Słowa kluczowe
obszary nadmorskie
gospodarka przestrzenna
edukacja
Jak cytować
Abstrakt
Problemy gospodarki przestrzennej na obszarach morskich i nadmorskich są specyficzne i bardzo złożone. W Polsce kształcenie specjalistów z zakresu problematyki morskiej jest prowadzone na dwóch ogólnych kierunkach studiów (oceanografia, oceanotechnika) oraz kilku specjalistycznych (technicznych, ekonomicznych lub wojskowych). Natomiast brakuje kierunku studiów, który wypełniałby lukę między kształceniem przyrodniczym (oceanografia) a ogólnotechnicznym (oceanotechnika). Stąd powstał pomysł opracowania specjalności „morskiej” na magisterskich studiach uzupełniających z zakresu gospodarki przestrzennej. Zaproponowana specjalność obejmuje 480 godzin przedmiotów specjalizacyjnych (z tego na wykłady obowiązkowe i fakultatywne przypada 270 godzin, a na ćwiczenia i ćwiczenia terenowe 210 godzin), co daje 43% całości godzin, oraz 150 godzin przewidzianych na seminarium i pracownię magisterską. Łącznie daje to 630 godzin (czyli 57% całości) przeznaczonych na realizację specjalności.Bibliografia
Antonowicz D., Godlewski B. 2011. Demograficzne tsunami. Raport Instytutu Sokratesa na temat wpływu zmian demograficznych na szkolnictwo wyższe do 2020 roku. Instytut Sokratesa, Warszawa.
Palmowski T., Michalski T. 2013. Elementy problematyki morskiej w dydaktyce gospodarki przestrzennej w Uniwersytecie Gdańskim. [W:] P. Churski, T. Kudłacz (red.), Gospodarka przestrzenna – doświadczenia i wyzwania procesu kształcenia. Biuletyn KPZK PAN, 251: 191–197.
Staszewska S., Szczepańska M. 2013. Kształcenie na kierunku gospodarka przestrzenna – programy studiów a przyszłość absolwentów. [W:] P. Churski, T. Kudłacz (red.), Gospodarka przestrzenna – doświadczenia i wyzwania procesu kształcenia. Biuletyn KPZK PAN, 251: 231–258.
Trzepacz P., Gwosdz K., Micho A. 2016. Studia z gospodarki przestrzennej w Polsce i za granicą. [W:] J. Kozak, A. Micho, A. Szablowska-Midor, P. Trzepacz, K. Wasak (red.), Nowe koncepcje studiów w zakresie geografii i gospodarki przestrzennej. Instytut Geografii i gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków, s. 9–26.
Literatura do zaproponowanych przedmiotów
Alderton P.M. 1995. Sea transport: operation and economics. Thomas Reed Publishing, Surrey.
Alderton P.M. 2009. Reeds sea transport: operation and economics. Adlard Coles Nautical, London.
Balcerski A., Bocheński D. 1998. Układy technologiczne i energetyczne jednostek oceanotechnicznych. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
Białecki A. 2011. Port Północny w Gdańsku: historia powstania i teraźniejszość, lata 1968–2010. Wydawnictwo Marpress, Gdańsk.
Bolałek J. 2016. Ochrona środowiska morskiego: od teorii do praktyki. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Borowicz S., Ładyga S., Łodygowski T. 1987. Ekonomika transportu morskiego. Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Bródka S. 2010. Praktyczne aspekty ocen środowiska przyrodniczego. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
Castro P., Huber M.E. 1982. Marine biology. Mosby Year Book, St. Louis.
Chądzyński W. 1991. Podstawy oceanotechniki. Politechnika Szczecińska, Szczecin.
Cieślak A. 2005. Narodowa strategia ZZOP: Zarys polskiego punktu widzenia. [W:] B. Glaeser, A. Sekscinska, N. Löser (red.), Integrated Coastal Zone Management at the Szczecin Lagoon: Exchange of experiences in the region. Coastline Reports, 6: 11–18.
