Forecast of changes in the structure of the main ecosystem types resulting from the expansion of residential areas – the example of the rural commune of Łubowo (Wielkopolskie Voivodeship)
PDF (Język Polski)

Keywords

ecosystems
land cover and land use
spatial development
changes

How to Cite

Stępniewska, M., & Pieczka, D. (2023). Forecast of changes in the structure of the main ecosystem types resulting from the expansion of residential areas – the example of the rural commune of Łubowo (Wielkopolskie Voivodeship). Rozwój Regionalny I Polityka Regionalna, (66), 115–127. https://doi.org/10.14746/rrpr.2023.66.08

Abstract

Spatial development processes are one of the main drivers of ecosystem transformation in Europe’s rural areas. In this article, we forecast changes in the structure of the main types of ecosystems resulting from the expansion of residential areas. We base on a case study covering the rural commune of Łubowo. The commune is typically agricultural, but its favourable location between the cities of Poznań and Gniezno causes an increase in interest in its area as a place of residence. As part of the research, we determined the current structure of the main types of ecosystems and the extent of residential areas. Then we made forecasts of future changes based on planned spatial development directions. The results of the research showed that if the assumptions of the commune’s spatial policy are fully implemented, the area of residential areas will increase 5.5 times compared to 2022. Mainly agricultural ecosystems will be allocated for residential development; as a result, the agriculture area will decrease by about 20%. Expected transformation requires sensitivity in natural capital management. Potential adverse effects of development expansion are related, in particular, to the reduction of valuable habitats, landscape fragmentation, and increased air, water and soil pollution. However, urbanization processes do not necessarily mean degrading the environmental values of rural areas. We recommend actions aimed at preserving, in the long term, the ability of ecosystems to provide a wide range of ecological, social and economic benefits in rural areas under urbanization pressure.

https://doi.org/10.14746/rrpr.2023.66.08
PDF (Język Polski)

Funding

Badania zrealizowano w ramach projektu Usługi świadczone przez główne typy ekosystemów w Polsce – podejście stosowane.

References

Aktualizacja SUIKZP. 2010. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Uchwała nr XXXIV/401/2010 z dnia 29 kwietnia 2010 r. Rady Gminy Łubowo.

Aktualizacja SUIKZP. 2015. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Uchwała nr IV/20/2015 z dnia 12 lutego 2015 r. Rady Gminy Łubowo.

Aktualizacja SUIKZP. 2018. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Uchwała nr XXXVI/305/2018 z dnia 26 lutego 2018 r. Rady Gminy Łubowo.

Aktualizacja SUIKZP. 2019. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Uchwała nr X/86/2019 z dnia 28 sierpnia 2019 r. Rady Gminy Łubowo.

Aktualizacja SUIKZP. 2022. Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Uchwała nr XXVIII/239/2021 z dnia 16 lipca 2021 r. Rady Gminy Łubowo.

Amdam J. 2005. Spatial planning in rural areas. Experience from the Norwegian Regional Development Research Programme 1998-2004. Paper to the AESOP 2005 Congress, Vienna University of Technology, Austria, 13-17 June, 2005, Notat 9/2005, Volda University College.

BDOT (Baza Danych Obiektów Topograficznych). 2022. https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/WMTS/guest/wmts/BDOT10k

Beim M., Tölle A. 2008. Motywacje migracji rezydencjalnych w obszarze aglomeracji poznańskiej. [W:] T. Kaczmarek, A. Mizgajski (red.), Jakość przestrzeni i jakość życia. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 121-138.

Bijker R.A., Haartsen T., Strijker D. 2012. Migration to less-popular rural areas in the Netherlands: Exploring the motivations. Journal of Rural Studies, 28: 490-498. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2012.07.003

Brańka P. 2014. Metodyczne aspekty identyfikacji procesów semiurbanizacji na obszarach wiejskich. Zeszyty Naukowe. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, 12(936): 5-16. DOI: https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2014.0936.1201

Degórska B. 2017. Ekologiczno-krajobrazowy wymiar urbanizacji terenów wiejskich Obszaru Metropolitalnego Warszawy. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Polska Akademia Nauk, Warszawa.

GUS. 2022. https://bdl.stat.gov.pl/BDL/dane/podgrup/temat (dostęp: 3.07.2023)

Heffner K. 2015. Przestrzeń jako uwarunkowanie rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 2: 83-103.

