Słowa kluczowe
Egyptian priests
Greek encounters with Egypt
Herodotus
Diodorus Siculus
Plato’s critique of writing
Phaedrus
Book of Thoth
Tebtunis
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 51
Liczba pobrań: 21
Abstrakt
The paper discusses the reception of Egyptian motifs in Greek mythography based on three case studies: Herodotus’ Histories, Diodorus Siculus’ Library of History and Plato’s Phaedrus. It is argued that all of these works contain elements that find their parallels in either Late Egyptian or Demotic texts. The content of these was made accessible to the Greek authors either through written translations or oral conversations with Egyptian priests. As a result, it is argued that the idea that naming Egyptian priests as a source of knowledge by the classical authors should not be automatically interpreted as a mere topos, since this might actually reflect historical reality, at least in some instances.
Bibliografia
Anonymous Prolegomena to Platonic Philosophy, ed. and transl. L.G. Westerink, Amsterdam 1962.
Conversations in the House of Life. A New Translation of the Ancient Egyptian Book of Thoth, transl. R. Jasnow, K.-Th. Zauzich, Wiesbaden 2014.
Die satirische Streitschrift des Papyrus Anastasi I., hrsg. H.-W. Fischer-Elfert, wyd. II, Wiesbaden 1992.
Diodor Sycylijski, Starożytności egipskie (Biblioteka Historyczna I), Fontes Historiae Antiquae 32, przeł. M. Wróbel, oprac. L. Mrozewicz, Poznań 2015.
Diodorus of Sicily in Twelve Volumes I. Books I and II, 1–34, ed. C.H. Oldfather, The Loeb Classical Library 279, Cambridge, MA–London 1933.
Diodorus Siculus Book I. A Commentary, ed. A. Burton, Études préliminaires aux religions orientales dans l’Empire Romaine 29, Leiden 1972.
Handbuch der ägyptischen Königsnamen, hrsg. J. von Beckerath, Münchner Ägyptologische Studien 49, wyd. II, Mainz 1984.
Herodot, Dzieje, przeł. S. Hammer, oprac. R. Turasiewicz, Biblioteka Narodowa Seria II 252, Wrocław 2005.
Herodoti Historiae I. Libros I–IV continens, rec. H.B. Rosén, Leipzig 1987. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110965926
Herodotus Book II. Commentary 99–182, ed. A.B. Lloyd, Études préliminaires aux religions orientales dans l’Empire Romaine 43, Leiden–New York–København–Köln 1988.
Hieratic Papyri in the British Museum Third Series. Chester Beatty Gift, ed. A.H. Gardiner, London 1935.
Late-Egyptian Miscellanies, ed. A.H. Gardiner, Bibliotheca Aegyptiaca 7, Bruxelles 1937.
Late-Egyptian Miscellanies, ed. and transl. R.A. Caminos, Brown Egyptological Studies 1, London 1954.
Late-Egyptian Stories, ed. A.H. Gardiner, Bibliotheca Aegyptiaca 1, Bruxelles 1932.
Le Papyrus Jumilhac, éd. J. Vandier, Paris 1961.
L’Osiris de Plutarque. Un commentaire de „De Iside et Osiride”, chapitres 12–19, éd. J.-F. Nardelli, Exemplaria Classica 9, Huelva 2017.
Manethon z Sebennytos, Dzieje Egiptu, przeł. i oprac. F. Taterka, Rhomaioi 8, Poznań 2017.
Medum, ed. W.M.F. Petrie, London 1892.
Opowiadania egipskie, przeł. i oprac. T. Andrzejewski, Warszawa 1958.
Opowieści znad Nilu. Opowiadania egipskie z okresu Średniego Państwa, przeł. i oprac. F. Taterka, Warszawa 2017.
Platon, Fajdros, przeł. L. Regner, Warszawa 1993.
Platon, Dialogi II, przeł. W. Witwicki, Kęty 2005.
Platon, Fajdros, przeł. H. Podbielski, oprac. J. Gajda-Krynicka, Warszawa 2022.
Platonis opera II. Tetralogias III–IV continens, rec. J. Burnet, Oxonii 1901.
Plutarch’s De Iside et Osiride, ed. and transl. J.G. Griffiths, Cambridge 1970.
Studien zur Lehre für Merikare, hrsg. J.F. Quack, Göttinger Orientforschungen IV. Reihe: Ägypten 23, Wiesbaden 1992.
The Ancient Egyptian Book of Thoth, ed. R. Jasnow, K.-Th. Zauzich, Wiesbaden 2005.
