako instrument zintegrowanego zarządzania w jednostkach samorządu terytorialnego. Katedra Zarządzania Miastem i Regionem, Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź, s. 8-19.
Tuziak A. 2010. Społeczno-ekonomiczne aspekty zrównoważonego rozwoju w ujęciu globalnym i lokalnym. Problemy Ekorozwoju, 5(2): 39-49.
United Nations. 2015. Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development (https://www.un.org.pl/agenda-2030-rezolucja).
United Nations Human Settlements Programme [UN-Habitat]. 2022. World Cities Report 2022: Envisaging the Future of Cities (https://unhabitat.org/wcr/).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2023 r. poz. 1587, 1597, 1688, 1852, 2029).
Wojnarowska A. 2011. Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich. Zagadnienia teoretyczne. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/7525-557-7
Williams J. 2019. Circular Cities: Challenges to Implementing Looping Actions. Sustainability, 11(2): 423. DOI: https://doi.org/10.3390/su11020423
Yuan Z., Bi J., Moriguichi Y. 2006. The Circular Ecology: A New Development Strategy in China. Journal of Industrial Ecology, 10(1-2): 4-8. DOI: https://doi.org/10.1162/108819806775545321
Zieliński M. 2011. Regeneracja czy rewitalizacja miejskiej przestrzeni publicznej? Przestrzeń i Forma, 15: 163-178.
Zimmermann E.W. 1933. World Resources and Industries. Harper and Brothers Publishers, London, New York.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Agata Pluta
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.