Słowa kluczowe
Oluf Rudbeck
Jonas Ramus
Atlantis
Hyperboreans
Odysseus
Gothicism
Early Modern historiography
Jak cytować
Liczba wyświetleń: 76
Liczba pobrań: 25
Abstrakt
The classical heritage played a significant role in early modern historical writing, shaping both the message and the narrative form. The inclusion of Greek myths served as a means to support the vision of a glorious past, thereby weaving national history into the broader tapestry of world history. In Scandinavian literature, four mythical stories were particularly influential: those of the Hyperboreans, the Cimmerians, Atlantis, and Odysseus’s travels. Central to this new interpretation was the effort to locate ancient sites and figures within Scandinavian territory.
Bibliografia
Actorum Eruditorum quae Lipsiae publicantur, supplementa, vol. VII, Lipsiae, prostant apud Johan. Grossii Hæredes, Joh. Frid. Gleditschii B. Fil. et Thomam Fritschium, Typis Bernhard Christoph. Breitkopfii, 1721, w: [https://archive.org/details/s1id13206950/page/n5/mode/1up].
Aventinus J., Lyskander J., Antiquitatum Danicarum Sermones XVI, ex Bojaricæ historiæ Johannis Aventini libro primo selecti, et commentariis Johs. Lyscandri Bramensis illustrati, nunc vero ex Bibliotheca Regiæ Academiæ Hafniensis in lucem editi opera Erici Olai Tormii, Hafniæ 1642.
Homer, Odyseja, przeł. J. Parandowski, Warszawa 1965.
Johannes Magnus, Historia de omnibus Gothorum Sueonumque regibus, Basilea 1558.
Martini Cromeri de origine et rebus gestis Polonorum libri XXX, Basileæ, per Ioanni Oporinum (1555), w: [https://polona.pl/item/martini-cromeri-de-origine-et-rebvs-gestis-polonorvm-libri-xxx-adiecta-e1555st-in-fine,ODg2OTgxNzM/6/#info:metadata].
Olaus Magnus, Historia de Gentibus Septentrionalibus, Roma 1555, w: [https://runeberg.org/olmagnus/0143.html].
Ramus J., Ulysses et Otinus Unus & idem Sive Disquisitio Historica & Geographica, qva, ex collatis inter se Odyssea Homeri, & Edda Island. Homerizante, Otini fraudes deteguntur, ac detracta larva in lucem portrahitur Ulysses, Hafnia 1702.
Ramus J., Det Gamle og Hedenske Norge, przeł, A.J. Borch, Kjøbenhavn 1711.
Ramus J., Guds Rige blant Verdens Riger udi en kort Extract af Kircke- og Verdslige Historier fra Verdens Begyndelse indtil Aar Christi 1660, hvorudi fremvisis Kirckens Liv og Verdens Lov og Guds Forsiun udi begge, Kjøbenhafn 1736, w: [https://www.nb.no/nbsok/nb/df44c6a02267322133728c4f0d009dc9?lang=no#2].
Olf Rudbeks Atland Eller MANHEIM Dedan Japhetz afkomne, de förnämste Keyserlige och Kungelige Slechter ut till hela werlden, henne att styra, utgångne äro, så och desse efterföliande Folck utogade, nembligen Skyttar, Borbarn, Asar, Jettar, Giotar, Phryger, Trojaner, Amaizor, Traser, Lyber, Maurer, Tussar, Kaller, Kiempar, Kimrar, Saxer, Germen, Swear, Longobarder, Wandaler, Herular, Gepar, Tydskar, Änglar, Paiktar, Danar, Siökampar, och flera de som i werket wisas skola, in Olf Rudbeks Atland Eller Manheim…, Olaus Rudbecks Atlantica Svenska Orginaltexten, På uppdrag av Lärdomshistoriska Samfundet utgiven av Axel Nelson, Första delen, Uppsala och Stockholm 1937.
The Orphic Argonautica, Pseudo-Orpheus, 4th c. CE or later, transl. by J. Colavito, w: [http://www.argonauts-book.com/orphic-argonautica.html].
Worm O., Fortale til Læseren in Snorre Sturlessøns Norske kongers chronica udsat paa Danske aff Peder Claussøn, fordum sognepræst i Undal, Prentet i Kiøbenhafn: V.M. Martzan paa J. Moltken bogførers bekostning, Kiøbenhafn 1633, w: [https://archive.org/details/snorresturlessns00snor].
Amundsen 2012: Amundsen A.B. , Jonas Ramus [biogram], w: Norsk biografisk leksikon, w: [https://nbl.snl.no/Jonas_Ramus].
Anttila 2014: Anttila T. , The Power of Antiquity. The Hyperborean research tradition in early modern Swedish research on national antiquity, Oul 2014, w: [http://jultika.oulu.fi/files/isbn9789526207148.pdf].
Bietenholz 1994: Bietenholz P.G. , Historia and fabula. Myths and Legends in Historical Thought from Antiquity to the Modern Age, Leiden–New York–Köln 1994. DOI: https://doi.org/10.1163/9789004247130
Ciesielski 2016: Ciesielski Z. , Dzieje kultury skandynawskiej, t. I: Od pradziejów do Oświecenia, Gdańsk 2016.
Czapliński 1982: Czapliński W. , Dzieje Danii nowożytnej (1500–1975), Warszawa 1982.
Ehrencron-Müller 1929: Ehrencron-Müller H., Forfatterlexicon omfattende Danmark, Norge og Island indtil 1814, vol. VI, K̮øbenhavn 1929.
