Słowa kluczowe
chain of being
fixism
evolution
natural history
Jak cytować
Abstrakt
The works of Charles Bonnet illustrate the contribution of imagination to research in natural history in the second half of the 18th century. In his Palingénésie philosophique (1769), Bonnet uses images and metaphors rooted in the philosophical and literary imagery of the Enlightenment to describe the evolution of life. This juxtaposition of scientific and literary discourses did not prevent Bonnet from being regarded as a forefather of modern biology by historians of science.
Bibliografia
Barsanti, G. (1995). La naissance de la biologie. Observations, théories, métaphysiques en France 1740-1810. In C. Blanckaert, J.-L. Fischer & R. Rey (Éds.), 1ature, histoire, société. Hommage à Jacques Roger (pp. 197-228). Paris : Klincksieck.
Bonnet, C. (1754). Recherches sur l’usage des feuilles. Göttingue & Leide : E. Luzac fils.
Bonnet, C. (1769). Palingénésie philosophique ou Idées sur l’état passé et sur l’état futur des êtres vivants. 2 vol. Genève : Claude Philibert & Barthelemi Chirol.
Candolle, A. P. (1830). Histoire de la botanique genevoise. Genève : Barbezat.
Claparède, E. (1909). La psychologie animale de Charles Bonnet. Genève : Librairie Georg.
Cuvier, G. (1861). Recueil des éloges historiques lus dans les séances publiques de l’Institut de France. Vol. 1. Paris : Firmin-Didot frères.
Diderot, D. (2002 [1769]). La Suite d’un entretien entre M. d’Alembert et M. Diderot. In Le Rêve d’Alembert (pp. 53-77). Paris : GF Flammarion.
Diderot, D. (2017 [1751]). Animal. In D. Diderot & J. D’Alembert, Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, etc. Éds. R. Morrissey & G. Roe. ARTFL
Encyclopédie Project. URL : http://artflsrv02.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.0:2036.encyclopedie0416.5346649.
Dupray, L. (2011). L’idée de chaîne des êtres, de Leibniz à Charles Bonnet. Dix-huitième siècle, 43, 617-637.
Duchesneau, F. (1995). Leibniz et la grande chaîne des êtres. In C. Blanckaert, J.-L. Fischer & R. Rey (Éds.), 1ature, histoire, société. Hommage à Jacques Roger (pp. 47-59). Paris : Klincksieck.
Jacob, F. (1976). La logique du vivant. Une histoire de l’hérédité. Paris : Gallimard.
Lovejoy, A. (1942). The Great chain of being, a study of the history of an idea. Cambridge : Harvard University Press.
Marx, J. (1976). Charles Bonnet contre les Lumières : 1738-1850. 2 vol. Oxford : Voltaire Foundation.
Mornet, D. (1965). La pensée française au XVIIIe siècle. Paris : Armand Collin.
Nodier, C. (1832). De la palingénésie humaine et de la résurrection. In OEuvres. T. 5 (pp. 337-389). Paris : Renduel.
Roger, J. (1993). Les sciences de la vie dans la pensée française au XVIIIe siècle. Paris : Albin Michel.
Rostand, J. (1966). Un grand biologiste, Charles Bonnet, expérimentateur et théoricien. Paris : Palais de la Découverte.
Rey, R. (1995). Diderot et les sciences de la vie dans l’Encyclopédie. Recherches sur Diderot et l’Encyclopédie, 18-19, 47-53.
Yvon, C. (2017 [1751]). Âme des bêtes. In D. Diderot & J. D’Alembert, Encyclopédie, ou dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des métiers, etc. Éds. R. Morrissey & G. Roe. ARTFL Encyclopédie Project. URL http://artflsrv02.uchicago.edu/cgibin/philologic/getobject.pl?c.0:1573.encyclopedie0416.
Viatte, A. (1928). Les sources occultes du romantisme. Le préromantisme. Paris : Honoré Champion.
Villemain, A.-F. (1841). Cours de littérature française. Tableau de la littérature au XVIIIe siècle. Vol. 2. Paris : Didier.
Voltaire (1883). Dissertation sur les changements arrivés dans le globe. In OEuvres complètes. T. 23 (pp. 219-230). Paris : Garnier.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).