Demel K. 1976. Nasz Bałtyk. Wiedza Powszechna, Warszawa.
Depowski S., Kotliński R., Ruhle E., Szamałek K. 1998. Surowce mineralne mórz i oceanów. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/89/UE z dnia 23 lipca 2014 r. ustanawiająca ramy planowania przestrzennego obszarów morskich (Dz.Urz. UE L 257 z 28.08.2014 s.135).
Ficoń K. 2010. Logistyka morska, statki, porty, spedycja. Bal Studio, Warszawa.
Furmańczyk K. (red.). 2005. ZZOP w Polsce – stan obecny i perspektywy. Problemy erozji brzegu. IN PLUS OFICYNA, Szczecin.
Furmańczyk K. (red.) 2006. Zintegrowane Zarządzanie Obszarami Przybrzeżnymi w Polsce. Część 2. Brzeg morski – zrównoważony. Print Group Daniel Krzanowski, Szczecin.
Furmańczyk K. (red.) 2008. Zintegrowane zarządzanie obszarami przybrzeżnymi w Polsce – stan obecny i perspektywy. Cz. 3. Morze – ląd wzajemne relacje. PRINT GROUP Daniel Krzanowski, Szczecin.
Furmańczyk K. (red.) 2012. Zintegrowane Zarządzanie Obszarami Przybrzeżnymi Polsce – stan obecny i perspektywy. Cz. 4. Zagrożenia i systemy ostrzegania. Soft Vision, Szczecin.
Graczyk T., Piskorski Ł., Siemianowski R. 2001. Ochrona środowiska morskiego przed zanieczyszczeniami z obiektów oceanotechnicznych. Wydawnictwo Uczelniane PS, Szczecin.
http://www.sar.gov.pl – strona Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (dostęp: 29.12.2016).
Kaczmarek L.M. 1999. Moveable sea bed boundary layer and mechanics of sediment transport. Wydawnictwo IBW PAN, Gdańsk.
Kamiński Z. 1984. Ubezpieczenia morskie. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Karlic S. 1983. Zarys górnictwa morskiego. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice.
Kaup M. 2010. Rola i znaczenie jachtingu w rozwoju polskiej turystyki wodnej. Folia Pomeranae Universitatis Technologiae Stetinensis, Oeconomica, 284(61): 17–26.
Kierzkowski W. 1984a. Pomiary hydrograficzne. T. 1. WSMW, Gdynia.
Kierzkowski W. 1984b. Pomiary hydrograficzne. T. 2. WSMW, Gdynia.
Kierzkowski W. 1984c. Pomiary hydrograficzne. T. 3. WSMW, Gdynia.
Kizielewicz J. 2012. Theoretical considerations on understanding of the phenomenon of maritime tourism in Poland and the Word. Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Szczecinie, 31(103): 108–116.
Klimek H. 2010. Funkcjonowanie rynków usług portowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Komisja podejmuje inicjatywę wspierającą „niebieski wzrost” poprzez zrównoważone zarządzanie obszarami morskimi i przybrzeżnymi. 2013 (http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-222_pl.htm; dostęp: 11.10.2016).
Konsur J., Kubik K., Przewoźniak M., Sawon E., Winiarski A. 2015. Prognoza oddziaływania na środowisko projektu programu operacyjnego w zakresie rozwoju przestrzennego i gospodarowania gruntami dla obszaru funkcjonalnego Nadmorski Obszar Usługowy NORDA 2020 z perspektywą 2050. PROEKO, Gdańsk (www.gdynia.pl/g2/2015_10/102291_fileot.pdf; dostęp: 10.15.2016).
Konwencja Narodów Zjednoczonych o prawie morza, sporządzona w Montego Bay dnia 10 grudnia 1982 r. (Dz.U. 2002 nr 59, poz. 543).
Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego, sporządzona w Helsinkach dnia 9 kwietnia 1992 r. (Dz.U. 2000 nr 28, poz. 346).
Kopacz Z., Morgaś W., Urbański J. 2010. Koncepcja zarządzania zabezpieczeniem nawigacyjno-hydrograficznym na polskich obszarach morskich. Przegląd Hydgorgraficzny, 5: 7–21.
Korzeniewski K. 1995. Podstawy oceanografii chemicznej. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Korzeniewski K. 1998. Ochrona środowiska morskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Kowalczyk A. 2000, Geografia turyzmu. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Kruk-Dowgiałło L., Opioła R., Michałek-Pogorzelska M., Bubak I., Osowiecki A., Błeńska M., Brzeska P., Zaucha J., Boniecka H. 2011. Prognoza oddziaływania na środowisko pilotażowego projektu planu zagospodarowania przestrzennego zachodniej części Zatoki Gdańskiej. Wydawnictwa Wewnętrzne Instytutu Morskiego w Gdańsku nr 6603, Gdańsk.
Kujawa J. 2015. Organizacja i technika transportu morskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Kuzebski E., Pieńkowska B., Rakowski M. 2012. Analiza stanu infrastruktury w portach i przystaniach rybackich pod kątem dalszych potrzeb inwestycyjnych. Morski Instytut Rybacki, Gdynia.
Leppäranta M. 2009. Physical oceanography of the Baltic Sea. Springer, Praxis Publishing, Berlin, Chichester.
Lijewski T., Mikułowski B., Wyrzykowski J. 2002. Geografia turystyki Polski. PWE, Warszawa.
Łopuski J. (red.) 1996. Prawo morskie. T. 1, cz. 1–2. Branta, Bydgoszcz.
Łopuski J. (red.) 1998. Prawo żeglugi morskiej. T. 2, cz. 2. Branta, Bydgoszcz.
Lorens P. 2009. Współczesne strategie przekształceń przestrzeni portów w kontekście przemian miast i regionów. [W:] J. Zaucha, M. Matczak, J. Przedrzymirska (red.), Przyszłe wykorzystanie polskiej przestrzeni morskiej do celów gospodarczych i ekologicznych. Instytut Morski, Gdańsk, s. 118–127.
Lorens P., Martyniuk-Pęczek J. (red.) 2009. Wybrane zagadnienia rewitalizacji miast. Wydawnictwo Urbanista, Gdańsk.
Łysiak-Pastusiak E., Zalewska T. (red.). 2015. Ocena stanu środowiska morskiego polskiej strefy ekonomicznej Bałtyku na podstawie danych monitoringowych z roku 2014 na tle dziesięciolecia 2003–2013. Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
Majewski A. 1991. Zarys historii oceanografii. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk.
Małczyński M. 1980. Ochrona środowiska morskiego przed zanieczyszczeniami ze statków. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
Mazurkiewicz B. 2009. Encyklopedia inżynierii morskiej. Fundacja Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej, Gdańsk.
Mazurkiewicz B.K. 2004. Porty jachtowe – mariny. Projektowanie. Fundacja Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej, Gdańsk.
Mellor G.L. 1996. Introduction to physical oceanography. American Institute of Physics, Woodbury.
Międzynarodowa konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu (Solas74). 2006. Polski Rejestr Statków, Gdańsk.
Międzynarodowa konwencja o zapobieganiu zanieczyszczeniu morza przez statki 1973/1978. MARPOL. Tekst jednolity. 2015 (http://docplayer.pl/13941248-Miedzynarodowa-konwencja-o-zapobieganiu-zanieczyszczaniu-morza-przez-statki-1973-1978-marpol-tekst-jednolity-2015.html; dostęp: 28.12.2016).
Mielczarek R. 2001. Budowa portu handlowego w Gdyni w latach 1924–1939. Instytut Kaszubski, Gdańsk.