Ekman 1962: Ekman E. , Gothic Patriotism and Olof Rudbeck, „The Journal of Modern History” 134 (1962), nr 1, 52–63. DOI: https://doi.org/10.1086/238996
Eriksson 2002: Eriksson G., Rudbeck 1630–1702. Liv, lärdom, drom i barockens Sverige, Stockholm 2002.
Grafton 1990: Grafton A., Invention of Traditions and Traditions of Invention in Renaissance Europe: The Strange case of Annius of Viterbo, in The Transmission of Culture in Early Modern Europe, Philadelhia 1990, 8–38. DOI: https://doi.org/10.9783/9780812200492.8
Gundelstrup 1991: Gundelstrup B. , Det kongelige danske Kunstkammer 1737, vol. I, København 1991.
Eriksson 2005: Eriksson G. , Den lärda kulturen, in Signum svenska kulturhistoria. Renässansen, ed. J. Christensson, Lund 2005, 103–141.
Jónsson 2010: Jónsson M., Manuscript Hunting and the Challenge of Textual Variance in Late Seventeenth-Century Icelandic Studies, in The Making of the Humanities, vol. I: The humanities in Early Modern Europe, eds. R. Bod, J. Maat, T. Weststeijn, Amsterdam 2010, 309–321.
Kelley 2010: Kelley D.R. , Oblicza historii. Badanie przeszłości od Hezjoda do Herdera, przeł. M. Tomaszewski, Warszawa 2010.
King 2005: King D., Finding Atlantis. A True Story of Genius, Madness, and an Extraordinary Quest for a Lost World, New York 2002.
Kochanek 2023a: Kochanek P., Hyperborejczycy w historii historiografii Europy Północno-Zachodniej i Skandynawii między końcem XVI wieku a początkiem XX wieku. Studium historyczno-geograficzne, Lublin 2023.
Kochanek 2023b: Kochanek P., Homo hyperboreus – szwedzka próba akwestionowania oryginalności dorobku intelektualnego starożytnych Greków w XVII wieku. „Facta Simonidis” 16 (2023), nr 2, 11–40. DOI: https://doi.org/10.56583/fs.2322
Lindroth 1975: Lindroth S., Svensk lärdoms-historia, Stockholm 1975.
Małłek 2019: Małłek J., Historia Norwegii (do roku 1814), Toruń 2019.
Neville 2019: Neville K., Antiquarianism without Antiques. Topographical Evidence and the Formation of the Past, in Boreas Rising. Antiquarianism and national narratives in 17th- and 18th-century Scandinavia, eds. B. Roling, B. Schirg, Berlin–Boston 2019, 81–101. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110638042-005
Nordström 1934: Nordström J., Ded yverboernas ö. Sextonhundratalsstudier, Stockholm 1934.
Orzeł 2019: Orzeł J. , Prestiż, tradycja, władza – mit o trojańskim pochodzeniu we francuskiej historiografii przedoświeceniowej (rekonesans badawczy), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 146 (2019), z. 4, 715–734. DOI: https://doi.org/10.4467/20844069PH.19.042.11658
Pysiak 2004: Pysiak J., Filip August, Paryż i trojańskie korzenie Królestwa Francji, „Przegląd Historyczny” 95 (2004), z. 4, 485–492.
Roling 2017: Roling B., Introduction, in Apotheosis of the North. The Swedish Appropration of Classical Antiquity around the Baltic Sea and Beyond (1650–1800), eds. B. Roling, B. Schirg, S.H. Bauhaus, Berlin–Boston 2017, 1–15. DOI: https://doi.org/10.1515/9783110524888-002
Skovgaard-Petersen 2012: Skovgaard-Petersen K., Historical writing in Scandinavia, in The Oxford History of Historical Writing, vol. II, ed. D. Woolf, Oxford 2012, 449–472. DOI: https://doi.org/10.1093/acprof:osobl/9780199219179.003.0023
Svennung 1967: Svennung J., Zur Geschichte der Gothicismus, Stockholm 1967.
Szelągowska 1981: Szelągowska K., Geneza i powstanie Uniwersytetu Norweskiego w Christianii. 1760–1813, „Przegląd Humanistyczny” 7–9 (1981), 161–176.
Szelągowska 2011: Szelągowska K., My Norwegowie. Tożsamość narodowa norweskich elit w czasach nowożytnych, Kraków 2011.
Szelągowska 2024: Szelągowska K., Historia w służbie Korony – polityka historyczna władców Danii w czasach rządów szlachty (XVI–XVII wiek), „Klio” 70 (2024), 55–77, w: [https://apcz.umk.pl/KLIO/article/view/44890/39991]. DOI: https://doi.org/10.12775/KLIO.2024.015
Vinilandicus 2012: Andersen V.P. , Nordens gotiske storhedstid, Odense 2012.
Wellendorff 2014: Wellendorf J., Odin of Many Devices: Jonas Ramus (d.1718) on the Identity of Odin and Odysseus, in Nordic Mythologies: Interpretations, Intersections, and Institutions, ed. T.R. Tangerlini, Berkeley–Los Angeles 2014, 115–132.
Widenberg 2006: Widenberg J., Fäderneslandets antikviteter. Etnoteritoriella historiebruk och integrationsträvanden i den svenska stormaktens antikvariska verksamhet, ca 1600–1720, Stockholm 2006.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Krystyna Szelągowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.