Słowa kluczowe
rewitalizacja
rewaloryzacja
percepcja
badania jakościowe
Jak cytować
Abstrakt
Charakterystyczną cechą morfologii miast mazurskich, oprócz zabytkowej architektury i układów przestrzennych, jest znaczna skala zniszczeń z II wojny światowej oraz spuścizna odbudowy socjalistycznej. Po roku 1989 w nowych realiach społeczno-gospodarczych podjęte zostały działania naprawcze. Głównym celem artykułu, oprócz charakterystyki rewitalizacji i rewaloryzacji miast regionu, jest poznanie opinii ich mieszkańców na temat tych procesów. Do analizy wytypowano sześć miast mazurskich, o różnej skali zniszczeń wojennych, form przebudowy oraz rewitalizacji. Podstawowym materiałem analitycznym są wywiady pogłębione z mieszkańcami. Respondenci pozytywnie oceniają stopniową poprawę estetyki i funkcjonalności przestrzeni miejskiej, jednocześnie zwracając uwagę na nieład przestrzenny, skutki okresu socjalizmu oraz współczesne bariery rozwoju.
Bibliografia
Bogdański M. 2019. Ewolucja bazy ekonomicznej małych miast wybranych województw. Zarządzanie Publiczne 21(46): 149–170.
Dembicka-Niemiec A., Szafranek E. 2016. Działania rewitalizacyjne w polityce rozwoju regionalnego i lokalnego. Gospodarka Narodowa, 5(285): 115–140.
Farelnik I. 2013. Finansowanie programów rewitalizacji obszarów miejskich (https://www.portalsamorzadowy.pl/raport/finansowanie-programow-rewitalizacji-obszarow-miejskich,45400.html; dostęp: 10.03.2020).
Jarczewski W. Kułaczkowska A. (red.) 2019. Raport o stanie polskich miast. Rewitalizacja. Obserwatorium Polityki Miejskiej IRMiR.
Kaczmarek S. 2015. Skuteczność procesu rewitalizacji. Uwarunkowania, mierniki, perspektywy. Studia Miejskie, 17: 27–35.
Kęsik G. 2015. Polityka wobec miejskich przestrzeni historycznych w Polsce i w Niemczech. [W:] K. Ziemer (red.), Pamięć i polityka wobec dziedzictwa kulturowego w Polsce i w Niemczech. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa, s. 94–116.
Kołsut B. 2017. Główne problemy i wyzwania rewitalizacji miast w Polsce. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 39: 29–46.
Leszkowicz-Baczyński J. 2015. Rewitalizacja społeczna jako odpowiedź na problemy obszarów miejskich. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 52: 95–108.
Lubocka-Hoffmann M. 2004. Miasta historyczne zachodniej i północnej Polski. Zniszczenia i program odbudowy. Oficyna Wydawnicza Excalibur, Bydgoszcz.
Lubocka-Hoffmann M. 2008. Doktryna konserwatorska a odbudowa miast. Studia Elbląskie, 9: 241– 249.
Mordwa S. 2003. Percepcja miast Polski Środkowej. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Olejnik I., Kaczmarek M., Springer A. 2018. Badania jakościowe. Metody i zastosowanie. CeDeWu, Warszawa.
Petrus K. 2009. Rekonstrukcja i adaptacja zniszczonych wojną budowli mieszczańskich po 1945 roku. Czasopismo Techniczne, 13(106): 133–156.
Runge J. 2007. Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej – elementy metodologii, wybrane narzędzia badawcze. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Rykiel Z. red. 1991. Studia z geografii społecznej. Dokumentacja Geograficzna, 3–4.
Silverman D. 2009. Interpretacja danych jakościowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Słodczyk J. 2003. Percepcja przestrzeni w badaniach geograficznych. [W:] P. Kowalski (red.), Wędrować, pielgrzymować, być turystą. Podróż w dyskursach kultury. Wydawnictwo UO, Opole.
Suchta J., Drońska A., Cellmer A. 2007. Rola dużych i średnich miast województwa warmińsko-mazurskiego w procesie rozwoju regionu. Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum, 6(1): 5–20.
