Słowa kluczowe
koniunktura gospodarcza
regionalny cykl koniunkturalny
barometr koniunktury
synchronizacja cykli regionalnych
zmienność koniunktury
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest propozycja konstrukcji syntetycznego, uniwersalnego narzędzia oceny sytuacji gospodarczej w polskich regionach, tj. ilościowego wskaźnika koniunktury gospodarczej dla danego obszaru (województwa). Do skonstruowania barometru koniunktury gospodarczej w regionach wykorzystano szeregi czasowe zmiennych publikowanych przez regionalne urzędy statystyczne w częstotliwości miesięcznej. W procedurze konstruowania regionalnego barometru koniunktury wykorzystano metody: TRAMO/SEATS – do odseparowania czynnika sezonowego z danych empirycznych; filtr Christiano-Fitzgeralda – do estymacji wahań koniunkturalnych. Wyniki badań empirycznych wskazują, że daje on lepsze wyniki zwłaszcza na końcach badanego szeregu czasowego. Uniwersalność konstrukcji barometru polega na indywidualnym dla każdego regionu udziale poszczególnych zmiennych składowych w ostatecznym kształcie wskaźnika regionalnej koniunktury.
Bibliografia
Adamowicz E., Klimkowska J. 2020. Diagnozowanie kondycji gospodarki polskiej w badaniach IRG SGH. [W:] S. Kluza, K. Walczyk (red.), 20 lat koniunktury w sektorze bankowym – z badań Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH. Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Adamowicz E. 2013. Badania Koniunktury. Fakty. Użyteczność. Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa. Artis M., Dreger Ch., Kholodilin K. 2011. What Drives Regional Business Cycles? The Role Of Common And Spatial Components. The Manchester School, 79(5).
Barczyk R. 1997. Główne teorie współczesnych wahań koniunkturalnych. Wydawnictwo AE, Poznań. Beck K. 2017. Zastosowanie filtrów do analizy cykli koniunkturalnych i synchronizacji cyklu koniunkturalnego Polski z krajami europejskimi. Wiadomości Statystyczne, 10: 5–18.
Bierbaumer-Polly J., Huber P., Rozmahel P. 2016. Regional business-cycle synchronization, sector specialization and EU accession. Journal of Common Market Studies, 54(3): 544–568.
Business Tendency Surveys. A Handbook. 2006. Statistic Directorate. OECD, Paris.
Camacho M., Pacce M., Ulloa C. 2018. Regional business cycle phases in Spain. Estudios de Economía, 36(3): 875–896.
Correia L., Gouveia S. 2013. Business Cycle Synchronisation at The Regional Level: Evidence For The Portuguese Regions. Regional and Sectoral Economic Studies, 13-1.
Drozdowicz-Bieć M. 2012. Cykle i wskaźniki koniunktury. Wydawnictwo Poltext, Warszawa. Drozdowicz-Bieć M. 2006. Wskaźniki wyprzedzające. Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH, Warszawa.
Frankel J., Rose A. 1996. The Endogenity of the Optimum Currency Area Criteria. National Bureau Of Economic Research Working Paper, 5700.
Gong C., Kim S. 2018. Regional business cycle synchronization in emerging and developing countries: regional or global integration? Trade or financial integration? Journal of International Money and Finance, 3: 13–27.
González-Páramo J.M. 2005. Regional divergence in the euro area. International Conference on “The Role of Government in Regional Economic Development”. Baiona.
Gradzewicz M., Growiec J., Hagemejer J., Popowski P. 2010. Cykl koniunkturalny w Polsce – wnioski z analizy spektralnej. Bank i Kredyt, 41(5): 41–74.
Grudkowska S., Paśnicka E. 2007. X-12-ARIMA i TRAMO/SEATS – empiryczne porównanie metod wyrównania sezonowego w kontekście długości próby. NBP, Warszawa.
Hamilton J. 1988. A Neoclassical Model of Unemployment and the Business Cycle. Journal of Political Economy, 96(5).
Herbst. M. 2003. Koniunktura gospodarcza metropolii. Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, Warszawa. https:// www.ifo.de/node/48084. https://wupolsztyn.praca.gov.pl/rynek-pracy/statystyki-i-analizy/informacje-o-regionalnym-rynku-pracy/informacje-miesieczne.
Hübner D., Lubiński M., Małecki W., Matkowski Z. 1994. Koniunktura gospodarcza. PWE, Warszawa. Kenen P.B. 1969. The Theory of optimum Currency Areas: An Eclectic View. [W:] R. Mundell, A.K. Swoboda (red.), Monetary Problems of the International Economy. University of Chicago Press. Klein F.J., Nerb G. 1985. Performance on the EC Composite Leading Indicator and its Components. Paper presented at the 17-th CIRET Conference, Vienna.
