Słowa kluczowe
actor
emotional acting
Goldoni
Gozzi
Mirandolina
Tartaglia
Jak cytować
Abstrakt
Emotions are expressed not only with words but also with a gesture, body posture, miming or voice modulation. Actor reproduces on stage the external effects of emotions which the audience can read. In the 18th century, theatre and actor became the subject of theoretical reflection comprising two contrasting theories: either living or pretending the feelings of a character played. In Italy, the first theory prevailed, presented by Luigi Riccoboni in his treaties: Dell’arte rappresentativa (1728) and Pensées sur la déclamation (1738). The main objective of this article is to examine how the emotional acting was performed in practice in the 18th century Italian theatre. To this aim, two examples will be closely analysed which are very different in terms of style but not distant in time and what is more, intended for the same Venetian audience. For the purpose of analysis, two monologues were chosen which show an outbreak of anger leading in consequence to a revenge: Mirandolina’s first monologue from Carl Goldoni’s comedy titled La locandiera (1753) and Tartaglia’s first monologue from a scenic fable by Carlo Gozzi titled Il re cervo (1762). The analysis will focus on the power of word expressing emotions and performative traces buried in the text as well as indirect and direct reports of the contemporary audience which will approximately allow to reproduce the style of acting.Bibliografia
Bartoli, F. (1978). Notizie istoriche de’ comici italiani, vols. 1-2. Bologna: Forni.
Caroli, F. (2007). Storia della Fisiognomica. Napoli Electa.
Cavallini, G. (2007). Per uno studio dell’ars loquendi di Mirandolina protagonista della Locandiera. Rivista di Letteratura Italiana, XXV (1), 47-56.
Chiari, P. (2012). La commediante in fortuna. Roma: Edizioni di Storia e Letteratura.
Descartes, R. (1986). Opere filosofiche (G. Galli, E. Garin, M. Garin, A. Tilgher, Trans.; E. Garin, Ed.). Roma – Bari: aterza.
Goldoni, C. (1993). Memorie (P. Ranzini, Trans.; P. Bosisio, Ed.). Milano: Mondadori.
Goldoni, C. (2007a). La locandiera. Venezia: Marsilio.
Goldoni, C. (2007b). La serva amorosa. Venezia: Marsilio.
Gozzi, C. (1984). Fiabe sceniche. Roma: Bulzoni.
Gozzi, C. (2007). Le memorie inutili. Milano: LED.
Gozzi, C. (2013). Il re cervo. Venezia: Marsilio.
Megale, T. (2008). Mirandolina e le sue interpreti. Attrici italiane per «La locandiera» di Goldoni. Roma: Bulzoni.
Negri, A. (1972). Elementi di filosofia: il corpo − l’uomo. Torino: UTET.
Orazio (1969). Arte poetica (M. Albanese, Trans.). Napoli: Loffredo.
Perrucci, A. (1961). Dell’arte rappresentativa premeditata e all’improvviso. Firenze: Sansoni.
Piazza, A. (1983). La trilogia di «Giulietta». Azzate: Otto-Novecento.
Platone (2000). Tutti gli scritti (G. Reale, Trans.; G. Reale, Ed.). Milano: Bompiani.
Riccoboni, L. (1969). Réflexions historiques et critiques sur les différens théâtres de l’Europe. Avec les Pensées sur la declamation. Bologna: Forni.
Riccoboni, L. (1979). Dell’arte rappresentativa. Bologna: Forni.
Rosenwein, B. H. (2016). Generazioni di sentimenti. Una storia delle emozioni, 600-1700. Roma: Viella (Original work published 2015).
Seneca (1988). Dell’ira (G. Viansino, Trans.). In Seneka, I dialoghi (pp. 141-315). G. Viansino (Ed.). Milano: Mondadori.
Vazzoler, F. (1996). Un napoletano a Venezia: Agostino Fiorilii (Tartaglia) fra Sacchi e Gozzi. In C. Alberti (Ed.), Carlo Gozzi scrittore di teatro. Roma: Bulzoni.
Vicentini, C. (2012). La teoria della recitazione. Dall’antichità al Settecento. Venezia: Marsilio.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).