The Ancient Egyptian Book of Thoth II. Revised Transliteration and Translation, New Fragments, and Material for Future Study, ed. R. Jasnow, K.-Th. Zauzich, Wiesbaden 2021.
The Petese Stories II (P. Petese II), ed. K. Ryholt, The Carlsberg Papyri 6, CNI Publications, 29, Copenhagen 2006.
The UCL Lahun Papyri. Religious, Literary, Legal, Mathematical and Medical, eds M. Collier, S. Quirke, BAR International Series 1209, Oxford 2004.
Bebel 2015: Bebel A. , Czy Egipcjanin mógł uniknąć swego przeznaczenia lub czy mógł… je oszukać?, „Medżat – Studia Egiptologiczne” 3 (2015), 95–104.
Bernabé 2003: Bernabé A., Autour du mythe orphique sur Dionysos et les Titans. Quelques notes critiques, w: Des Géants à Dionysos. Mélanges offerts à F. Vian, éd. D.A.P. Chuvin, Alessandria 2003, 25–39.
Brisson 1987: Brisson L. , L’Égypte de Platon, „Les Études philosophiques” 2/3 (1987), 153–168. DOI: https://doi.org/10.3406/kent.1987.1369
Cariddi 2013: Cariddi I. , „God Loves the Silent One”: The Value of Silence in Ancient Egypt through Temple Interdicts and Autobiographical Inscriptions, w: SOMA 2012. Identity and Connectivity. Proceedings of the 16th Symposium on Mediterranean Archaeology, Florence, Italy, 1–3 March 2012 I, eds. L. Bombardieri, A. D’Agostino, G. Guarducci, V. Orsi, S. Valentini, „BAR International Series” 2581, Oxford 2013, 553–557.
Dillon 2002: Dillon M. , Girls and Women in Classical Greek Religion, London–New York 2002. DOI: https://doi.org/10.4324/9780203621325
Erler 2015: Erler M. , Platona krytyka pisma/oralności oraz teoria pryncypiów, przeł. M.A. Wesoły, „Peitho” 1 (2015), z. 6, 45–57. DOI: https://doi.org/10.14746/pea.2015.1.3
Escolano-Poveda 2020: Escolano-Poveda M. , The Egyptian Priests of the Graeco-Roman Period. An Analysis on the Basis of the Egyptian and Graeco-Roman Literary and Paraliterary Sources, „Studien zum spätägyptischen Religion” 29, Wiesbaden 2020. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv15vwk37
Evans 1968: Evans J.A.S., Father of History or Father of Lies. The Reputation of Herodotus, „The Classical Journal” 64 (1968), z. 1, 11–17.
Gaiser 1997: Gaiser K. , Enigmatyczny wykład Platona „O Dobru”, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 23 (1997), 187–218.
Gajda-Krynicka 2003: Gajda-Krynicka J. , Pismo/tekst a dialektyka w filozofii Platońskiej, „Roczniki Humanistyczne” LI (2003), z. 3, 29–48.
Griffiths (1965): Griffiths J.G. , A Translation from the Egyptian by Eudoxus, „The Classical Quarterly” 15 (1965), z. 1, 75–78. DOI: https://doi.org/10.1017/S0009838800008703
Helck 1977: Helck W., Hathoren, sieben, w: Lexikon der Ägyptologie II. Erntefest – Hordjedef, hrsg. W. Helck, E. Otto, W. Westendorf, Wiesbaden 1977, 1033.
Kákosy 1993: Kákosy L. , Plato and Egypt. The Egyptian Tradition, „Annales Universitatis Scientiarum Budapestinensis de Rolando Eötvös Nominatae: Sectio Historica” 26 (1993), 25–28.
Katary 2015–2016: Katary S.L.D. , Concerning Bata and The Doomed Prince: Their „Afterlives” in the Classical Literature, „Journal of the Society for the Study of Egyptian Antiquities” 42 (2015–2016), 25–41.
Kühn 2000: Kühn W. , La fin du Phèdre de Platon. Critique de la rhétorique et de l’écriture, „Accademia Toscana di Scienze e Lettere «La Colombaria», Serie Studi” CLXXXVI, Firenze 2000.
Kühn 2013: Kühn W. Jak i czyje pisma krytykuje Platon? Nieezoteryczna interpretacja Platońskiego Fajdrosa, w: Kolokwia Platońskie. Fajdros, red. Pacewicz A. , „Lectiones & Acroases Philosophicae” VI, 2, Wrocław 2013, 123–141.
Kutash 2007: Kutash E.F. , What did Plato Read?, „Plato Journal” 7 (2007), 1–20. DOI: https://doi.org/10.14195/2183-4105_7_3
Leblanc 1985: Leblanc Ch. , Diodore, le tombeau d’Osymandyas et la statuaire du Ramesseum, w: Mélanges Gamal eddin Mokhtar II, éd. P. Posener-Kriéger, Bibliothèque d’étude 97/2, Le Caire 1985, 69–82.
