Słowa kluczowe
przestrzenie publiczne
metody badawcze
partycypacja społeczna
planowanie i zagospodarowanie przestrzenne
Jak cytować
Abstrakt
Jednym z wyzwań znowelizowanej Ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest konieczność włączania uwag społecznych do procesów planistycznych. Odpowiednio zaplanowane, zaprojektowane i utrzymane metropolie, miasta i obszary wiejskie, w tym dobrze utrzymane i atrakcyjne przestrzenie publiczne, poprawiają jakość życia mieszkańców. Artykuł prezentuje metodę badawczą, która wspiera jednostki samorządu terytorialnego w partycypacyjnym kształtowaniu przestrzeni publicznych przy udziale różnych interesariuszy. Metoda ta została opracowana i przetestowana podczas badań zrealizowanych w gminach województwa pomorskiego. Na pierwszym miejscu procesu stawia urzędników samorządowych i czerpie z ich wiedzy, doświadczenia oraz faktu, że są oni nie tylko pracownikami urzędu, ale również użytkownikami i/lub mieszkańcami gminy.
Bibliografia
Alvarado Vazquez S. i in. 2024. Challenges and opportunities of public space management in Mexico. Cities, 146, 104743. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cities.2023.104743
Arczyńska M. i in. 2018. Zmieniamy ulice. Tom III: Instrukcja prowadzenia procesu partycypacji. Łódź.
Arnstein S.R. 1969. A Ladder of Citizen Participation. Journal of the American Planning Association, 35(4): 216-224. DOI: https://doi.org/10.1080/01944366908977225
Białowąs S. i in. 2021. Quantitative methods. [W:] I. Olejnik (red.), Qualitative and Quantitative methods in sustainable Development. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Poznań. DOI: https://doi.org/10.18559/978-83-8211-072-2/02
Brzeziński K. 2019. „Dane z ulicy” – propozycje i sugestie na temat wykorzystania materiałów z procesów partycypacyjnych. Człowiek i Społeczeństwo, 48: 35-54. DOI: https://doi.org/10.14746/cis.2019.48.3
Carmona M. 2015. Re-theorising contemporary public space: a new narrative and a new normative. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 8, 4: 373-405. DOI: https://doi.org/10.1080/17549175.2014.909518
Carmona M. 2019. Principles for public space design, planning to do better. Urban Des Int, 24: 47-59. DOI: https://doi.org/10.1057/s41289-018-0070-3
Carmona M. i in. 2019. Public space in an age of austerity. Urban Design International, 24(4): 241-259. DOI: https://doi.org/10.1057/s41289-019-00082-w
Creswell J.W. 2017. Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
Daniel P. 2019. Udział społeczeństwa w procedurze planistycznej – rzeczywiste uprawnienie czy „przykry” obowiązek organu. Samorząd Terytorialny, 7-8.
Hajduk S. 2021. Partycypacja społeczna w zarządzaniu przestrzennym w kontekście planistycznym. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej, Białystok.
Hanzl M. 2008. Partycypacja społeczna w planowaniu przestrzennym w Europejskim Programie Wspólnotowym URBACT. Zarządzanie Krajobrazem Kulturowym i Kształtowanie Społecznych Postaw Proekologicznych, 10: 567-578.
Herman K., Rodgers M. 2020. From Tactical Urbanism Action to Institutionalised Urban Planning and Educational Tool: The Evolution of Park(ing) Day. Land, 9(7): 217. DOI: https://doi.org/10.3390/land9070217
Iżewska M. 2022. Wpływ mieszkańców gminy na procedurę planistyczną. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G – Ius, 2(69): 19-28.
Jarecka-Bidzińska E. 2021. Hybrid methodology of multi-sensory research of public space in urban planning. Budownictwo i Architektura, 20(2): 95-116. DOI: https://doi.org/10.35784/bud-arch.2198
Jaśkowiec D. 2023. Partycypacja obywatelska w procesach decyzyjnych samorządu gminnego. Rocznik Administracji Publicznej, 9: 27-39. DOI: https://doi.org/10.4467/24497800RAP.23.002.18298
Kafka K. 2022. Partycypacja społeczna w planowaniu przestrzennym – stan obecny i wyzwania. Builder, 299: 47-49. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.8517
Kilbane S., Roös P.B. 2023. Charrette! An urgent response toward resilient and sustainable cities and landscapes. [W:] A. Zaheer i in. (red.), Resilient and Sustainable Cities. Elsevier: 227-243. DOI: https://doi.org/10.1016/B978-0-323-91718-6.00015-3
Komorowska Z. i in. 2013. Przewodnik wspólnego planowania. Fundacja Pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”, Warszawa.
