Sacrum słowem sławione – terminologia religijna w twórczości Owidiusza
PDF (English)

Słowa kluczowe

Ovid
Latin poetry
Roman religion
Roman divination
Roman religious festivities

Jak cytować

Kaczor, I. (2019). Sacrum słowem sławione – terminologia religijna w twórczości Owidiusza. Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae Et Latinae, 29(2), 17–35. https://doi.org/10.14746/sppgl.2020.XXIX.2.2

Abstrakt

The article investigates Ovid’s use of religious terminology and imagery, in particular in the Fasti and the Metamorphoses. As an educated Roman citizen, Ovid was conversant with Roman ritual practices and frequently drew on facets of the Roman religious experience in his writing, exploring topics such as ritual performance, religious nomenclature, festivals, customs and traditions. In the article, I argue that Ovid’s treatment of religious material is deliberately uneven. The poet, well-versed in the Roman ritual nomenclature, nevertheless flaunted his technical competence only in the rite-oriented Fasti: in his other works, above all in the myth-laden Metamorphoses, he abandoned drier technical details for artistic flair and poetic imagery, unconstrained by traditional practices of Roman piety. The mythological setting of the latter poem gave Ovid a chance to comment upon universal truths of human nature, espousing the prevailing Roman belief that maintaining good relations with the gods (pax deorum) through collective piety would win Rome divine favour in all her initiatives.

https://doi.org/10.14746/sppgl.2020.XXIX.2.2
PDF (English)

Bibliografia

Primary Sources

Cicero. De Legibus. Transl. by C. W. Keyes. 1969. London.Cicero. De Natura Deorum. Transl. by H. Rackham. 1961. London.Cicero. De Re Publica. Transl. by C. W. Keyes. 1969. London.

Cicéron. Traité du Destin. Texte établi et traduit par Albert Yon. 1950. Paris.

Corpus Inscriptionum Latinarum, consilio et avctoritate Academiae Litterarvm Regiae Borvssicae editvm, volvmen primvm, editio altera (I2). 1903. Berolini.

Festus. De verborum significatu. Edidit, adnotavit W.-M. Lindsay. In Glossaria Latina iussu Academiae Britannicae edita, vol. IV: Placidus, Festus, ediderunt J. W. Pirie, W.-M. Lindsay. 1965. Hildesheim.

[Auli] Gellii Noctium Atticarum libri XX. Recensuit Carolus Hosius, vol. I: Libri I–X, Stutgardiae 1981.

[Titi] Livii Ab Urbe Condita. Recognoverunt et adnotatione critica instruxerunt Robertus Seymour Comway et Carolus Flamstead Walters, vol. I–IV. 1960. Oxonii.

[Ambrosii Theodosii] Macrobii Saturnalia. Apparatu critico instruxit in Somnum Scipionis commentarios selecta varietate lectionis ornavit Iacobus Willis, vol. I. 1963. Lipsiae.

Nonii Marcelli De conpendiosa doctrina libros XX. Edidit Wallace M. Lindsay, volumen I: LL. I–III, argumentum, indicem siglorum et praefationem continens. 1903. Lipsiae.

Ovide. Héroïdes. Texte établi par H. Bornecque et traduit par M. Prévost. 1928. Paris.

Ovid’s Fasti. With an English Translation by sir James George Frazer. 1959. London.

[P.] Ovidii Nasonis Metamorphoses. Edidit William S. Anderson. 1985. Leipzig.

[P.] Ovidius Naso. Tristiae. Edidit G. Luck. 1967. Heidelberg.

Paulus Festus. Epitoma Festi. In Festus, De verborum significatu. Edidit, adnotavit W.-M. Lindsay.

In Glossaria Latina iussu Academiae Britannicae edita, vol. IV: Placidus, Festus. Ediderunt J. W. Pirie, W.-M. Lindsay. 1965. Hildesheim.

[C.] Plini Secundi Naturalis Historiae libri XXXVII. Edidit Carolus Mayhoff. 1892–1909. Lipsiae.

[Pomponius] Porphyrio. Commentum in Horati Epistulas. In Pomponi Porfyrionis Commentum in Horatium Flaccum. Edidit Alfred Holder. 1894. Ad Aeni Pontem: Sumptibus et Typis Wagneri.

Servii Grammatici qui feruntur in Vergilii Carmina Commentarii. Recensuerunt Georgius Thilo et Hermannus Hagen, vol. I: Aeneidos librorum I–V Commentarii. Recensuit Georgius Thilo. 1961. Hildesheim.

Valeri Maximi Factorum et Dictorum Memorabilium libri novem. Recensuit Carolus Halm. 1865. Lipsiae.

Varro. On the Latin Language. With an English Translation by Roland G. Kent in Two Volumes, vol. I: Books V–VII, London 1958, vol. II: Books VIII–X, Fragments. 1958. London.