Miętus M. 1999. Rola regionalnej cyrkulacji atmosferycznej w kształtowaniu warunków klimatycznych i oceanograficznych w polskiej strefie brzegowej Morza Bałtyckiego. IMGW, Warszawa.
Młynarczyk J. 2002. Prawo morskie. Sowa, Gdańsk.
Niecikowski K., Kistowski M. 2008. Uwarunkowania i perspektywy rozwoju energetyki wiatrowej na przykładzie strefy pobrzeży i wód przybrzeżnych województwa pomorskiego. Fundacja Rozwoju UG, Gdańsk.
OGŁOSZENIE o wyłożeniu do publicznego wglądu wykazu uwag i wniosków złożonych do projektu planu zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich. 2016. Urząd Morski w Gdyni (http://www.umgdy.gov.pl/?cat=273; dostęp: 29.12.2016).
Pączek B. 2006. Współczesne metody prowadzenia prac hydrograficznych. Przegląd Hydrograficzny, 1: 47–53.
Pempkowiak J. 1997. Zarys geochemii morskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk–Sopot.
Pluciński M. (red.) 2016. Możliwości wykorzystania transportu wodnego śródlądowego w obsłudze zespołu portowego Szczecin–Świnoujście. Oddział Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Szczecin.
Podręcznik rewitalizacji. Zasady, procedury i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji. 2003. Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, Warszawa.
Podsumowanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko „Programu Ochrony Brzegów Morskich” na lata 2004–2023. 2015. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa (https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12270451/12280562/12280563/dokument171789.pdf; dostęp: 16.12. 2016).
Post J.C., Lundin C.G. (red.) 1996. Guidelines for Integrated Coastal Zone Management. The World Bank, Washington (http://documents.worldbank.org/curated/en/754341468767367444/Guidelines-for-Integrated-Coastal-Zone-Management; dostęp: 29.12.2016).
Procedure Manual Shipboard Oil Pollution Emergency Plan (SOPEP) [brak daty]. Germanisher Lloyd (http://www.gl-group.com/pdf/SOPEP_Procedure_Manual.pdf; dostęp: 29.12.2016).
Program rozwoju polskich portów morskich do roku 2020 (z perspektywą do 2030 roku). 2013. Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Warszawa.
Puchalski J. 2001. Poradnik ratownika morskiego. Wydawnictwo „Trademar”, Gdynia.
Regulacje prawne odnoszące się do gospodarki w strefie nadbrzeżnej [brak daty] (http://pbpr.pomorskie.eu/documents/294485/442364/Regulacje+prawne+odnosz%C4%85ce+si%C4%99+do+gospodarki+w+strefie+nadbrze%C5%BCnej.pdf/d3f44488-4700-4f78-b366-2b958ef7d91a; dostęp: 19.12.2016.
Roe M. (red.) 1997. Developments in the Baltic maritime marketplace. Ashgate, Aldershot.
Rokiciński K. 2006. Zagrożenia asymetryczne w regionie bałtyckim. Beltstudio, Warszawa.
Royce W.F. 1984. Introduction to the practice of fishery science. Academic Press, Orlando.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz.U. 2004, nr 257, poz. 2573).
Rydecki J., Dzikowski R. 2014. Ochrona środowiska morskiego w eksploatacji statku rybackiego. Wydawnictwo Naukowe Akademii Morskiej, Szczecin.
Sołowiej D. 1992. Podstawy metodyki oceny środowiska przyrodniczego człowieka. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Stiepanow W.N. 1987. Oceanosfera. PWN, Warszawa.
Stopford M. 2009. Martime economics. Routledge–Taylor & Francis Group, London, New York.
Stryjecki M., Mielniczuk K., Biegaj J. 2011. Przewodnik po procedurach lokalizacyjnych i środowiskowych dla farm wiatrowych na polskich obszarach morskich. Fundacja na rzecz Energetyki Zrównoważonej, Warszawa.
