Słowa kluczowe
struktura obszarowa
zróżnicowanie przestrzenne
Polska
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest ocena zróżnicowania przestrzennego struktury obszarowej gospodarstw ekologicznych w Polsce na poziomie regionów i gmin wraz z rozpoznaniem kierunku i tempa przemian w latach 2012–2021. Podstawę badania stanowiły dane z Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (GIJHARS). Przedstawiono i opisano aktualne trendy i zmiany zachodzące w strukturze wielkościowej gospodarstw ekologicznych. Stwierdzono, że ich przeciętna powierzchnia wynosi 27,5 ha i jest zróżnicowana na poziomie regionalnym, od poniżej 15 ha w województwach lubelskim, małopolskim i podkarpackim, do ponad 40 ha w dolnośląskim, lubuskim, pomorskim i zachodniopomorskim. Wykazano, że zróżnicowanie przestrzenne przeciętnej powierzchni gospodarstw ekologicznych oraz jej zmian jest zbieżne z sytuacją obserwowaną w gospodarstwach konwencjonalnych.
Bibliografia
Bożek J., Szewczyk J. 2020. Struktura obszarowa gospodarstw rolnych w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej. Wiadomości Statystyczne, 65, 9: 48-62.
Brodzińska K. 2014. Rolnictwo ekologiczne – tendencje i kierunki zmian. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego, 14 (XXIX), 3: 27-36. DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2014.14.3.44
Czyż T. 2016. Metoda wskaźnikowa w geografii społeczno-ekonomicznej. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 34: 9-19.
EC 2020A. European Commission. Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Sustainable Europe Investment Plan. European Green Deal Investment Plan, COM(2020) 21 final. European Commission, Brussels, Belgium.
EC 2020B. European Commission. Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. A Farm to Fork Strategy for a fair, healthy and environmentally-friendly food system, COM(2020) 381 final. European Commission, Brussels, Belgium.
EC 2023. European Commission. Organic farming in the EU – A decade of organic growth. European Commission, Brussels, Belgium.
Eurostat 2023. Dane o liczbie producentów ekologicznych oraz powierzchni upraw (dostęp: 29.08.2023).
Eurostat 2022. Statystyki dotyczące rolnictwa ekologicznego.(https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Organic_farming_statistics&action=statexp-seat&lang=pl; dostęp: 30.09.2022).
GIJHARS 2005. Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Rolnictwo ekologiczne w Polsce w 2004 roku. Warszawa. (https://www.gov.pl/web/ijhars/raport-o-stanie-rolnictwa-ekologicznego-w-polsce; dostęp: 27.09.2023).
GIJHARS 2021. Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych. Raport o stanie rolnictwie ekologicznym w Polsce. Warszawa.
Głębocki B. 2005. Struktura agrarna – zmiany po 12 latach restrukturyzacji. [W:] B. Głębocki (red.), Struktura przestrzenna rolnictwa Polski u progu XXI wieku. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań, s. 45-99.
Głębocki B. 2014. Zmiany w strukturze agrarnej polskiego rolnictwa w latach 2002-2012. [W:] B. Głębocki (red.), Zróżnicowanie przestrzenne rolnictwa. Wyd. GUS, Warszawa, s. 14-71.
Grykień S. 1997. Rozwój rolnictwa ekologicznego w Polsce. Wieś i Rolnictwo, 2: 187-203.
Grykień S. 1998. Ecofarming, with particular reference to Poland. [W:] Studia of Communism in Transition. Cheltenham, UK – Northampton, USA, s. 302-312.
Golinowska M., Kruszyński M., Janowska-Biernat J. 2013. Tendencje w rozwoju rolnictwa ekologicznego na świecie w latach 1999-2012. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 58(3): 155-161.
Gulbicka B. 2007. Rynek żywności ekologicznej. Ekonomiczne i Społeczne Uwarunkowania Rozwoju Polskiej Gospodarki Żywnościowej po Wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, 75. IERiGŻ – PIB, Warszawa.
https://mamadu.pl/119985,ekologiczna-marchewka-hipp-pochodzi-z-mazur-stefan-hipp-najpierw-byla-milosc-w-slad-za-nia-poszedl-biznes (dostęp: 31.08.2023).
Jezierska-Thöle A., Biczkowski M. 2013. Znaczenie i uwarunkowania innowacyjności w rolnictwie w Polsce. Roczniki Naukowe SERiA, XV(2): 124-131.