[M. Terenti] Varronis De Vita Populi Romani: Fonti, Esegezi, Edizione Critica dei Frammenti. Edidit Benedetto Riposati. 1972. Milano.

Dictionaries

Ernout, Meillet 1967: Ernout, A., Meillet, A. 1967. Dictionnaire étymologique de la langue latin. Histoire des mots. 1967. Paris.

Plezia 1990: Plezia. M. (ed.) 1990. Słownik łacińsko–polski. Vol. 5. 1999. Warszawa.

Secondary sources

Ando 2008: Ando, C. 2008. The Matter of the Gods. Religion and the Roman Empire. Berkeley.

Beard, North, and Price 1998: Beard, M., North, J., Price, S. 1998. Religions of Rome, vol. I: A History. Cambridge.

Cytowska, Szelest 1990: Cytowska, M., Szelest, H. 1990. Literatura rzymska. Okres Augustowski. Warszawa.

Chalupa 2012: Chalupa, A. 2012. “The Religio-Political Change in the Reign of Augustus: the disappearance of Public Prodigies.” Graeco-Latina Brunensia XVII (2012): 57–67.

Danka 1976: Danka, I. R. 1976. “De religione Ovidiana.” In Acta Conventus omnium gentium Ovidianis studiis fovendis. Ed. by N. Barbu, E. Dobroiu, M. Nasta, 215–232. Bucarest.

Diluzio 2016: Diluzio, M. J. 2016. A Place of the Altar. Priestesses in republican Rome. New Jersey and Oxford.

Dyjakowska 2001: Dyjakowska, M. H. 2001. “Publiusz Owidiusz Nazo wobec przestępstw obyczajowych w epoce Augusta.” In Crimina et mores. Prawo karne i obyczaje w starożytnym Rzymie. Ed. by M. Kuryłowicz, 41–55. Lublin.

Février 2009: Février, C. 2009. Supplicare deis. La supplication expiatoire à Rome. Turnhout.

Gillmeister, Musiał 2012: Gillmeister, A., Musiał, D. 2012. W cieniu Kapitolu. Religia starożytnych Rzymian. Kraków.

Herbert-Brown 1994: Herbert-Brown, G. 1994. Ovid and the Fasti. An historical Study. Oxford.

Kaczor 2012: Kaczor, I. 2012. Deus. Ritus. Cultus. Studium na temat charakteru religii starożytnych Rzymian. Łódź.

Lennon 2013: Lennon, J. J. 2013. Pollution and Religion in ancien Rome. New York: Cambridge University Press.

Lewandowski 2007: Lewandowski, I. 2007. Historiografia rzymska. Poznań.

Levene 1993: Levene, D. S. 1993. Religion in Livy. Leiden.

Linderski 1986: Linderski, J. 1986. “The Augural Law.” In Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt, Bd. II. Ed. by H. Temporini, W. Haase, 2147–2297. Berlin.

Miller 1991: Miller, J. F. 1991. Ovid’s Elegiae Festivals. Studies in the “Fasti”. Frankfurt am Main.

Newlands 1995: Newlands, C. E. 1995. Playing with Time. Ovid and the Fasti. Ithaca and London.

Orlin 2002: Orlin, E. M. 2002. Temples, religion, and politics in the Roman republic, Boston and Leiden.

Prescendi 2007: Prescendi, F. 2007. Décrire et comprendre le sacrifice. Les réflexions de Romains sur leur propre religion à partir de la littérature antiquaire. Stuttgart.

Poliziano 1991: Poliziano, A. 1991. Commento inedito ai Fasti di Ovidio. Firenze.

Porte 1985: Porte, D. 1985. L’étiologie religieuse dans les Fastes d’Ovide. Paris.

Rey 2017: Rey, S. 2017. Sources religieuses Romaines. Histoire et documents. Paris.

Rüpke 2016: Rüpke, J. 2016. On Roman Religion. Lived Religion and the Individual in Ancient Rome. London: Cornell University Press.

Rychlewska 2005: Rychlewska, L. 2005. Dzieje literatury rzymskiej. Wrocław.

Santangelo 2013: Santangelo, F. 2013. Divination, Prediction and the End of the Roman Republic. Cambridge.

Scheid 1998: Scheid, J. 1998. La religion des Romains. Paris.

Schilling 1979: Schilling, R. 1979. Rites, cultes, dieux de Rome. Paris.

Scullard 1981: Scullard, H. H. 1981. Festivals and Ceremonies of the Roman Republic. London.

Stabryła 1989: Stabryła, S. 1989. Owidiusz. Świat poetycki. Wrocław.

Steen 1974: Steen Due, O. 1974. Changing forms. Studies in the Metamorphoses of Ovid. Copenhagen.

Turcan 1998: Turcan, R. 1998. Rome et ses dieux. Paris.

Warrior 2006: Warrior, V. M. 2006. Roman religion. New York.