Studium uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich wraz z analizami przestrzennymi. 2015. Instytut Morski w Gdańsku, Gdańsk.
Subrata C. 2005. Handbook of Offshore Engineering. Vol. 1–2. Elsevier, Amsterdam.
Sumich J.L., Morrissey J.F. 2004. Introduction to the biology of marine life. Jones and Bartlett Publishers, Sudbury.
Sverdrup K.A., Armbrust E.V. 2009 An introduction to the world’s oceans. McGraw-Hill Higher Education, Boston.
Szefler K. i in. 2008. Zagospodarowanie i przestrzenne aspekty rozwoju strefy przybrzeżnej Bałtyku, zarówno strefy wód terytorialnych (12-milowej), jak i wyłącznej strefy ekonomicznej (EEZ). [W:] K. Saganowski, M. Zagrzejewska-Fiedorowicz, P. Żuber (red.), Ekspertyzy do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2008–2033. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, s. 186–238.
Szubrycht T. 2010. Bałtyckie wymiary bezpieczeństwa. AMW, Gdynia.
Szubrycht T. 2011. Bezpieczeństwo morskie państwa, zarys problemu. AMW, Gdynia.
Szubrycht T., Rokiciński K. 2006. Gospodarka morska w świetle wybranych zagrożeń współczesnego świata. AMW, Gdynia.
Szwankowski S. 2000. Funkcjonowanie i rozwój portów morskich. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Szwankowski S., Wasilewska K., Misztal K. 1997. Problemy kształtowania lądowo-morskiej infrastruktury transportowej w obsłudze polskiego handlu zagranicznego i tranzytu. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
Thierry M. 1986. Projektowanie obiektów oceanotechniki. Wydawnictwo Politechniki Szczecińskiej, Szczecin.
Thurman H.V. 1982. Zarys oceanologii. Wydawnictwo Morskie, Gdańsk.
Tölle A. 2010. Restrukturyzacja miejskich obszarów nawodnych. Aspekty urbanistyczne, zarządzające i społeczno-kulturowe. Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 10.
Ustawa o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej z dnia 21 marca 1991 r. (Dz.U. 2016 poz. 2145).
Ustawa z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim (Dz.U. 2011 nr 228, poz. 1368).
Ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz.U. 2015 poz. 1569, 1642).
Voipio A. (red.) 1981. The Baltic Sea. Elsevier, Amsterdam.
von Arx W.S. 1974. An introduction to physical oceanography. Addison-Wesley Publishing Company, Reading.
Wibig J., Jakusik E. (red.) 2012. Warunki klimatyczne i oceanograficzne w Polsce i na Bałtyku Południowym. Spodziewane zmiany i wytyczne do opracowania strategii adaptacyjnych w gospodarce krajowej. IMiGW-PIB, Warszawa.
Wiśniewski G., Michałowska-Knap K., Dziamski P., Oniszk-Popławska A., Regulski P. 2009. Wizja rozwoju energetyki wiatrowej w Polsce do 2020 roku. Wydawnictwo Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej, Warszawa.
Włodarczyk-Sielicka M. 2012. Metoda 3D double buffeting w procesie budowy hydrograficznego planszetu sprawozdawczego z wykorzystaniem geodanych z echosondy interferometrycznej. Roczniki Geomatyki, 10(7): 101–110.
Wójcik S., Redes M. 2010. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko do aktualizacji programu wojewódzkiego od nazwą „Strategia rozwoju gospodarki Morskiej w województwie Zachodniopomorskim do roku 2015”. Biuro Projektów Ochrony Środowiska „Termika” – Marian Redes, Szczecin.
Zaleski J., Wojewódka C. 1977. Europa Bałtycka: zarys monografii gospodarczej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Zaucha J. (red.) 2009. Planowanie przestrzenne obszarów morskich. Polskie uwarunkowania i plan pilotażowy. Instytut Morski w Gdańsku, Gdańsk.