Słowa kluczowe
Jupiter
Latin prefix ve-
Roman religion
theonyms
Vediovis.
Jak cytować
Abstrakt
The following article contains a Polish translation of one chapter of A. Gellius’ Noctes Atticae (V 12). It is
accompanied by an introduction and useful comments. In the introduction the present author explains two Old
Latin theonyms from the etymological point of view, discussing the semantics of the Latin prefix ve-. Also
she reviews the exact location of the Vediovis’ sanctuary in Rome and describes the figure of young Vediovis,
mentioned by Ovid and Aulus Gellius.
Bibliografia
Wydania, przekłady, komentarze
Aulo Gellio, Notti attiche, vol. I (libri I–X), introduzione di C.M. Calcante, traduzione e note di L. Rusca, Milano 1992.
Aulo Gellio, Le notti attiche, a cura di G. Bernardi-Perini, vol. I, Torino 2007.
Briscoe J., A Commentary on Livy, Books XXXI–XXXIII, Oxford 1973.
Ovidio, I Fasti, introduzione e traduzione di L. Canali, note di M. Fucecchi, Milano 2001.
Owidiusz, Fasti. Kalendarz poetycki, przeł. i oprac. E. Wesołowska, Wrocław–Warszawa–Kraków 2008.
Publii Ovidii Nasonis Fastorum libri sex / The Fasti by Ovid, edited with a translation and commentary by Sir J.G. Frazer, vol. IV, London 1929 (reprint: Cambridge 2015).
Publiusz Wergiliusz Maro, Georgiki, przeł. i objaśniła A.L. Czerny, Warszawa 1956.
P. Wergiliusza Marona Georgiki, w tłumaczeniu F. Frankowskiego, opracował, wstępem i objaśnieniami zaopatrzył H. Krzyżanowski, Lwów–Złoczów 1909.
The Attic Nights of Aulus Gellius with an English translation by J.C. Rolfe, vol. I, London 1984 (first printed 1927).
Weiss F., Die Attische Nächte des Aulus Gellius, t. I, Leipzig 1875.
Wergiliusz, Bukoliki i Georgiki, przeł. i oprac. Z. Abramowiczówna, Wrocław 1953.
Opracowania
Bentz 1994: M. Bentz, Juppiter, Tinia oder Veiovis?, „Archäologischer Anzeiger” 2, 1994, 159–183.
Campos 1954: J. Campos, „Vescus” y los compuestos de „vē-”, „Helmantica” 5, 1954, 41–48.
Colini 1942: A.M. Colini, Aedes Veiovis inter Arcem et Capitolium, „Bullettino della CommisioneArcheologica del Comune di Roma” 70, 1942, 5–55.
Colini 1966: A.M., Veiove, [w:] Enciclopedia dell’Arte Antica, Classica e Orientalia, vol. VII, Roma 1966. on-line (dostęp 19.10.2015): http://www.treccani.it/enciclopedia/veiove_(Enciclopedia_ dell’_Arte_Antica)/.
Deroy 1983: L. Deroy, Sur la valeur et origine du prefixe latin vē-, „L’Antiquité Classique” 52, 1983, 5–21.
Freyburger 2003: G. Freyburger, Le dieu Veiovis et l’asile accordé a Rome aux suppliants, [w:] Das antike Asyl: kultische Grundlagen, rechtliche Ausgestaltung und politische Funktion, M. D reher (red.), Köln–Weimar–Wien 2003, 161–175.
Frothingham 1917: A.L. Frothingham, Vediovis, the Vulcanic God: A Reconstruction, „The American Journal of Philology” 38, 1917, nr 4, 370–391.
Gjerstad 1973: E. Gjerstad, Veiovis: A Pre-Indoeuropean God in Rome?, „Opuscula Romana” 9, 1973, 35–42.
Guiraud 1975: Ch. Guiraud, Les mots latins a préfixe uē-, „Revue des études anciennes” 77, 1975, 80–87.
