Keywords
community work
child labor
adolescent labor
youth fiction
How to Cite
Number of views: 92
Number of downloads: 79
Abstract
This paper examines the cultural image of child and adolescent labor performed in the People’s Republic of Poland in the years 1948–1989 as was presented in the literary fiction addressed to the young people. During the Stalinist period, literature officially condemned child labor on individual farms, but affirmed the labor of adolescent workers in state industry and construction. After the 1956 Thaw, the subject matter of labor was receding into the background, for several reasons. Nevertheless, the post-1956 youth literature also featured labor-related themes: community works, school cooperatives, work in family crafts, tutoring, and shady trade.
References
Bahdaj, A. (1967) Stawiam na Tolka Banana. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Bahdaj, A. (1979) Telemach w dżinsach. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Chmielewska, J. (1974) Zwyczajne życie. Warszawa: Wydawnictwo Harcerskie Horyzonty.
Klon, F. (1961) Chłopcy z czarnej hałdy. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Klon, F. (1972) Łowcy minionego czasu. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Kowalewska, M. (1976) Zwariowane podwórko. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Michalska, M. (1950) Hela będzie traktorzystką. Warszawa: Książka i Wiedza.
Mortkowicz-Olczakowa, H. (1954) Krzak jaśminu. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Musierowicz, M. (1979) Kłamczucha. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Niziurski, E. (1962a) Awantura w Niekłaju. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Niziurski, E. (1962b) Księga urwisów. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Niziurski, E. (1970) ‘Afera w „Złotym Plastrze”’, in Niziurski, E. Jutro klasówka, Opowiadania dla młodzieży. Wydawnictwo Śląsk, Katowice, pp. 107–172.
Niziurski, E. (1978) Awantury kosmiczne. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.
Ostromęcki, B. (1950) Domy nad Wisłą. Warszawa: Książka i Wiedza.
Rolleczek, N. (1961) Kochana rodzinka i ja. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Rolleczek, N. (1971a) Cesia. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Rolleczek, N. (1971b) Rufin z przeceny. Warszawa: Iskry.
Zawada, W. (1971) Szukam pana Kalandra. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
Dz.Pr.P.P. 1919, No. 14, item 147 – Journal of Laws of the Polish State of 1919 r., No. 14, item 147. Dekret o obowiązku szkolnym z 7 lutego 1919 r.
Dz.U. 1924, No. 65, item 636 – Journal of Laws of the Republic of Poland of 1924 r., No. 65, item 636. Ustawa z dnia 2 lipca 1924 r. w przedmiocie pracy młodocianych i kobiet.
Dz.U. 1948, No. 12, item 90 – Ustawa z dnia 25 lutego 1948 r. o powszechnym obowiązku przysposobienia zawodowego, wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego młodzieży oraz o organizacji spraw kultury fizycznej i sportu.
Dz.U. 1956, No. 9, item 52 – Dekret z dnia 23 marca 1956 r. o obowiązku szkolnym.
Dz.U. 1961, No. 32, item 160 – Ustawa z dnia 15 lipca 1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania.
Dz.U. 1974, No. 24, item 141 – Ustawa z dnia 26 czerwca 1956 r. Kodeks Pracy.
Dz.Urz. Ministerstwa Oświaty 1946, No. 1, item 21 – Official Journal of the Ministry of Education of 1946, No. 1, item 21. Okólnik nr 8 z dnia 17 stycznia 1946 r. w sprawie spółdzielni uczniowskich.
M.P. 1958, No. 56, item 322 – Official Gazette of the Republic of Poland of 1958, No. 56, item 322, Uchwała nr 201 Rady Ministrów z dnia 13 czerwca 1958 r. w sprawie organizowania i pracy ochotniczych hufców pracy Związku Młodzieży Socjalistycznej.
Bereta, K. (2013) ‘O prozie realizmu socjalistycznego dla młodego odbiorcy’, in Heska-Kwaśniewicz, K. and Tałuć, K. (eds) Literatura dla dzieci i młodzieży (1945–1989). Vol. 3. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp. 70–93.