Szafrańska E. 2003. Percepcja przestrzeni regionu łódzkiego w środowisku władz samorządowych. Łódzkie Towarzystwo Naukowe, s. 32.
Szczepańska M., Świderski A. 2017. Idea miast dobrego życia – Cittàslow. Diagnoza możliwości przystąpienia miasta Sierakowa do sieci Cittàslow w kontekście procesów rewitalizacyjnych. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 39: 155–173.
Tobiasz-Lis P. 2014. Geografia percepcji. Osiągnięcia, problemy i perspektywy. [W:] W. Maik, K. Rembowska, A. Suliborski (red.), Dorobek polskiej geografii po konferencji w Radzynie. Ocena krytyczna. Podstawowe Idee i Koncepcje w Geografii, 8: 127–141.
Węcławowicz-Gyurkovich E. 2018. Powroty do przeszłości w centrach miast historycznych. Wiadomości Konserwatorskie, 56: 31–32.
Wysocki J. (red.) 2009. Dziedzictwo kulturowe Warmii–Mazur–Powiśla. Stan zachowania, potencjały i problemy. Warmińsko-Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego.
Wybrane materiały źródłowe, źródła internetowe
Analiza relacji funkcjonalno-przestrzennych między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem. Raport cząstkowy. Komponent 1. Potencjał społeczno-gospodarczy i funkcje miast. Województwo warmińsko-mazurskie. 2019. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN – Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ.
Cittaslow – inna strona nowoczesności (https://cittaslowpolska.pl/index.php/pl/; dostęp: 21.03.2020).
Bank Danych Lokalnych, Główny Urząd Statystyczny (https://bdl.stat.gov.pl/; dostęp: 20.03.2020).
Biuletyn Informacji Publicznej (https://www.bip.gov.pl/; dostęp: 05.10.2019)
Gimbut M. 2006. Mrągowo – pionier rewitalizacji (https://samorzad.pap.pl/kategoria/archiwum/mragowo-pionier-rewitalizacji; dostęp: 20.03.2020).
Godlewski A. 2017. 10 ciekawostek o ostródzkim Starym Ratuszu (https://www.naszaostroda.pl/index.php/historia/74-budynki-z-historia/998-10-ciekawostek-o-ostrodzkim-starym-ratuszu: dostęp: 13.03.2020).
Lokalny Program Rewitalizacji Giżycka 2016–2023. 2018. Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Olsztynie.
Lokalny Program Rewitalizacji Gminy-Miasto Działdowo na lata 2015–2020. 2016. Załącznik do uchwały nr XVIII/162/16 Rady Miasta Działdowo z dnia 25 kwietnia 2016 r., Działdowo–Cieszyn.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Mrągowo. 2016.
Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Pisz na lata 2016–2023. 2016. Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Olsztynie.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Pisz. 2009. Urząd Miejski w Piszu.
Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Węgorzewa na lata 2017–2020. 2017. Gmina Węgorzewo – Atrium Grupa Doradcza.
Polska w liczbach (http://www.polskawliczbach.pl/; dostęp: 15.03.2020).
Ponadlokalny Program Rewitalizacji sieci miast Cittaslow.
Potencjał miast województwa (prezentacja wyników opracowania). Wersja 3.12.2018 r. Warmińsko-Mazurskie Biuro Planowania Przestrzennego.
Program rewitalizacji obszaru w gminie Gołdap. 2016. Cittaslow.
Regionalny Program Operacyjny Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014–2020. 2018. Załącznik nr 2 do uchwały nr 60/1133/18/VI Zarządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego z dnia 27 grudnia 2018 r.
Serwis Regionalnego Programu Województwa Warmińsko-Mazurskiego (https://rpo.warmia.mazury.pl/; dostęp: 21.03.2020).
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025. 2013. Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.
Uchwała nr XXXV/304/17 Rady Miasta Działdowo z dnia 26 października 2017 r. w sprawie zmiany uchwały nr XVIII/162/16 Rady Miasta Działdowo z dnia 25 kwietnia 2016 r. w sprawie przyjęcia Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy-Miasto Działdowo na lata 2015–2020.
Założenia Aktualizacji Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2025. 2019. Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Olsztyn.