Orlin 2013: E. Orlin, Vediovis, [w:] The Encyclopedia of Ancient History, R.S. Bagnall, K. Broderson, C.B. Champion, A. Erskine, S.R. Huebner (red.), Oxford 2013, 6951–6952.
Piccaluga 1963: G. Piccaluga, L’anti-Juppiter, „Studi e materiali di storia delle religioni” 34,
, z. 2, 229–236.
Schuster 1955: M. Schuster, Vēiovis, RE R. II, B. 8, Hb. 15, Stuttgart 1955, 600–610.
Literatura pomocnicza
Alinei, Benozzo 2015: M. Alinei, F. Benozzo, Dizionario etimologico-semantico della lingua italiana. Come nascono le parole, Bologna 2015.
Altheim 1951: F. Altheim, Römische Religionsgeschichte, B. I, Baden-Baden 1951.
Baldi 2002: Ph. Baldi, The Foundations of Latin, Berlin–New York 2002.
Bańkowski 2000: A. Bańkowski, Etymologiczny słownik języka polskiego, t. I, Warszawa 2000.
Beard, North, Price 1998: M. Beard, J. North, S. Price, Religions of Rome, vol. I: A History, Cambridge 1998.
Bobrowski 1905: F. Bobrowski, Słownik łacińsko-polski, t. II, Wilno 1905.
Bonfante 1998: L. Bonfante, Język etruski, przeł. W. Dobrowolski, Warszawa 1998.
Carnoy 1957: A. Carnoy, Dictionnaire étymologique de la mythologie gréco-romaine, Louvain 1957.
Coarelli 2002: F. Coarelli, Roma, Milano 2002.
Danka 1987: I.R. Danka, Pierwotny charakter Apollina i Artemidy. Studium na temat pochodzenia Letoidów i ich związków z innymi bogami, Wrocław–Warszawa–Gdańsk–Łódź 1987.
Derksen 2008: R. Derksen, Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon, Leiden–Boston 2008.
De Vaan 2008: M. De Vaan, Etymological Dictionary of Latin and the Other Italic Languages, Leiden–Boston 2008.
Grimal 1990: P. Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław–Warszawa–Kraków
Hartleb-Kropidło 2003: B. Hartleb-Kropidło, Rzymska poezja sceniczna: Cecyliusz Stacjusz.
Fragmenty zaginionych sztuk (Acta Universitatis Wratislaviensis No. 2567), Wrocław 2003.
Holland 1961: L.A. Holland, Janus and the Bridge (Papers and Monographs of the American
Academy in Rome, vol. XXI), Rome 1961.
Itgenshorst 2005: T. Itgenshorst, Tota illa pompa: der Triumph in der römischen Republik, Göttingen 2005.
Jannot 2005: J.-R. Jannot, Religion in Ancient Etruria, Madison 2005.
Kaczor 2012: I. Kaczor, Deus, ritus, cultus. Studium na temat charakteru religii starożytnych
Rzymian, Łódź 2012.
Kaczyńska 2014: E. Kaczyńska, Remarks on a Cretan Gloss in the Hesychian Lexicon, „Graeco-Latina Brunensia” 19(2), 2014, 17–23.
Keller 1891: O. Keller, Lateinische Volksetymologie und Verwandtes, Leipzig 1891.
Kempiński 2001: A.M. Kempiński, Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich, Warszawa–Poznań 2001.
Kerényi 1963: K. Kerényi, Die Religion der Griechen und Römer, München–Zurich 1963.
Koch 1968: C. Koch, Der römische Juppiter, Darmstadt 1968.
Korpanty 2003: Słownik łacińsko-polski, J. Korpanty (red.), t. II, Warszawa 2003.
La Regina 2014: A. La Regina, Guida archeologica di Roma, Milano 2014.
Liou-Gille 1980: B. Liou-Gille, Cultes «héroïques» romains: Les fondateurs, Paris 1980.
Lipka 2009: M. Lipka, Roman Gods: A Conceptual Approach, Leiden–Boston 2009.
Magdelain 1995: A. Magdelain, De la royauté et du droit de Romulus à Sabinus, Roma 1995.
