Słowa kluczowe
entomology
popularization
empiricism
imagination
poetry
Jak cytować
Abstrakt
Jean-Henri Fabre made numerous discoveries observing meticulously the lifestyle and behaviour of insects which lived around his traditional house in Provence. Those discoveries are still valid, even though the heterodox entomologist became the standard bearer for opponents of transformism, which perpetually progressed and is about to triumph. Fabre is first known to have been an outstanding observer, but also to have gathered together in a colossal collection his entomologist’s memoirs, whose literary – and even poetic – value is celebrated as far away as Japan. This article proposes to question the validity of the preconceived idea that Les Souvenirs entomologiques adds to the accurate eye of the observer the fertile imagination of the poet. Refusing to just make note of this a posteriori superposition, it hypothesizes that there is a reunification of the inflexible empiricism of the biological approach with a creative imagination which reveals to be omnipresent in every phase of Fabre’s enterprise: the hypothesis, the validation by observation, and the literary transcription.
Bibliografia
Baudelaire, C. (1975). OEuvres complètes. T. 1. Éd. Claude Pichois. Paris : Gallimard.
Baudelaire, C. (2006). Salon de 1859. Paris : Honoré Champion.
Bouvier, E.-L. (1924). Discours, dans Inauguration du monument élevé à l’occasion du centenaire de la naissance de Jean-Henri Fabre, à Sérignan, Vaucluse, le dimanche 27 juillet 1924 et à Saint-Léons, Aveyron, le dimanche 3 août 1924. In Publications diverses de l’année 1924 (section 16, pp. 3-6). Paris : Institut de France & Typographie de Firmin-Didot et Cie.
Cambefort, Y. (1999). L’OEuvre de Jean-Henri-Fabre. Paris : Éditions Delagrave.
Cambefort, Y. (2002). Jean-Henri Fabre, petite biographie d’un grand naturaliste. Paris : Éditions Delagrave.
Cotty, E. (1874). L’Entomologie. Ode sur les coléoptères. Bourg : Impr. de Comte-Millet.
Darwin, Ch. (2009 [1859]). L’Origine des espèces Éds. P. Tort, A. Berra & M. Prum. Paris : Honoré Champion.
Delage, A. (2005). Henri Fabre, « L’observateur incomparable ». Rodex : Éditions du Rouergue.
Delange, Y. (1981). Fabre, l’homme qui aimait les insectes. Paris : Jean-Claude Lattès.
Dortier, J.-F. (2014). L’imagination scientifique, la science et la recherche. In M. Wieviorka (Éd.), La Science en question(s) (pp. 53-60). Auxerre : Sciences Humaines Éditions.
Drouin, J.-M. (2014). Philosophie de l’insecte. Paris : Le Seuil.
Fabre, J.-H. (1989a [1879-1899]). Souvenirs entomologiques, T. 1. Éd Y. Delange. Paris : Robert Laffont.
Fabre, J.-H. (1989b [1900-1907]). Souvenirs entomologiques. T. 2. Éd Y. Delange. Paris : Robert Laffont.
Lamore, D. H. (1969). L’Image chez J.-H. Fabre d’après « La vie des araignées », étude stylistique. Aix-en-Provence : La Pensée universitaire, Publication des Annales de la Faculté des Lettres.
Larousse, P. (1982, [1866-1879]). Grand Dictionnaire universel du XIXe siècle. 2 part. Genève – Paris : Slatkine.
Maeterlinck, M. (2015 [1910]). J.-H. Fabre. In Vers et Prose (1905-1914). Anthologie d’une revue de la Belle Époque. Éds. C.-P. Pérez, A. Jauer, H. Laroche & E. Surace (pp. 658-671). Paris : Classiques Garnier.
Marchal, H. (2007). Le conflit des modèles dans la vulgarisation entomologique : l’exemple de
Michelet, Flammarion et Fabre. Romantisme, 138, 4, 61-74.
Mistral, F. (2008 [1859]). Mirèio. Éd. C. Mauron. Monfaucon : Librairie Contemporaine.
Nodier, Ch. (1998 [1832]). OEuvres de Charles 1odier. Romans, contes et nouvelles. Genève : Slatkine Reprints.
Pasteur, L. (1880). Réponse de M. Pasteur à M. Blanchard. In Les Comptes rendu hebdomadaires des séances de l’Académie des sciences. T. 90, janvier-juin (pp. 514-515). Paris : Gauthier-Villars.
Rey, A. (1993 [1992]) (dir.). Dictionnaire historique de la langue française. T. 1. Paris : Dictionnaires Le Robert.
Ribot, T. (1900). Essai sur l’imagination créatrice. Paris : Félix Alcan.
Rimbaud, A. (2009). OEuvres complètes. Éds. A. Guyaux & A. Cervoni. Paris : Gallimard.
Wenger, A. (2012). Le Médecin et le philosophe, Théophile de Bordeu selon Diderot. Paris : Hermann.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).