Abstrakt
Artykuł prezentuje badania, których celem była próba systematyzacji wiedzy i doświadczeń na temat modeli struktury funkcjonalno-przestrzennej jako nowych elementów strategii rozwoju województw. W artykule dokonano przeglądu stanu prawnego oraz stanu wiedzy teoretycznej na temat modeli, a następnie przeprowadzono analizę dostępnych, obowiązujących strategii rozwoju województw w Polsce. Na podstawie próby systematyki wiedzy oraz analizy zidentyfikowano dwa typy modeli struktury: model statyczno-przedmiotowy oraz dynamiczno-podmiotowy oraz ich pewne odmiany pośrednie – modele hybrydowe. Artykuł kończą wnioski w postaci rekomendacji do dalszych badań oraz poszukiwań optymalnych form modeli w skalach regionalnych.
Bibliografia
Drzazga D. 2018. Systemowe uwarunkowania planowania przestrzennego jako instrumentu osiągania sustensywnego rozwoju. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/8142-634-3
Kamiński Z. 2021. W kierunki zintegrowanego planowania przestrzennego regionu. Builder, 285(4). DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.7863
Karzyński M., Turzyński M., Roman G. 2022. Model struktury funkcjonalno-przestrzennej obszaru powiatu jako element strategii ponadlokalnej. Europa Regionum, 38. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin. DOI: https://doi.org/10.18276/er.2022.38-12
Komża J., Wieczorkiewicz-Molendo J., Kłosowski W. 2022. Strategiczne planowanie rozwoju oparte na podejściu zintegrowanym. Europa Regionum, 38. Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin. DOI: https://doi.org/10.18276/er.2022.38-10
Kafka K. 2013. Modele współdziałania uczestników planowania przestrzennego. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice.
Maleszyk P., Szafran J. 2024. Strategia rozwoju ponadlokalnego jako nowy instrument zintegrowanego planowania – doświadczenia i rekomendacje. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna. DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2024.70s.04
Malisz B. 1979. Koreferat do opracowań przygotowanych na seminarium KPZK PAN i TUP w sprawie metod opracowani planów województw. Biuletyn KPZK PAN, Warszawa.
Markowski T. 2020. Docelowy model struktury funkcjonalno-przestrzennej w zintegrowanym systemie dokumentów strategicznych. Ekspertyza przygotowana na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa.
Regulski J. 1974. Cybernetyka systemów planowania. Wiedza Powszechna, Warszawa.
Roman G. 2022. Model funkcjonalno-przestrzenny jako integrator planowania strategicznego i przestrzennego. Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej. Centrum Ekspertyzy Lokalnej, Warszawa.
Sandner J. 2019. Wybrane problemy w procesie projektowania strategii zrównoważonego rozwoju gmin. Studia Ecologiae et Bioethicae, 17. DOI: https://doi.org/10.21697/seb.2019.17.3.06
Stec M. 2023. O zasadach ustroju terytorialnego Rzeczpospolitej Polskiej i konsekwencjach z nich wynikających słów kilka. [W:] A. Domańska (red.), Zagadnienia prawa konstytucyjnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Krzysztofowi Skotnickiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin. T. 1. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź. DOI: https://doi.org/10.18778/8331-189-0.21
Strategia rozwoju województwa dolnośląskiego 2030, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 20.09.2018.
Strategia rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego do 2030 roku Strategia Przyspieszenia 2030+”. 2020.
Strategia rozwoju województwa lubelskiego. Lubelskie 2030, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 29.03.2021.
Strategia rozwoju województwa lubuskiego 2030, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Lubuskiego z dnia 15.02.2021.
Strategia rozwoju województwa Łódzkiego, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 6.05.2021.
Strategia rozwoju województwa małopolskiego „Małopolska 2030”, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 17.12.2020.
Strategia rozwoju województwa mazowieckiego 2030+ Innowacyjne Mazowsze, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 24.05.2022.
Strategia rozwoju województwa opolskiego, Opolskie 2030, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Opolskiego z dnia 4.10.2023.
Strategia rozwoju województwa podkarpackiego – Podkarpackie 2030, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 28.09.2020.
Strategia rozwoju województwa podlaskiego 2030, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Podlaskiego z dnia 24.04.2020.
Strategia rozwoju województwa pomorskiego 2030, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 12.04.2021.
Strategia rozwoju województwa śląskiego „Śląskie 2030”, Zielone śląskie, uchwalona uchwałę Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 19.10.2020.
Strategia rozwoju województwa świętokrzyskiego 2030+, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 29.03.2021.
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego, Warmińsko-Mazurskie 2030, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 18.02.2020.
Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2030 roku, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 27.01.2020.
Strategia rozwoju województwa zachodniopomorskiego do roku 2030, uchwalona uchwałą Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego z dnia 28.06.2019.
Ustawa o samorządzie województwa. 2024 (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 566).
Ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. 2006 (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 324 ze zm.).
Ustawa o samorządzie gminnym. 2023 (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 40 ze zm.).
Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. 2023 (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 977 ze zm.).
von Bertalanffy L. 2010. General Systems Theory. The Science of Synthesis: Exploring the Social Implications of General Systems Theory, 103.
Wolska H. 2023. Model jako forma poznania naukowego. Próba zdefiniowania. Prawo i Więź, 2(45).
Woś B. 2005. Rozwój regionów i polityka regionalna w Unii Europejskiej oraz w Polsce. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
Żmigrodzki P., Bańko M., Batko-Tokarz B., Bobrowski J., Czelakowska A., Grochowski M., Przybylska R., Waniakowa J., Węgrzynek K. 2018. Wielki słownik języka polskiego PWN ze słownikiem wyrazów bliskoznacznych. Polskie Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Krzysztof Kafka

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.