Brzozowska-Wabik, J. (ed.) (2015) Kondycja spółdzielni uczniowskich oraz ich rola w promowaniu postaw przedsiębiorczych i obywatelskich wśród młodzieży. Kraków: Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy.
Chojnacki, P. (2020) ‘Licealne Gospodarstwo Rolne (Maria Kowalewska, „Zwariowane podwórko”’, blog Zacofany w lekturze. https://zacofany-w-lekturze.pl/2020/08/licealne-gospodarstwo-rolne.html. Accessed 15 February 2023.
Chrobak, M. (2019) Bohater literatury dziecięcej i młodzieżowej z okresu PRL-u: między kreacją a recepcją. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Czernow, M.A. and Michułka, D. (2016) ‘Historical Twists and Turns in the Polish Canon of Children’s Literature’, in Kümmerling-Meibauer, B. and Muller, A. (eds) Canon Constitution and Canon Change in Children’s Literature. New York: Routledge, pp. 83–100.
Frycie, S. (1978) Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945–1970. Zarys monograficzny. Materiały. Vol. I. Proza. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Idzikowska-Czubaj, A. (2016) ‘„Szczęśliwe pokolenie Polski Ludowej” czyli o komunistycznym micie młodości’, in Magier, D. (ed.) To idzie młodość. Młodzież w ideologii i praktyce komunizmu. Lublin–Radzyń Podlaski: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra, pp. 15–27.
Kłos, J. (2016) ‘“Telemachus in Jeans”: Adam Bahdaj’s Reception of the Myth about Odysseus’s Son’, in Marciniak, K. (ed.) Our Mythical Childhood… The Classics and Literature for Children and Young Adults. Leiden: Brill, pp. 333–345, http://www.jstor.org/stable/10.1163/j.ctv2gjwz9p. Accessed 13 April 2023. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004335370_023
Kosiński, K. (2006) Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL. Warszawa: Rosner & Wspólnicy.
Lesiakowski, K. (2002) ‘Powstanie Powszechnej Organizacji „Służba Polsce” w 1948 r. Z polityki stalinowskiej wobec młodzieży polskiej’, Przegląd Nauk Historycznych, 1(1), pp. 123–144.
Nikoniuk, M. (2021) ‘„W imię społecznego dobra”. Czyny społeczne i partyjne na terenie województwa bialskopodlaskiego w latach 1975–1989. Przyczynek do dalszych rozważań’, Radzyński Rocznik Humanistyczny, 19, pp. 171–179.
Parnowski, T. (1961) Czytelnictwo dzieci i młodzieży w obliczu przemian. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Pleskot, P. (2015) ‘Rewolucja „małej stabilizacji”. Wpływ upowszechnienia telewizji na postawy społeczne Polaków w okresie rządów Gomułki’, in Skórzyńska, I., Skotarczak, D. and Jankowiak, S. (eds) Społeczeństwo PRL. Kultura. Pamięć. Poznań: Instytut Historii UAM, pp. 133–154.
Socha, I. (2013) ‘Czytelnictwo dzieci i młodzieży. Zarys’, in Heska-Kwaśniewicz, K. and Tałuć, K. (eds) Literatura dla dzieci i młodzieży (1945–1989). Vol 3. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp. 301–327.
Sutowski, M. (2016) ‘Co nam zostało z lat 70.? Rozmowa z Maciejem Gdulą’, Krytyka Polityczna, 4 June, https://krytykapolityczna.pl/kraj/gdula-co-nam-zostalo-z-lat-70/. Accessed 15 February 2023.
Szuba, L.S. (2006) Powszechna Organizacja „Służba Polsce” jako narzędzie pracy i indoktrynacji młodzieży w latach 1948–1955. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Szybowicz, E. (2016) ‘Kapitan Ligota i wicedyrektor Dąbkówna. Oficjalna ideologia w peerelowskiej powieści dla dziewcząt’, in Stańczak-Wiślicz, K. (ed.) Kultura popularna w Polsce 1944–1989. Między projektem ideologicznym a kontestacją. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, pp. 195–221.
License
Copyright (c) 2023 Grzegorz Skrukwa
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.