The documenting duties of owners and property holders of historic buildings adapted for utility purposes and the practical application of article 25 point 1 of the Act on the Protection and Care of Historical Monuments
PDF (Język Polski)

Keywords

historic building
adaptation to useful functions
voivodeship historic preservation officer
agreement

How to Cite

Lizak, A. (2023). The documenting duties of owners and property holders of historic buildings adapted for utility purposes and the practical application of article 25 point 1 of the Act on the Protection and Care of Historical Monuments. Studia Prawa Publicznego, (1 (41), 139–157. https://doi.org/10.14746/spp.2023.1.41.7

Abstract

Article 25 of the Act on the Protection and Care of Historical Monuments (hereinafter: u.o.z.o.z.) imposes some obligations on owners or property holders of listed immovable historic monuments that have been adapted for utility functions. These obligations include holding conservator’s documentation and having a programme of the preservation works and program of the development of the monument and its surroundings (both programmes shall receive the consent of the voivodeship historic preservation officer). This provision is the only one in the Act that strictly concerns the adaptation of historic monuments. Despite this fact, it is not fully applied in practice. The first reason for this is that there is no sanction if somebody does not hold the required documentation. Secondly, regulations are insufficiently precise, for example, the procedure for reaching an agreement with preservation officer is not specified. The article is based on empirical research carried out in selected voivodeship historic preservation offices. The text focuses on the problem of how article 25 of u.o.z.o.z. is applied in practice. It transpires that some voivodeship historic preservation
officers do not apply this provision at all, while in other voivodeships agreements are rare or are not reached as an autonomous activity but within the framework of other procedures (e.g. connected with allowances for performing some work). The analysis of documents prepared on the basis of article 25 u.o.z.o.z. leads to the conclusion that such documents are often incomplete or mistaken for other similar documents that are also obligatory, but on a different legal basis. What is more, the practice in the terms of the form and procedure of agreements is uneven – ordinarily, it takes the form of a letter, although there are also cases when a formal decision or opinion is issued. The results of empirical research served as a basis for de lege lata and de lege ferenda postulates.

https://doi.org/10.14746/spp.2023.1.41.7
PDF (Język Polski)

References

Barełkowski R., Funkcja jako nośnik continuum w zabytku architektury, w: Wartość funkcji w obiektach zabytkowych, pod red. B. Szmygina, Warszawa 2014, s. 57–66.

Bożejewicz E., Dokumentacja konserwatorska. Program prac konserwatorskich polichromii głównej klatki schodowej Dworu Artusa w Toruniu, Golub-Dobrzyn 2017.

Brudnicki J., Zagospodarowanie zabytku nieruchomego na cele użytkowe w świetle art. 25 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, „Ochrona Zabytków” 2021, nr 1, s. 167–216.

Cempla-Działoń E., Program prac konserwatorskich projektowanego przejścia w ścianie tylnej na parterze budynku frontowego na zapleczu księgarni, Kraków 2014.

Cherka M., Antoniak P., Elżanowski F.M., Wąsowski K.A., Art. 25, w: Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, pod red. M. Cherki, Warszawa 2010, LEX/el.

Chlipała M., Zaufanie do administracji publicznej a normatywizacja przyrzeczenia administracyjnego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017, nr 12, s. 42–52.

Daniel K., Dwór Artusa. Rynek Staromiejski 6 w Toruniu. Program prac konserwatorskich dla drzwi wewnętrznych skrzydła wschodniego budynku, Toruń 2021.

Dokumentacja konserwatorska. Dwór w otoczeniu parku. Osiek. Gmina Nowe Skalmierzyce. Województwo Wielkopolskie, Kalisz 2014.

Dokumentacja konserwatorska. Żegocin. Dwór w otoczeniu parku. Gm. Czermin, pow. pleszewski, woj. wielkopolskie, Kalisz 2014.

Doroz-Turek M., Współczesna UTILITAS w sakralnych obiektach zabytkowych na przykładach klasztorów i synagog, w: Wartość funkcji w obiektach zabytkowych, pod red. B. Szmygina, Warszawa 2014, s. 99–112.

Ginter A., Michalak A., Art. 25, w: A. Ginter, A. Michalak, Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Warszawa 2016, LEX/el.

Karaszkiewicz P., Opinia dotycząca aspektów konserwatorskich basenu w podziemiach hotelu Starego przy ul. Szczepańskiej 5 w Krakowie, Kraków 2006.

Karczmarczyk S., Bereza W., Bubula Ł., Kowalcze R., Stężowski P., Oleś K., Ekspertyza konstrukcyjno-budowlana dotycząca oceny możliwości adaptacji istniejącego układu nośnego budynku dawnego hotelu „Cracovia” do funkcji muzealnych, Kraków 2020.

Lipowicz I., Prawne formy działania administracji i ich sądowa kontrola. Zewnętrzne formy działania administracji, w: Prawo administracyjne, pod red. Z. Niewiadomskiego, Warszawa 2013, s. 211–216.

Molski P., Adaptacja – formy i uwarunkowania, w: Adaptacja obiektów zabytkowych do współczesnych funkcji użytkowych, pod red. B. Szmygina, Warszawa 2009, s. 87–97.

Nawrocka E., Budynek przy ul. Szpitalnej 4 w Toruniu. Analiza zabytkoznawcza obiektu, Toruń 2016.

Projekt zagospodarowania terenu i architektoniczno-budowlany termomodernizacji i kolorystyki budynku „B” Domu Pomocy Społecznej w Owczarach, Kraków 2006.

Sługocki J., Opieka nad zabytkiem nieruchomym. Problemy administracyjnoprawne, Warszawa 2017.

Ura E., Prawo administracyjne, Warszawa 2021.

Zalasińska K., Charakter prawny zaleceń konserwatorskich, „Kurier Konserwatorski” 2010, nr 6, s. 11–15.

Zalasińska K., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Warszawa 2020.

Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2020.

Zyzik M., Dokumentacja konserwatorska. Program prac konserwatorskich i badania kolorystyki elewacji frontowej. Kamienica mieszczańska, ul. Pocztowa 9, Krosno Odrzańskie, Szczecin 2018.