Jezierska-Thöle A., Biczkowski M. 2017. Środki z funduszy Unii Europejskiej jako szansa rozwoju sektora gospodarstw ekologicznych w Polsce. Roczniki Naukowe SERiA, XIX(2): 95-101.
Karwat-Woźniak B., Chmieliński P. 2016. Przemiany w strukturze agrarnej polskiego rolnictwa i wpływ wybranych instrumentów WPR na te procesy. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Polityka ekonomiczna, 450: 272-286.
Komorowska D. 2006. Perspektywy rozwoju rolnictwa ekologicznego w Polsce. Zeszyty Naukowe SGGW w Warszawie – Problemy Rolnictwa Światowego, 15: 43-48.
Komorowska D. 2011. Porównanie gospodarstw ekologicznych z gospodarstwami konwencjonalnymi w obrębie grup obszarowych. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 166: 312-222.
Kuś J. 2010. Rolnictwo ekologiczne i perspektywy jego rozwoju. Studia i Raporty IUNG – PIB, 26: 23-36.
Kuś J. 2014. Stan rolnictwa ekologicznego na świecie, w Unii Europejskiej i w Polsce. Studia i Raporty IUNG – PIB, 40(14): 29-44. DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2014.14.1.5
Litwiniuk P. (red.) 2016. Kwestia agrarna. Zagadnienia prawne i ekonomiczne. WNE SGGW, FAPA, Warszawa.
MRiRW 2022. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Ramowy Plan Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2021-2030. Warszawa.
Poczta W., Sadowski A., Baer-Nawrocka A. 2013. Gospodarstwa rolne w Polsce na tle gospodarstw Unii Europejskiej – wpływ WPR. Wyd. GUS, Warszawa.
Research Institute of Organic Agriculture FiBL, IFOAM – Organics International. 2023. The World of Organic Agriculture Statistics and Emerging Trends 2023.
Rozporządzenie Rady (2092/91/EWG) z dnia 2 czerwca 1991 r. w sprawie produkcji ekologicznej produktów rolnych oraz znakowania produktów rolnych i środków spożywczych (Dz. Urz. WE, 198).
Rudnicki R. 2013. Zmiany liczby i powierzchni gospodarstw rolnych w latach 2002-2010 jako element oceny rozwoju społeczno-gospodarczego w Polsce. [W:] M. Wójcik (red.), Regionalny wymiar polskiej wsi – aspekty przestrzenno-ekonomiczne. Stud. Obsz. Wiej., 34 : 87-111.
Rudnicki R. 2016. Rolnictwo Polski. Studium statystyczno-przestrzenne. Wyd. UMK, Toruń.
Rudnicki R., Jezierska-Thöle A., Wiśniewski Ł., Jorg J., Kozłowski L. 2018. Former political borders and their impact on the evolution of the present-day spatial structure of agriculture in Poland. Stud. Agricult. Econ., 120(1): 1-9. DOI: https://doi.org/10.7896/j.1728
Rudnicki R., Wiśniewski Ł. 2018. Single Area Payments as an Instrument to Monitor Agrarian Changes in Poland (in 2004-2013). Intercathedra, 34(1): 63-72.
Stan rolnictwa ekologicznego w Polsce. 2022 (https://www.kalendarzrolnikow.pl/13038/stan-rolnictwa-ekologicznego-w-polsce; dostęp: 20.09.2023).
Wiśniewski Ł., Biczkowski M., Rudnicki R. 2021. Natural potential versus rationality of allocation of Common Agriculture Policy funds dedicated for supporting organic farming development – Assessment of spatial suitability: The case of Poland. Ecological Indicators, 130, 108039. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ecolind.2021.108039
Wiśniewski P., Rudnicki R., Wiśniewski Ł., Biczkowski M. 2023. Organic farming in Poland: spatial diversity and growth prospects in the context of the European Green Deal. 30th Annual Colloquium Commission on the Sustainability of Rural Systems (CSRS) International Geographical Union (IGU) Clashes of knowledge : ‘Green deal’ concepts and challenges for sustainable rural systems, Lodz, Poland, 5-9 June 2023. Conference materials, 2023. Uniwersytet Łódzki, Łódź, s. 16.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Łukasz Wiśniewski, Mirosław Biczkowski, Roman Rudnicki, Paweł Wiśniewski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.