Słowa kluczowe
military conflict
international law
Jak cytować
Abstrakt
The term ‘hybrid war’ is not a legal term. It belongs to the terminology and concepts used in the studies on international relationships. Due to its popularization in mass media it has recently started to be used in new contexts. The purpose of the article is to ascertain the precise meaning of the term, and to determine the legal implications which a particular understanding of it may have in international public law. Certain understandings or interpretations of a given term determine its legal consequences and allow the assessment of their implications from the point of view of international law. Therefore in the first part of the article, a review and an examination of different ways of understanding the term ‘hybrid war’ have been conducted. Although the definitions that had been analyzed are noteworthy and they emphasize some aspects of the ‘hybrid war,’ they lack a definition of the term that would take into consideration all the dimensions of the issue of a hybrid war. Thus the attempt taken by the author to propose his own definition, aggregating all observations and insights made by the international relations experts so far, and enumerating the distinctive characteristics of hybrid wars. After that, some typical elements of a hybrid war are analyzed from the point of view of international public law. The paper investigates the possibility of qualifying hybrid methods as the ‘use of force,’ an ‘aggression’ and an ‘armed attack’ within the meaning of the United Nations Charter. It also examines the admissibility of a counter-attack within the framework of the right to self- defence. The issue raises many doubts particularly with regard to activities from below the threshold of war that are distinctive characteristics of a hybrid war. The legal implications of the use of a non-state actor to conduct an armed activity under international law were also raised, being referred to as proxy war.
Bibliografia
Banasik M., Wojna hybrydowa i jej konsekwencje dla bezpieczeństwa euroatlantyckiego, Warszawa 2018.
Barcik J., Koncepcja samoobrony w prawie międzynarodowym w dobie „wojny z terroryzmem”, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2003, nr 1.
Bierzanek R., Wojna a prawo międzynarodowe, Warszawa 1982.
Czaplińska A., Odpowiedzialność organizacji międzynarodowych jako element Uniwersalnego systemu odpowiedzialności międzynarodowej, Łódź 2014.
Czapliński W., Wyrozumska A., Prawo międzynarodowe publiczne. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2014.
Drabarz A., Między postępowym rozwojem prawa międzynarodowego a jego nadużyciem. Instytucja samoobrony w artykule 51 Karty Narodów Zjednoczonych jako środek zwalczania terroryzmu, w: Walka z terroryzmem w świetle prawa międzynarodowego, pod red. K. Lankosza, M. Chorośnickiego, P. Czubika, Bielsko-Biała 2004.
Grabowska K., Próba wyjaśnienia pojęcia i istoty wojen hybrydowych, „Świat Idei i Polityki” 2015, t. 14.
Hoffman F.G., Conflict in the 21st Century: The Rise of Hybrid Wars, Potomac Institute for Policy Studies, Arlington, VA 2007.
Gierasimow W., Nowyje wyzowy triebujut pierieosmyslit’ formy i sposoby wiedienija bojewych diejstwij, „Wojenno-Promyszliennyj Kurier” 2013, nr 8(476).
Grzebyk P., Definicja zbrodni agresji (po konferencji przeglądowej MTK), „Państwo i Prawo” 2011, z. 1.
Iwanek T., Zbrodnia agresji w prawie międzynarodowym. Stan po nowelizacji Statutu Rzymskiego MTK, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2013, t. 11.
Iwanek T., Zbrodnia ludobójstwa i zbrodnie przeciwko ludzkości w prawie międzynarodowym, Warszawa 2015.
Jasudowicz T., Prawa człowieka w niemiędzynarodowych konfliktach zbrojnych, w: Międzynarodowe prawo humanitarne we współczesnym świecie. Osiągnięcia i wyzwania, pod red. T. Jasudowicza, Toruń 2007.
Kleczkowska A., Wojna hybrydowa – uwagi z perspektywy prawa międzynarodowego publicznego, „Sprawy Międzynarodowe” 2015, nr 2.
Kowalski M., Samoobrona w ujęciu Instytutu Prawa Międzynarodowego, w: Bezpieczeństwo międzynarodowe – możliwości i zagrożenia, pod red. J. Zajadły, S. Sykuny, Gdańsk 2009.
Kowalski M., Prawo do samoobrony jako środek zwalczania terroryzmu międzynarodowego, Warszawa 2013.
Kowalski M., Ius ad bellum a systemowy charakter prawa międzynarodowego, w: Państwo a prawo międzynarodowe jako system prawa, pod red. R. Kwietnia, Lublin 2015.
Kraj K., Wojny asymetryczne czy miatieżewojna Jewgienija Messnera zagrożeniem dla bezpieczeństwa w XXI wieku, „Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka” 2012, nr 3.
Kuczyński M., Ocena hybrydowych zagrożeń granicy państwa w aspekcie wykorzystania wojsk obrony terytorialnej, „Obronność. Zeszyty Naukowe” 2017, nr 2(22).
Kulesza J., Kulesza J., Odpowiedzialność państw za podejmowane w cyberprzestrzeni działania zagrażające międzynarodowemu pokojowi i bezpieczeństwu, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2011, t. 83.