Leblanc 1999: Leblanc Ch. , Les sources grecques et les colosses de Ramsès Rê-em-hekaou et de Touy, au Ramesseum, „Memnonia” 4–5 (1993–1994), 71–101.
Lorton 1977: Lorton D. , The Treatment of Criminals in Ancient Egypt through the New Kingdom, „Journal of the Economic and Social History of the Orient” 20 (1977), 2–64. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004618152_003
Łukaszewicz 2015: Łukaszewicz A. , Opowieści spod piramid, Warszawa 2015.
Łukaszewicz 2020: Łukaszewicz A. , W słońcu Egiptu. Z dziejów podróży nad Nil, Warszawa 2020.
Mathieu 1987: Mathieu B. , Le voyage de Platon en Égypte, „Annales du Service des Antiquités de l’Égypte” 71 (1987), 153–167.
Murray 2011: Murray P. , Platonic ‘Myths’, w: A Companion to Greek Mythology, eds. K. Dowden, N. Livingstone, Chichester 2011, 179–193. DOI: https://doi.org/10.1002/9781444396942.ch9
Niwiński 2001: Niwiński A. Mity i symbole starożytnego Egiptu, wyd. II, Warszawa 2002.
Niwiński 2004: Niwiński A. Bóstwa kulty i rytuały starożytnego Egiptu, wyd. II, Warszawa 2004.
Obsomer 1989: Obsomer C. , Les campagnes de Sésostris dans Hérodote. Essai d’interprétation du texte grec à la lumière des réalités égyptiennes, „Connaissance de l’Égypte ancienne” 1, Bruxelles 1989.
Obsomer 2012: Obsomer C. , Ramsès II, Paris 2012.
Parkinson 2002: Parkinson R.B. , Poetry and Culture in Middle Kingdom Egypt. A Dark Side to Perfection, London–New York 2002.
Payraudeau 2020: Payraudeau F. , L’Égypte et la vallée du Nil III. Les époques tardives (1069–332 av. J.-C.), Paris 2020. DOI: https://doi.org/10.3917/puf.payra.2020.01
Poetsch 2021: Ch. Poetsch, Das Thothbuch: eine ägyptische Vorlage der platonischen Schriftkritik im Phaidros?, „Archiv für Geschichte der Philosophie” 103 (2021), z. 2, 195–220. DOI: https://doi.org/10.1515/agph-2018-0043
Popko 2005: Popko M. , Huryci, wyd. II, Warszawa.
Posener 1953: Posener G. , On the Tale of the Doomed Prince, „The Journal of Egyptian Archaeology” 39 (1953), 107. DOI: https://doi.org/10.2307/3855317
Quack 2006: Quack J.F. , Die Rolle der Hieroglyphen in der Theorie vom griechisch Vokalalphabet, w: Die Geburt des Vokalalphabets aus dem Geist der Poesie. Schrift, Zahl und Ton in Medienverbund, hrsg. W. Ernst, F. Kittler, Münich 2006, 75–98.
Quack 2007a: Quack J.F. , Die Initiation zum Schreiberberuf im Alten Ägypten, „Studien zur Altägyptischen Kultur” 36 (2007), 249–295.
Quack 2007b: Quack J.F. , Ein ägyptischer Dialog über die Schreibkunst und das arkane Wissen, „Archiv für Religionsgeschichte” 9 (2007), 259–294. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110198737.2.259
Quack 2009: Quack J.F. , Fragmente eines änigmatischen Weisheitstextes (Ex P. Oxy. 79/103). Mit Bemerkungen zu den pythagoräischen Akousmata und der spätägyptischen Weisheitstradition, w: Actes du IXe Congrès International des Études Démotiques, éds. Gh. Widmer, Devauchelle D. , „Bibliothèque d’études” 147, Le Caire 2009, 267–298.
Quaegebeur 1975: Quaegebeur J. , Le dieu égyptien Shaï dans la religion et l’onomastique, „Orientalia Lovaniensia Analecta” 2, Leuven 1975.
Reale 2005: Reale G., Historia filozofii starożytnej II. Platon i Arystoteles, przeł. E.I. Zieliński, Lublin 2005.
Reale 2010: Reale G. , Per una nuova interpretazione di Platone alla luce delle „dottrine non scritte”, wyd. XXII, Milano 2010.