Maltby 1991: R. Maltby, A Lexicon of Ancient Latin Etymologies, Leeds 1991.
Meiser 2006: G. Meiser, Historische Laut- und Formenlehre der lateinischen Sprache, Darmstadt 2006.
Muller 1926: F. Muller, Altitalisches Wörterbuch, Göttingen 1926.
Otrębski, Safarewicz 1937: J. Otrębski, J. Safarewicz, Gramatyka historyczna języka łacińskiego, cz. 1, Warszawa 1937.
Pisani 1964: V. Pisani, Le lingue dell’Italia antica oltre il latino, Torino 1964.
Platner 2015: S.B. Platner, A Topographical Dictionary of Ancient Rome, T. Ashby (red.), Cambridge 2015.
Pokorny 1959: J. Pokorny, Indogermanisches etymologisches Wörterbuch, Bern–München 1959.
Radke 1965: G. Radke, Die Götter Altitaliens, Münster 1965.
Richardson 1992: L. Richardson, jr, A New Topographical Dictionary of Ancient Rome, Baltimore–London 1992.
Rigsby 1996: K.J. Rigsby, Asylia. Territorial Inviolability in the Hellenistic World, Berkeley–Los Angeles–London 1996.
Rix 1998: H. Rix, Teonimi etruschi e teonimi italici, „Annali della Fondazione per il Museo «Claudio Faina»” 5, 1998, 207–229.
Room 1982: A. Room, The Origins of the Names of Characters in Classical Mythology and Literature, London 1982.
Sadurska 1975: A. Sadurska, Archeologia starożytnego Rzymu, t. I: Od epoki królów do schyłku republiki, Warszawa 1975.
Sibley 2009: J.T. Sibley, The Divine Thunderbolt:Missile of the God, Bloomington 2009.
Sihler 1995: A.L. Sihler, New Comparative Grammar of Greek and Latin, New York–Oxford
Simon 1990: E. Simon, Die Götter der Römer, München 1990.
Simon 2006: E. Simon, Le divinità di culto, [w:] Etruschi. Una nuova immagine, M. Cristofani (red.), Firenze 2006, 159–168.
Sławski 1984: Słownik prasłowiański, F. Sławski (red.), t. V, Wrocław–Warszawa–Kraków–
Gdańsk–Łódź 1984.
Plezia 1979: SŁP V – Słownik łacińsko-polski, M. Plezia (red.), t. V, Warszawa 1979.
Smith 2006: C.J. Smith, The Roman Clan: The Gens from Ancient Ideology to Modern Anthropology, Cambridge 2006.
Untermann 2000: J. Untermann, Wörterbuch des Oskisch-Umbrischen, Heidelberg 2000.
Weinstock 1971: S. Weinstock, Divus Julius, Oxford 1971.
Weiss 2009: M. Weiss, Outline of the Historical and Comparative Grammar of Latin, Ann Arbor– New York 2009.
Winniczuk 1951: L. Winniczuk, Kalendarz starożytnych Greków i Rzymian, Warszawa 1951.
Wiseman 2009: T.P. Wiseman, Remembering the Roman People. Essays on Late-Republican Politics and Literature, New York 2009.
Wissowa 1902: G. Wissowa, Religion und Kultus der Römer, München 1902.
Witczak 2014: K.T. Witczak, Starocerkiewnosłowiańskie vapa ‘jezioro’ w świetle etymologii, [w:] Studia Borysiana. Etymologica – Diachronica – Slavica, M. Jakubowicz, B. Raszewska-Żurek (red.), Kraków 2014, 99–112.
Witczak 2015: K.T. Witczak, Flowing and Standing Water in Indo-European, „Linguistica Brunensia” 63, 2015, z. 1, 7–19.
Woodard 2006: R.D. Woodard, Indo-European Sacred Space: Vedic and Roman Cult, Chicago 2006.
Zieliński 1933: T. Zieliński, Religia rzeczypospolitej rzymskiej, cz. 1, Warszawa–Kraków 1933.
Licencja