Kwiecień R., Natychmiastowość, konieczność i proporcjonalność w ius ad bellum a zagadnienie legalności uprzedzającego/wyprzedzającego i prewencyjnego użycia siły zbrojnej, „Państwo i Prawo” 2017, z. 10.
Mansoor P.R., Introduction: Hybrid Warfare in History, w: Hybrid Warfare. Fighting Complex Opponents from the Ancient World to the Present, ed. by W. Murray, P.R. Mansoor, Cambridge 2012.
Messner J.E, Miatież – imia triet’jej wsiemirnoj, Buenos-Ajres 1960.
Messner J.E., Wsiemirnaja miatieżewojna, Moskwa 2004.
Ochmann P., Wojas J., Współczesne znaczenie aktu wypowiedzenia wojny w kontekście konfliktu na wschodzie Ukrainy, „Sprawy Międzynarodowe” 2015, nr 4.
Ochmann P., Wojas J., Zagadnienia prawne rosyjskiej interwencji zbrojnej na Krymie w 2014 r., „Sprawy Międzynarodowe” 2016, nr 1, s. 110.
Ochmann P., Wojas J., Prawne aspekty konfliktu zbrojnego na Ukrainie jako przykład wojny hybrydowej, „Sprawy Międzynarodowe” 2018, nr 1.
Ochmann P., Wojas J., Wojna hybrydowa jako przykład umiędzynarodowionego konfliktu wewnętrznego, „Studia Prawa Publicznego” 2018, nr 2.
Ochmann P., Wojas J., Czy wojna hybrydowa na Ukrainie spowodowała przekształcenie Ukrainy w państwo upadłe?, „Europejski Przegląd Studiów Międzynarodowych” 2018, nr 4.
Ochmann P., Wojas J., Ukryta inwazja jako część wojny hybrydowej w świetle prawa międzynarodowego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018, nr 5.
Pacek B., Wojna hybrydowa na Ukrainie, Warszawa 2018.
M. Pietras-Eichberger, Odpowiedzialność za zbrodnię agresji – fikcja czy szansa na zmianę praktyki państw?, w: Odpowiedzialność międzynarodowa w związku z naruszeniami praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, pod red. M. Balcerzaka, J. Kapelańskiej-Pęgowskiej, Toruń 2016.
Shackelford S.J., From Nuclear War to Net War: Analogizing Cyber Attacks in International Law, „Berkeley Journal of International Law” 2009, vol. 27, iss. 1.
Sivakumaran S., The Law of Non-international Armed Conflicts, Oxford University Press, Oxford 2014.
Skoneczny Ł., Wojna hybrydowa – wyzwanie przyszłości? Wybrane zagadnienia, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Wydanie specjalne”.
Skubiszewski K., Uprawnienie państw do samoobrony, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1962, z. 4.
Sokała W., B. Zapała, Asymetria i hybrydowość – stare armie wobec nowych konfliktów, Warszawa 2011.
Solis G.D., The Law of Armed Conflict, Cambridge University Press, Cambridge 2016, wyd. 2.
Srogosz T., Zasady prawa, w: J. Barcik, T. Srogosz, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa 2014.
Srogosz T., Status prawny nieoznakowanych żołnierzy w wojnie hybrydowej, „Sprawy Międzynarodowe” 2015, nr 4.
Sykulski L., Rosyjska koncepcja wojen buntowniczych Jewgienija Messnera, „Przegląd Geopolityczny” 2015, t. 11.
Szpak A., (Nie)odpowiedzialność państwa upadłego w świetle artykułów Komisji Prawa Międzynarodowego o odpowiedzialności państw za czyny międzynarodowo bezprawne, w: Odpowiedzialność międzynarodowa w związku z naruszeniami praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, pod red. M. Balcerzaka, J. Kapelańskiej-Pęgowskiej, Toruń 2016.
Szubrycht T., Analiza podobieństw operacji militarnych innych niż wojna oraz działań pozwalających zminimalizować zagrożenia asymetryczne, „Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej” 2006, R. XLVII, nr 1(164).
Szuniewicz M., Operacje wojskowe autoryzowane przez Radę Bezpieczeństwa ONZ a problem odpowiedzialności międzynarodowej, w: Odpowiedzialność międzynarodowa w związku z naruszeniami praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, pod red. M. Balcerzaka, J. Kapelańskiej-Pęgowskiej, Toruń 2016.
Wąsowski K., Istota i uniwersalność rosyjskiego modelu wojny hybrydowej wykorzystanego na Ukrainie, „Sprawy Międzynarodowe” 2015, nr 2.
Wojas J., Problem ukrytej inwazji na gruncie prawa międzynarodowego publicznego, „Studia Prawnicze i Administracyjne” 2017, nr 20(2).
Wrzosek M., Wojny przyszłości. Doktryna, technika, operacje militarne, Warszawa 2018.
Wyrozumska A., Prawotwórcza działalność sądów międzynarodowych i jej granice, w: Granice swobody orzekania sądów międzynarodowych, pod red. A. Wyrozumskiej, Łódź 2014.
Ziembiński Z., Logika praktyczna, Warszawa 2009.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2008.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Paweł Ochmann
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.