Kokocińska M. 2012. Badania koniunktury IRG SGH. Historia równoległa. [W:] K. Walczyk (red.), Badania koniunktury – zwierciadło gospodarki. Cz. I. Oficyna Wydawnicza SGH, Warszawa.
Komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa warmińsko-mazurskiego. WUS w Olsztynie. Publikacje miesięczne od stycznia 2023 r. do czerwca 2024 r. (https://olsztyn.stat.gov.pl/opracowania-biezace/komunikaty-i-biuletyny/).
Kowalczyk Z. (red.) 1982. Koniunktura gospodarcza. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne. Kowalewski G. 2005. Zarys metod badania koniunktury gospodarczej. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu.
Krugman P. 1991. Increasing returns and economic geography. Journal of Political Economy, 99: 484– 499.
Krugman P. 1993. Lessons of Massachusetts for EMU. [W:] F. Torres, F. Giavazzi (red.), Adjustment and Growth in the European Monetary Union. CEPR and Cambridge University Press.
Lubiński M. 2004. Analiza koniunktury i badanie rynków. Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa.
Malina A. 2004. Wielowymiarowa analiza przestrzennego zróżnicowania struktury gospodarki Polski według województw. Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
Marelli E. 2007. Specialisation and Convergence of European Regions. The European Journal of Comparative Economics, 4(2).
Mariano B.S., Murasawa Y. 2003. A New Coincident Index of Business Cycles Based on Monthly and Quarterly Series. Journal of Applied Economics, 18: 427–443.
Matkowski Z. 1998. Złożone wskaźniki koniunktury dla gospodarki polskiej oparte na standardach UE i OECD. Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego SGH, Warszawa.
Matkowski Z. (red.) 1997. Z prac nad syntetycznymi wskaźnikami koniunktury dla gospodarki polskiej. Prace i Materiały IRG SGH, 51. Warszawa.
McKinnon R.I. 1963. Optimum Currency Areas. American Economic Review, 53(4).
Montoya L., De Haan J. 2007. Regional business cycle synchronization in Europe? Bruges European Economic Research Paper, 11. International Economics and Economic Policy.
Omoshoro-Jones O., Bonga-Bonga L. 2020. The emergence of regional business cycle in Africa – a reality or myth? A Bayesian dynamic factor model analysis. The World Economy, 43(1): 239–273.
Park Y., Hewings G. 2012. Does industry mix matter in regional business cycles? Studies in Regional Science, 42(1): 39–60.
Pipień M., Roszkowska S. 2015. Szacunki kwartalnego PKB w polskich województwach. Gospodarka Narodowa, 5: 145–169.
Rabiej A., Sikora-Kruszka D., Torój A. 2023. How Regional Business Cycles Diffuse through Space and Time: Evidence from Spatial Markov Model of Polish NUTS-3 Regions. Central European Journal of Economic Modelling and Econometrics, 15: 345–383.
Siedschlag I., Tondl G. 2011. Regional Output Growth Synchronization with the Euro Area. Empirica, 38: 203–211.
Škare M., Stjepanović S. 2016. Measuring Business Cycles: A Review. Contemporary Economics, 10, 1.
Skrzypczyński P. 2010. Metody spektralne w analizie cyklu koniunkturalnego gospodarki polskiej. NBP, Warszawa.
Spychała, J. 2020. Regional business cycles in Poland. Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie, 146: 441–454.
Tondl G., Traistaru-Siedschlag J. 2006. Regional Growth Cycle Convergence in the European Union. Europainstitut Working Papers, 71. Vienna.
Wang X., Sun Y., Peng B. 2023. Industrial linkage and clustered regional business cycles in China. International Review of Economics & Finance.
Warżała R. 2015. Wykorzystanie miar syntetycznych do konstrukcji regionalnego wskaźnika koniunktury. Wiadomości Statystyczne, 3(646): 52–67.
Warżała R. 2016. Cykle koniunkturalne w polskich regionach. Studium teoretyczno-empiryczne. Wydawnictwo UWM w Olsztynie.
Wośko Z. 2009. Czy filtry liniowe są przydatnym narzędziem badania koniunktury? Analiza spektralna na przykładzie ankietowych wskaźników koniunktury. [W:] J. Czech-Rogosz, J. Pietrucha, R. Żelazny (red.), Koniunktura gospodarcza. Od bańki internetowej do kryzysu subprime. Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa, s. 83–98.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Rafał Warżała
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.