Abstract
The article discusses various spaces of children’s linguistic functioning and the wealth of linguistic experiences available in each of them. The author points to the fact that each of these spaces provides children with different vital experiences. The starting point for the reflections on the spaces of native language is Ferdinand de Saussure’s concept of speech as a human ability and language as a set of forms of speech uses. The term “linguistic space” and the criteria for determining a space were adopted from the works of Kwiryna Handke who emphasized that language, as an integral structural component of social space and the community that uses it, plays two roles in this space: it reflects the community’s perception of its surroundings and provides help and basic tool for shaping the space. Therefore, the forms of language use differ according to the spaces, situations and roles which one encounters. The next part of the paper presents selected vocabulary that children may potentially acquire in the following spaces: family, kindergarten (school), peer group, via Internet communication, as viewers of TV commercials and readers (recipients) of literature. The summary presents the spaces of children’s linguistic functioning in the form of a chart, taking into account the roles adopted by children in each space, places and situations distinctive of the space, as well as the words, expressions, and language tools typical for each space.
References
Adamczykowa Z., Literatura dziecięca. Funkcje-kategorie-gatunki, WyŜsza Szkoła Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie, Warszawa 2004.
Bralczyk J., Język na sprzedaŜ, czyli o tym, jak język słuŜy reklamie i jak reklama uŜywa języka, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.
Brzechwa J., Sto bajek, Czytelnik, Warszawa 1982.
Brzechwa J., Jan Brzechwa dzieciom, Nasza Księgarnia, Warszawa 2011.
Baylon Ch., Mignot X., Komunikacja, Wydawnictwo Flair, Kraków 2008.
Chotomska W. PodróŜe na piórze, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2012.
Chotomska W., Tere-Fere, Muza SA, Warszawa 2014.
Chotomska W., W kraju Patataju, Muza SA, Warszawa 2014.
Czelakowska D., Metodyka edukacji polonistycznej dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2014.
Czeszlewski M., Słownik polszczyzny potocznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
DróŜdŜ-Łuszczyk K., O nowej formie finisaŜ w systemie leksykalnym polszczyzny, [w:] Język i logopedia, red. Z. Zaron, J. Porayski-Pomsta, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013.
Dysarz Z., Mowa dziecka a więzi uczuciowe w rodzinie, Akademia Bydgoska, Bydgoszcz 2003.
Frączek A., Co ja plotę? Wydawnictwo Nowy Świat, Warszawa 2005.
Frączek A., Banialuki do zabawy i nauki, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2011.
Grzenia J., Co język polski zawdzięcza Internetowi? [w:] Oblicza polszczyzny, red. A. Markowski,
R. Pawelec, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2012.
Handke K., Socjologia języka, PWN, Warszawa 2009.
Kern L.J., StonóŜka z Pimpifluszek, [w:] Ludwik Jerzy Kern dzieciom, Nasza Księgarnia, Warszawa 2012.
Konopnicka M., Konopnicka dla najmłodszych, Podsiedlik, Raniowski i Spółka, Poznań 1998.
Kulmowa J. Nibywszystko, G&P Oficyna Wydawnicza, Poznań 2013.
Kulmowa J., Kolory, MUZA SA, Warszawa 2014.
Kuszak K., Kompetencje językowe uczniów klas młodszych szkoły podstawowej, [w:] Dziecko w szkolnej rzeczywistości. ZałoŜony a rzeczywisty obraz edukacji elementarnej, red. H. Sowińska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2011.
Kuszak K., Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2011.
Kuszak K., Edukacja językowa jako element edukacji kulturowej uczniów [w:] Kultura – Sztuka – Edukacja, t. I, red. B. Kurowska, K. Łapot-Dzierwa, Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków 2015.
Kuszak K., Słownictwo specjalistyczne uczniów w młodszym wieku szkolnym. Zainteresowania i doświadczenia utrwalone w języku, Studia Edukacyjne, 2015, 36.
Kuszak K., Vlog (młodzieŜowy) jako teatr jednego aktora – aspekt komunikacji werbalnej, [w:] MłodzieŜ w dobie przemian społeczno-kulturowych, red. K. Segiet, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2015.
Kuszak K., Werbalne kompetencje w społeczeństwie wiedzy, [w:] Kompetencje kluczowe dzieci i młodzieŜy. Praktyka edukacyjna, red. J. Uszyńska-Jarmoc, K. Nadachewicz, Wydawnictwo Akademickie śak, Warszawa 2015.
Lizak J., Język reklam dla dzieci, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2006.
Milewski S., Mowa dorosłych kierowana do dzieci, Harmonia Universitas, Gdańsk 2011.
Miodek J., Polszczyzna róŜnych pokoleń, [w:] Oblicza polszczyzny, red. A. Markowski, R. Pawelec, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2012.
Nęcki Z., Komunikacja międzyludzka, Antykwa, Kraków 2000.
Nowicka M., Socjalizacja na lekcjach w klasach początkowych. Praktyki – przestrzenie – konceptualizacje, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
Nowicka M., Przestrzeń fizyczna klasy szkolnej jako środowisko socjalizacji dziecka, [w:] Problemy wczesnej edukacji. Problemy, dyskursy, otwarcia, red. D. Klus-Stańska, D. Bronk, A. Malenda, Wydawnictwo Akademickie śak, Warszawa 2011.
Ollivier B., Nauki o komunikacji, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010.
Papuzińska J., Skrzydlatek i inne opowiadania, Literatura, Warszawa 1999.
Podracki J. (red.), Szkolny słownik nauki o języku, Medium, Warszawa 1998.
Ratajczak J., Wiersze dla dzieci, Siedmioróg, Wrocław 2000.
De Saussure F., Szkice z językoznawstwa ogólnego, Dialog, Warszawa 2002.
Sowa J. Determinanty rozwoju słownika dzieci [w:] Kształcenie języka dziecka w młodszym wieku szkolnym, red. J. Kida, WyŜsza Szkoła Pedagogiczna, Rzeszów 1997.
Spychalska M., Hołota M., Słownik sloganów reklamowych, PWN, Warszawa 2009.
Szelburg-Zarębina E., Idzie niebo ciemną nocą, Siedmioróg, Wrocław 2012.
Wawiłow D., Danuta Wawiłow dzieciom, Nasza Księgarnia, Warszawa 2013.
Tuwim J., Lokomotywa, Muza SA, Warszawa 2015.
Tuwim J., Słoń Trąbalski, Muza SA, Warszawa 2015.
Zgółkowa H., Świat w dziecięcych słowach, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1990.
Zgółkowa H., Gwara uczniowska (szkolna) w poszukiwaniu inspiracji, [w:] Oblicza polszczyzny, red. A. Markowski, R. Pawelec, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2012.