Ryholt 2019: Ryholt K. , Libraries from Late Period and Graeco-Roman Egypt, c.800 BCE–250 CE, w: Libraries before Alexandria. Ancient Near Eastern Traditions, eds. K. Ryholt, G. Barjamovic, Oxford 2019, 390–472. DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780199655359.003.0010
Salim 2013: Salim R. , Cultural Identity and Self-presentation in Ancient Egyptian Fictional Narratives. An Intertextual Study of Narrative Motifs from the Middle Kingdom to the Roman Period, rozprawa doktorska, University of Copenhagen 2013.
Sarischouli 2024: Sarischouli P. , Decoding the Osirian Myth. A Transcultural Reading of Plutarch’s Narrative, Berlin–Boston 2024. DOI: https://doi.org/10.1515/9783111435138
Seeber 1980: Seeber Ch. , Kornosiris, w: Lexikon der Ägyptologie III, hrsg. W. Helck, E. Otto, W. Westendorf, Wiesbaden 1980, 744–746.
Smith 2017: Smith M. , Following Osiris. Perspectives on the Osirian Afterlife from Four Millennia, Oxford 2017. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199582228.001.0001
Spiegelberg 1929: Spiegelberg W. , Die Namen Σαμαυς und Θαμοῦς, Ταμῶς, „Zeitschrfit für Ägyptische Sprache und Altertumskunde” 64 (1929), 84–85. DOI: https://doi.org/10.1524/zaes.1929.6364.jg.246
Stadler 2009: Stadler M.A., Weiser und Wesir. Studien zu Vorkommen, Rolle und Wesen des Gottes Thot im ägyptischen Totenbuch, „Orientalische Religionen in der Antike” 1, Tübingen 2009.
Svoboda 1952: Svoboda K., Platon et l’Égypte, „Archiv orientální” 20 (1952), 28–38.
Szlezák 1985: Szlezák T.A. , Platon und die Schriftlichkeit der Philosophie. Interpretationen zu den frühen und mittleren Dialogen, Berlin–New York 1985. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110848762
Szlezák 1997a: Szlezák T.A. , Czytanie Platona, przeł. P. Domański, Warszawa 1997.
Szlezák 1997b: Szlezák T.A. , Forma dialogu a ezoteryka. O interpretacji platońskiego dialogu Faidros, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 23 (1997), 173–186.
Szlezák 1998: Szlezák T.A. , Ustna dialektyka a pisemna zabawa: „Fajdros”, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 26 (1998), 167–181.
Szlezák 2010: Szlezák T.A. , O zwykłej niechęci wobec agrapha dogmata, „Peitho” 1 (2010), 57–73.
Szlezák 2013: Szlezák T.A. , Czy Platońska krytyka pisma odnosi się również do jego własnych dialogów? Odnośnie nowej interpretacji „Fajdrosa” 278b 8–e 4, w: Kolokwia Platońskie. „Fajdros”, red. A. Pacewicz, „Lectiones & Acroases Philosophicae” VI, 2, Wrocław 2013, 143–156.
Taterka 2020: Taterka F. , Księga I „Biblioteki historycznej” Diodora Sycylijskiego w polskim przekładzie, „Meander” 75 (2020), 163–197.
Teysseire 1998: Teysseire P.M. , The Portrayal of Women in the Egyptian Tale, rozprawa doktorska, Yale University 1998.
Vernus 1991: Vernu P. . Ménès, Achtoès, l’hippopotame et le crocodile – lecture structurale de l’historiographie égyptienne, w: Religion und Philosophie im alten Ägypten. Festgabe für Philippe Derchain zu seinem 65. Geburtstag am 24. Juli 1991, „Orientalia Lovaniensia Analecta” 39, 331–339.
Wesoły 2013: Wesoły M., Platona „Fajdros”: zła i dobra erotyka, zła i dobra retoryka, potępienie pisma, w: Kolokwia Platońskie. „Fajdros”, red. A. Pacewicz, „Lectiones & Acroases Philosophicae” VI, 2, Wrocław 2013.
Wilkinson 2003: Wilkinson R.H. , The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt, London 2003.
Zygmuntowicz 2013: Zygmuntowicz D. , Platońska pochwała pisma w kontekście prawodawczym, „Meander” 78 (2023), 71–88. DOI: https://doi.org/10.24425/meander.2023.147936
Zygmuntowicz 2023: Zygmuntowicz D. , Co Platon krytykuje w tak zwanej „krytyce pisma”? Ograniczenia i możliwości pisma w kontekście prawno-sądowym, w: Kolokwia Platońskie. „Fajdros”, red. A. Pacewicz, „Lectiones & Acroases Philosophicae” VI, 2, Wrocław 2013, 157–187.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Filip Taterka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.