Słowa kluczowe
phosphorescence
bioluminescence
wonder
accounts of travels
biology
marine animals
Jak cytować
Abstrakt
The phosphorescence of the sea has aroused much questioning since antiquity and numerous studies address the topic in the 19th century, when this phenomenon (today referred to as bioluminescence) is given a biological explanation. Raising admiration, wonder, but also scientific controversy, the bright sea is a common motif, frequently reappearing in scientific travel writing, research studies in marine biology, popular science and literary texts. This paper examines the imaginary component which underlies these different texts and seems attached to the depiction of living light.
Bibliografia
Adamowsky, N. (2015). The Mysterious Science of the Sea 1775-1943. Londres : Pickering & Chatto.
Aubert du Petit-Thouars, A. (1840-1843). Voyage autour du monde sur la frégate « la Vénus » pendant les années 1836-1839. T. I-IV. Relation. Paris : Gide.
Bachelard, G. (1942). L’Eau et les rêves. Paris : Corti.
Bernardin de Saint-Pierre, J.-H. (1835 [1773]). Voyage à l’île de France. Paris : Hiard.
Bory de Saint-Vincent, J.-B. (1822-1831). Dictionnaire classique d’histoire naturelle. 16 vol. Paris : Rey et Gravier éditeurs.
Chamisso, A. (1991). Voyage autour du monde, 1815-1818. Trad. H.-A. Baatsch. Paris : José Corti.
Char, R. (1974). La Parole en archipel. Paris : Gallimard.
Dareste, C. (1855a). Mémoire sur les animalcules et autres corps organisés qui donnent à la mer une couleur rouge. Annales des sciences naturelles, 4e série (Zoologie), III, 179-239.
Dareste, C. (1855b). Note sur les phénomènes décrits par les navigateurs sous le nom de mers de lait et qui tiennent à la présence d’animalcules phosphorescents. Annales des sciences naturelles, 4e série (Zoologie), III, 240-242.
Darwin, C. (1875 [1845]). Voyage d’un naturaliste autour du monde, fait à bord du navire le Beagle de 1831 à 1836. Trad. É. Barbier. Paris : Reinwald.
Dumont d’Urville, J. S. C. (1834). Voyage pittoresque autour du monde. 2 vol. Paris : Tenré.
Filhol, H. (1885). La Vie au fond des mers. Paris : Masson.
Flammarion, C. (1886). Le Monde avant la création de l’homme. Paris : Marpon & Flammarion.
Flaubert, G. (1983 [1874]). La Tentation de saint Antoine. Éd. C. Gothot-Mersch. Paris : Gallimard.
Fort, P. (1922). Ballades françaises, La Ronde autour du monde. Préface P. Louÿs. Paris : Flammarion.
Frédol, A. (1865). Le Monde de la mer. Paris : Hachette.
Goy, J. (1995). Les méduses de François Péron et Charles Lesueur : Un nouveau regard sur l’expédition Baudin. Paris : CTHS.
Harvey, E. N. (1957). A History of Luminescence, From the Earliest Times Until 1900. Philadelphie : The American Philosophical Society.
Holder, C. F. (1887). Living Lights, a popular account of phosphorescent animals and vegetables. Londres : Sampson Low, Marston, Searle & Rivington.
Humboldt, A. (1846-1859). Cosmos essai d’une description physique du monde. 4 vol. Trad. H. Faye & C. Galusky. Paris : Gide et Baudry éditeurs.
Humboldt, A. (1851). Tableaux de la 1ature. Trad. F. Hoefer. Milan : Ch. Turati.
Lesson, R.-P. (1826). Lettre à un jeune naturaliste partant pour un voyage autour du monde. In N. Devilleneuve (Éd.), Journal des voyages, découvertes et navigations modernes, ou archives géographiques du XIXe siècle. T. 29 (pp. 101-110). Paris : Bureau du Journal.
Mangin, A. (1864). Les Mystères de l’Océan. Tours : A. Mame & fils.
Michelet, J. (1983 [1861]). La Mer. Éd. J. Borie. Paris : Gallimard.
Péron, F. (1807-1816). Voyage de découvertes aux terres australes. 2 vol. Paris : Imprimerie impériale.
Pline l’Ancien (2013). Histoire naturelle. Éd. et trad. S. Schmitt. Paris : Gallimard.
Proust, M. (1970-1993). Correspondance. 21 vol. Éd. Ph. Kolb. Paris : Plon.
Quatrefages, A. (1854). Souvenirs d’un naturaliste. Paris : Charpentier.
Rimbaud, A. (1984). Poésies. Une saison en enfer. Illuminations. Préface R. Char. Éd. L. Forestier. Paris : Gallimard.
Verne, J. (1990 [1869]). Vingt mille lieues sous les mers. Paris : Librairie Générale Française.
Weber, A.-G. (2008). Les perroquets de Cook ou les enjeux de l’usage des lieux communs dans le récit de voyage scientifique au XIXe siècle. In J.-P. Engélibert & Y.-M. Tran-Gervat (Éds.), La littérature dépliée : Reprise, répétition, réécriture. Rennes, Presses universitaires de Rennes. URL : http://books.openedition.org/pur/35051
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).