Heffner K. 2016. Proces suburbanizacji a polityka miejska w Polsce. [W:] T. Marszał (red.), Miasto – region – gospodarka w badaniach geograficznych. W stulecie urodzin Profesora Ludwika Straszewicza. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łodź, s. 75-110. DOI: https://doi.org/10.18778/8088-005-4.05

https://crfop.gdos.gov.pl

http://geoserwis.gdos.gov.pl/mapy/ (dostęp: 3.07.2023)

https://rozklad-pkp.pl/ (dostęp: 3.07.2023).

https://www.google.pl/maps (dostęp: 3.07.2023)

https://zpkww.pl/parki/lednicki-park-krajobrazowy/ (dostęp: 3.07.2023)

https://zpkww.pl/parki/park-krajobrazowy-promno/informacje-ogolne/ (dostęp: 3.07.2023)

Izakovicová Z., Petrovic F., Pauditšová E. 2022. The Impacts of Urbanisation on Landscape and Environment: The Case of Slovakia. Sustainability, 14: 60. DOI: https://doi.org/10.3390/su14010060

Jurkowski W. 2019. Integracja zabudowy mieszkaniowej z infrastrukturą kolejową w strefach podmiejskich Krakowa, Łodzi, Poznania i Wrocławia. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 43. Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.

Kaczmarek T., Kołodziejczak A., Mikuła Ł. 2022. Transformation of the Urban and Rural System. [W:] P. Churski, T. Kaczmarek (red.), Three Decades of Polish Socio-Economic Transformations: Geographical Perspectives Economic Geography. Springer, Cham, s. 279-304. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-031-06108-0_12

Kamiński W. 1995. Warianty wielofunkcyjnego rozwoju wsi – uwarunkowania przestrzenne. Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej w Krakowie. Sesja Naukowa, 43: 19-25.

Kołodziejczak A. 2017. Koncepcja zintegrowanego rozwoju rolnictwa i wsi a wiejskie obszary funkcjonalne. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 37: 41-49.

Kowalik M. 2017. Przekształcenia gruntów użytkowanych rolniczo w Polsce po 2010 roku – przyczyny, tendencje, zagrożenia. Polish Journal of Agronomy, 31: 45-5.

Kuemmerle T., Levers Ch., Erb K., Estel S., Jepsen M.R., Müller D., Plutzar Ch., Stürck J., Verkerk P.J., Verburg P.H., Reenberg A. 2016. Hotspots of land use change in Europe. Environmental Research Letters, 11: 064020. DOI: https://doi.org/10.1088/1748-9326/11/6/064020

Maes J. i in. 2013. Mapping and Assessment of Ecosystems and their Services – An analytical framework for ecosystem assessments under Action 5 of the EU Biodiversity Strategy to 2020. Technical Report No 2013-067. European Commission, Brussels.

Maes J. i in. 2020. Mapping and Assessment of Ecosystems and their Services: An EU ecosystem assessment. EUR 30161 EN. Publications Office of the European Union, Luxembourg.

Mizgajski A., Stępniewska M. 2022. Environmental Change and Management. [W:] P. Churski, T. Kaczmarek (red.), Three Decades of Polish Socio-Economic Transformations: Geographical Perspectives Economic Geography. Springer, Cham, s. 359-380. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-031-06108-0_15

Pieczka D., Stępniewska M. 2022. Przekształcenia struktury ekosystemów na obszarach wiejskich na przykładzie gminy Łubowo (województwo wielkopolskie). Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 61: 57-70. DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.61.06

Raport o stanie gminy Łubowo za rok 2022. Załącznik do Zarządzenia nr 42 Wójta Gminy Łubowo z dnia 31 maja 2023 r. Łubowo 2023.

Roszkowska-Mądra B. 2020. Analiza zmian użytkowania gruntów rolnych w Polsce po 1990 roku. [W:] R. Przygodzka, E. Gruszewska (red.), Instytucjonalne i strukturalne aspekty rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich. Księga poświęcona pamięci dr. hab. Adama Sadowskiego, Profesora Uniwersytetu w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, s. 183-199. DOI: https://doi.org/10.15290/isarrow.2020.09

Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz bazy danych obiektów ogólnogeograficznych, a także standardowych opracowań kartograficznych.

Staszewska S. 2012. Przekształcenia urbanistyczne osiedli wiejskich strefy podmiejskiej dużego miasta. Barometr Regionalny, 4(302): 53-68. DOI: https://doi.org/10.56583/br.1169

Staszewska S., Łowicki D., Szczepańska M. 2022. Landscape and Spatial Management: Changes, Principles and Directions of Measures. [W:] P. Churski, T. Kaczmarek (red.), Three Decades of Polish Socio-Economic Transformations: Geographical Perspectives. Economic Geography. Springer, Cham, s. 381-404. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-031-06108-0_16

Stępniewska M., Zwierzchowska I., Mizgajski A. 2018. Capability of the Polish legal system to introduce the ecosystem services approach into environmental management. Ecosystem Services, 29: 271-281. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2017.02.025

SUIKZP. 2007. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Uchwała nr X/101/2007 z dnia 19 października 2007 r. Rady Gminy Łubowo.

Uchwała nr XXVI/205/88 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 26 maja 1988 r. w sprawie utworzenia parku krajobrazowego wokół Jeziora Lednickiego pn. Lednicki Park Krajobrazowy.

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; Dz.U. 2023 r., poz. 977.

Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody; Dz.U. 2021 r., poz. 1098.

Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. 2023, poz. 1688.