Słowa kluczowe
bishops of Poznań
baroque epigraphy
Old Polish wills
episcopal epitaphs
baroque motifs
vanity
theatrum mundi
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 47
Liczba pobrań: 21
Abstrakt
The Latin tombstone inscription dedicated to Andrzej Szołdrski, the bishop of Poznań (c. 1583–1650), mainly commemorates the work of rebuilding the cathedral destroyed in a fire in 1622, as well as his generous donations for church and charity purposes. A comparison of the inscription with the bishop’s will reveals many similarities between both texts. The fact that the authors of the inscription were also the executors of the will greatly influenced the content of the epitaph, as well as the entire appearance of the chapel. Both texts contain typical Baroque concepts related to the passing of time (vanity, theatrum mundi). However, while the bishop downplays the role of his earthly achievements in the will, the epitaph, according to the tradition of this epigraphic genre, belongs to enkomion (laudatio).
Bibliografia
Kapitolinus, Historycy Cesarstwa Rzymskiego. Żywoty Cesarzy od Hadriana do Numeriana, przeł. i oprac. H. Szelest, Warszawa 1966.
K. Niesiecki, Szołdrski herbu Łodzia, w: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego, t. VIII, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1839–1845, 623.
K.I. Niesiołowski, Otia publica vix domestica: prożnoty rożne, Publiczne, domowe, Dáwne, późnieysze, teráźnieysze, nowe…, [Supraśl] 1743.
M. Starowolski, Monumenta Sarmatarum, Cracoviae 1655.
Testamentum Illustr. et Rdmi Andreae de Szołdry Szołdrski, episcopi Posnaniensis, w: Testamenta episcoporum et canonicorum Posnaniensium, wyd. Robert Weimann, „Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego”, t. XXXVII, Poznań 1911, 16–27.
O. Visconti, Zdanie sprawy z nuncjatury w Polsce przez Honorata Visconti, arcybiskupa Larissy, nuncjusza papieża Urbana VIII, podane na ręce kardynała Barberino (Warszawa, 15 lipca 1636 roku), w: Relacye nuncjuszów apostolskich i innych osób o Polsce od roku 1548 do 1690, t. II, oprac. E. Rykaczewski, Berlin–Poznań 1864, 242–243.
Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem xx. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782, wydanego, t. III, Petersburg 1859.
Volumina Legum. Przedruk zbioru praw staraniem xx. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782, wydanego, t. IV, Petersburg 1860.
Biały 1997: L. Biały, Wstęp, w: P. Calderón de la Barca, „Autos sacramentales”: Wielki teatr świata, Magia grzechu, życie jest snem, oprac. L. Biały, Wrocław 1997, XCIII–XCV.
Dorobisz 2007: J. Dorobisz, Niefortunny epilog udziału Andrzeja Szołdrskiego w moskiewskiej wyprawie królewicza Władysława z lat 1617–1618, w: Trudne sąsiedztwo. Studia z dziejów polsko-rosyjsko-ukraińskich w XVI–XX wieku, Toruń 2007, 44–54.
Dunin-Borkowski 1908: J. Dunin-Borkowski, Szołdrscy herbu Łodzia, w: Almanach błękitny. Genealogia żyjących rodów polskich, Lwów–Warszawa 1908, 919–925.
Formanowicz 2018: M. Formanowicz, Wielichowo w drugiej połowie XVII- i na początku XVIII wieku, w: Fo-, i Fórmanowiczowie z Wielichowa – kronika rodu od 1716 r., Środa Wielkopolska 2018, 7–8.
Godlewski 1958: M. Godlewski, Dwa pogrzeby: Augusta II i Stanisława Augusta (1733–1798–1938), „Nasza Przeszłość” VII (1958), 109–128. DOI: https://doi.org/10.52204/np.1958.7.109-128
Haratym 2012: A. Haratym, Szołdrski h. Łodzia Andrzej, w: Polski Słownik Biograficzny, t. XLVIII, Warszawa–Kraków 2012–2013, 506. Wersja online: Narodowy Instytut Wizualny: [http://www.ipsb.iolab.pl/a/biografia/andrzej–szoldrski].
Hornung 1956: Z. Hornung, Wilhelm van den Blocke i gdańska szkoła rzeźbiarska XVII wieku (streszczenie referatu), w: Sesja Naukowa Stowarzyszenia Historyków Sztuki poświęcona sztuce Warmii i Pomorza Wschodniego, „Biuletyn Historii Sztuki” 18 (1956), 184–186.
Karpowicz 1983: M. Karpowicz, Sztuka polska XVII wieku, Warszawa 1983.
Konopczyński 1918: W. Konopczyński, Liberum veto, Kraków–Warszawa 1918.
Korytkowski 1883: J. Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych, t. I, Gniezno 1883.
Królik 1990: L. Królik, Kapituła kolegiacka w Warszawie do końca XVIII wieku, Warszawa 1990.
Kubala 1924: L. Kubala, Jerzy Ossoliński, Warszawa 1924.
Kusztelski 2013: A. Kusztelski, Monachomachia poznańska. Kontrowersje bernardynów poznańskich z franciszkanami w drugiej połowie XVII wieku, „Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski” VIII (2013), 41–62. DOI: https://doi.org/10.14746/e.2013.8.3
Matusik 2021: P. Matusik, Historia Poznania do 1793 roku, t. I, Poznań 2021.
Martinović, Płóciennik 2016: J.J. Martinović, T. Płóciennik, Epigrafika Crne Gore. Latinski i italijanski kameni natpisi od IX do XVIII vijeka, Warszawa 2016.
Nowacki 1959: J. Nowacki, Kaplica Matki Boskiej i Świętych Aniołów, w: Kościół katedralny w Poznaniu. Studium historyczne, Poznań 1959, 387–407.
Nowaszczuk 2017: J. Nowaszczuk, Przyczynek do badań nad dziełem „Monumenta Sarmatarum” Szymona Starowolskiego, „Pamiętnik Literacki” 3 (2017), 217–233. DOI: https://doi.org/10.18318/pl.2017.3.13
Nowicki 2011: M. Nowicki, Działalność oświatowa i naukowa Akademii Lubrańskiego w XVII i XVIII wieku, Poznań 2011.
Plebański 2003: R. Plebański, Renesansowe memoria biskupów poznańskich w katedrze, w: „Kronika Miasta Poznania. W kręgu katedry”1 (2003), 217–240.
Pukianiec 2013: M. Pukianiec, Organizacja i funkcjonowanie poznańskiej kapituły katedralnej w XVII wieku, Poznań 2013.
Rambiert 2013: A. Rambiert, Bieg Pawła z Tarsu czyli spotkania z grecką agonistyką, Wrocław 2013.
Sułowska 1960: Z. Sułowska SJK, Działalność nuncjusza Viscontiego w Polsce (1630–1635), „Roczniki Humanistyczne” IX (1960), z. 4, 31–99.
Warkoczewska 1960: M. Warkoczewska, Widoki starego Poznania, Poznań 1960.
Wisner 1978: H. Wisner, Litwa i plany wojny tureckiej za Władysława IV, „Kwartalnik Historyczny” 85 (1978), z. 2, 255–268.
Żychliński 1879: T. Żychliński, Szołdrscy herbu Łodzia, w: Złota księga szlachty polskiej, t. I, Poznań 1879, 318–327.
