Słowa kluczowe
life
sensibility
physiology
human science
anthropology
critical vitalism
Enlightenment
Jak cytować
Abstrakt
The main goal of the study is to show the novelty of Cabanis’s project. As a scientist, doctor and philosopher, the author of Rapports du physique et du moral de l’homme attempts to find a new science called anthropology, based mostly on physiology. There is also a discussion of how sensations are transformed (“translated”) into signs and ideas. In his dream of progress of human society, Cabanis has to navigate between the organic conception of the human being and vitalism, which can be seen as a critical approach to any scientific reductionism.
Bibliografia
Cabanis, P. (1790). Observations sur les hôpitaux. Paris : L’Imprimerie Nationale.
Cabanis, P. (1805 [1802]). Rapports du physique et du moral de l’homme. 2 vol. Paris : Chapart, Caille & Ravier.
Canguilhem, G. (1952). La connaissance de la vie. Paris : PUF.
Cazeneuve, J. (1956). Introduction. In Cabanis, OEuvres philosophiques (pp. I-XL). Éd. C. Lehec & J. Cazeneuve. Paris : PUF.
Contini, A. (2015). Esthétique et sciences du vivant. De l’école de Montpellier à Henri Bergson. Trad. M.-F. Morin. Paris : L’Harmattan.
Chappey, J.-L. (2006). De la science de l’homme aux sciences humaines : enjeux politiques d’une configuration de savoir (1770-1808). Revue d’Histoire des Sciences Humaines, 15, 43-68.
Jamet, D. (2003). Les égarements poétiques du discours scientifique ? L’ALEPH – Philosophies, Arts, Littératures, 11, 25-33.
Skarga, B. (1987). Między witalizmem a filozofią. In Przeszłość i interpretacje (pp. 175-200). Warszawa : PWN.
Mitchell, R. (2013). Experimental life. Vitalism in Romantic Science and Literature. Baltimore : John Hopkins University Press.
Rey, R. (2000). 1aissance et développement du vitalisme en France de la deuxième moitié du XVIIIe siècle à la fin du Premier Empire. Oxford : Voltaire Foundation.
Saad, M. (2000). La médecine constitutive de la nouvelle science de l’homme : Cabanis. Annales de la Révolution française, 320, 55-64.
Saad, M. (2003). Destutt de Tracy, Volney : science de l’homme et épicurisme. Dix-huitième siècle, 35, 101-112.
Saad, M. (2016). Cabanis, comprendre l’homme pour changer le monde. Paris : Classiques Garnier.
Starobinski, J. (1999). Action et réaction. Vie et aventures d’un couple. Paris : Éditions du Seuil.
Worms, F. (2015). Pour un vitalisme critique. Esprit, 1, 15-29.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).