Kowalewski M., Bartłomiejski R. 2020. Is it research or just walking? Framing walking research methods as “non-scientific”. Geoforum, 114: 59-65. DOI: https://doi.org/10.1016/j.geoforum.2020.06.002
Lennertz B., Lutzenhiser A. 2006. The Charrette Handbook. APA Press, Chicago.
Lloyd K., Auld C. 2003. Leisure, public space and quality of life in the urban environment. Urban Policy and Research, 21(4): 339-356. DOI: https://doi.org/10.1080/0811114032000147395
Marody M. i in. 2019. Społeczeństwo na zakręcie. Zmiany postaw i wartości Polaków w latach 1990-2018. Scholar, Warszawa.
Mikołajczyk T., Leśniewska-Napierała K. 2022. Ocena stanu partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym na poziomie lokalnym w Polsce. Space – Society – Economy, 33: 41-64. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-3180.33.02
Nasution A.D., Zahrah W. 2012. Public Open Space Privatization and Quality of Life, Case Study Merdeka Square Medan. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 36: 466-475. DOI: https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.03.051
Nóżka M., Martini N. 2015. Metody mobilne i wizualne w praktyce badawczej. Zastosowanie fotospaceru w socjologicznych badaniach map mentalnych i zachowań terytorialnych ludzi. Przegląd Socjologii Jakościowej, 11(4): 34-50. DOI: https://doi.org/10.18778/1733-8069.11.4.02
Plebańczyk K. 2017. Kultura i zrównoważony rozwój – wykorzystanie narzędzi partycypacji zaangażowanej. Zarządzanie w Kulturze, 3: 307-325.
Raś B. 2020. City acupuncture as an intervention of public spaces. Przestrzeń i Forma, 43: 245-258. DOI: https://doi.org/10.21005/pif.2020.43.C-09
Widawska E., Wieczorek Z. 2014. Metody prowadzenia konsultacji społecznych. Wydawnictwo im. S. Podobińskiego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Częstochowa.
Woźniak K. 2019. Istota badań społecznych w samorządzie terytorialnym w Polsce. Edukacja Ustawiczna Dorosłych, 107(4): 40-60.
Wróblewski W. 2022. Prototypowanie urbanistyczne a inne metody urbanistyki. Builder, 10: 303. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.9781
Yassin H. 2019. Livable city: An approach to pedestrianization through tactical urbanism. Alexandria Engineering Journal, 58(1): 251-259. DOI: https://doi.org/10.1016/j.aej.2019.02.005
Zeman-Miszewska E. 2019. Współpraca samorządów terytorialnych z innymi podmiotami w procesie świadczenia usług publicznych. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 378: 99-110.
Akty prawne
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2024 r., poz. 1130).
Ustawa o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2024 r., poz. 609 ze zm.).
Źródła internetowe
2030 Agenda for Sustainable Development. 2015. https://sdgs.un.org/2030agenda [dostęp: 4.03.2024].
Department of Urban Studies and Planning, Massachusetts Institute of Technology. 2013. Places in the making: how placemaking builds places and communities. https://issuu.com/mit-dusp/docs/mit-dusp-places-in-the-making [dostęp: 4.03.2024].
Mrozowska S. i in. 2023. Określenie potrzeb szkoleniowych jednostek samorządu terytorialnego w zakresie kształtowania przestrzeni publicznych. Raport końcowy. Pomorskie Biuro Planowania Regionalnego, https://pbpr.pomorskie.pl/books/okreslenie-potrzeb-szkoleniowych-jednostek-samorzadu-terytorialnego-w-zakresie-ksztaltowania-przestrzeni-publicznych-raport-koncowy/ [dostęp: 4.03.2024].
URBACT. 2024. https://urbact.eu/ [dostęp: 4.03.2024].
World Bank. 2023. Urban Development. https://www.worldbank.org/en/topic/urbandevelopment/overview [dostęp: 13.03.2024].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Sylwia Mrozowska, Barbara Kijewska, Weronika Kamińska-Skrzyńska, Dobrosław Mańkowski, Marta Popaszkiewicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.