Abstract
Poland is per saldo an emigration country (over 3 million people left the country between 1980 and 2014). Demographic analyses predict significant ageing of the population and a population decline in the next decades. Immigrants constitute less than 2% of the Polish populace and for many of them Poland is a place of seasonal residence or transit point in their journey to Western Europe. Therefore, Poland and the Poles need cultural diversity that results from immigration. Poland needs its own policy/ideology of multiculturalism that would include the long-term goals of the state and all its present and future residents. This policy should integrate legislation with development of social awareness (the level of positive tolerance) through education and increased use of expert knowledge. It should also use positive and negative experience of multicultural states of the ‘old’ European Union. Polish migration policy needs a serious social debate that goes beyond the development of tools to respond to the phenomenon of migration. Currently, immigrants in Poland encounter manyadaptation and integration problems. They live separately from the host society and remain 'invisible'. Poland has just begun a long journey to build a modern open society and Polish inhabitants, using the Charles Taylor’s words, face the challenge of negotiations over the so-called space of recognition.References
Bloch N., Goździak E. (red.) 2010. Od gości do sąsiadów. Integracja cudzoziemców spoza Unii Europejskiej w edukacji, na rynku pracy i w opiece zdrowotne. CeBaM, Poznań.
Buchowski M. 2008. Antropologiczne problemy z multikulturalizmem. [W:] H. Mamzer (red.), Czy klęska wielokulturowości? Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań, s. 15–52.
Buchowski M., Schmidt J. (red.). 2012. Migracje a heterogeniczność kulturowa. Na podstawie badań antropologicznych w Poznaniu. Nauka i Innowacje, Poznań.
Górny A., Grabowska-Lusińska I., Lesińska M., Okólski M. (red.) 2010. Transformacja nieoczywista. Polska jako kraj imigracji. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Hannerz U. 2006. Powiązania transnarodowe. Wydawnictwo UJ, Kraków.
Jonda B. 2012. Willkommenskultur – zmiana paradygmatu w polityce imigracyjnej Niemiec? [W:] M. Buchowski, J. Schmidt (red.), Imigranci: między integracją a izolacją. Nauka i Innowacje, Poznań, s. 45–60.
Kempny M., Kapciak A., Łodziński S. (red.) 1997. U progu wielokulturowości. Oficyna Naukowa, Warszawa.
Kotowska I.E. (red.) 2014. Niska dzietność w Polsce w kontekście percepcji Polaków. Diagnoza społeczna 2013 – Raport tematyczny. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej oraz Centrum Zasobów Ludzkich, Warszawa (http://www.diagnoza.com/pliki/raporty_tematyczne/Niska_dzietnosc_w_Polsce.pdf; dostęp: 20.03.2015).
Łodziński S., Szonert M. 2014. Europejski „przekład” i krajowe potrzeby. Instytucjonalny oraz społeczno-polityczny kontekst kształtowania się polityki migracyjnej w Polsce w latach 1989–2014. Raport napisany w ramach projektu konsorcjum UAM-MEDCORE „Społeczno-kulturowa identyfikacja cudzoziemców” finansowanego przez NCBiR (nr 194422) – tekst będzie niebawem dostępny na serwerze lokalnym UAM (‘Interaktywna mapa cudzoziemców’).
Łodziński S., Pudzianowska D., Szaranowicz-Kusz D. (red.) 2014. Prawa wyborcze dla cudzoziemców – tak czy nie? Analiza procesu przyznawania praw wyborczych na poziomie lokalnym cudzoziemcom z państw trzecich w wybranych krajach europejskich. OIM, Instytut Socjologii UW, Warszawa (http://www.iom.pl/Shared%20Documents/Prawa%20wyborcze%20dla%20cudzoziemc%C3%B3w%20-%20raport%20z%20bada%C5%84.pdf; dostęp: 20.03.2015).
Podrez E. 2004. Tolerancja – problemy i dylematy nie tylko moralnej natury. [W:] A. Borowiak, P. Szarota (red.). Tolerancja i wielokulturowość. Wyzwania XXI wieku. Academica, Warszawa, s. 15–27.
Schmidt J. 2009. Nowe tożsamości w czasach transformacji europejskich. Imigranci z Polski w Niemczech. News-Witold Nowak, Poznań.
Schmidt J. 2014. Imigranci w polskiej przestrzeni wielkomiejskiej. Przypadek Poznania. Człowiek i Społeczeństwo, XXXVII: 53–62.
Społeczne skutki poakcesyjnych migracji ludności Polski. 2014. Raport Komitetu Badań nad Migracjami Polskiej Akademii Nauk (http://www.wp.ajd.czest.pl/dz/uploads/Raport_KBnM_PAN_Spo%C5%82eczne_skutki_poakcesyjnych_migracji_ludno%C5%9Bci_Polski.pdf; dostęp: 20.03.2015).
Starnawski M., Pawlik K. 2012. Masz problem? Przemoc motywowana nienawiścią we Wrocławiu. Raport na podstawie badań przeprowadzonych na przełomie 2010/2011 roku. Nomada, Wrocław.
Stola D. 2010. Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949–1989. IPN, ISP PAN, Warszawa.
Stosunek Polaków do innych narodów. 2014. Komunikat z badań CBOS, Warszawa (http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2014/K_020_14.PDF; dostęp: 20.03.2015).
Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2012–2013. 2013. Rządowa Rada Polityki Ludnościowej, Warszawa.
Taylor Ch. 1992. The Politics of Recognition. [W:] A. Gutman (red.), Multiculturalism and “The Politics of Recognition”. Princeton University Press, Princeton, s. 25–72.
Triandafyllidou A. 2012. Handbook on tolerance and cultural diversity in Europe. European University Institute/Robert Schumann Center for Davanced Studies, Florence (dostępny także na: www.accept-pluralism.eu).
Vertovec S. 2012. Transnarodowość. Wydawnictwo UJ, Kraków.