Słowa kluczowe
language differences
comparative syntax
Jak cytować
Abstrakt
Portuguese is a native language of only a handful of people in Mozambique. However, it successfully plays the role of a common language of communication in the field of politics and economics. At the same time, it is a determinant of social status and, in the world of literature, it gives one the opportunity to break through to the readers around the Globe. Portuguese in Mozambique presents many differences from the European standard, and the specific characteristics of this variant can be found in the texts of Mia Couto. The purpose of this article is to present the differences between the variant of Mozambique and the European model of Portuguese, mainly in the field of morphosyntax, observed in the texts of Mia Couto. The marked differences can be seen, among others, in the use of prepositions, order of pronominal elements, in the structure of periphrastic and passive constructions, and the selection of verbal arguments. The features are highly repetitive, but at the same time, they occur quite irregularly, together with the structures accepted by the standard. It is, therefore, difficult to speak of a systematic language variant, but surely it is on its way to be established.
Bibliografia
Brito, A.M. (2001). Relativas de genitivo no português europeu e no português de Moçambique, In. C. Nunes Correia, A. Gonçalves (Eds.), Actas do XVI Encontro Nacional da APL (pp. 115-129). Lisboa: APL.
Duarte, I. (2000). Língua Portuguesa: instrumentos de análise. Lisboa: Universidade Aberta.
Firmino, G. (2008). A situação do português no contexto multilingue de Moçambique. Maputo: Universidade Eduardo Mondlade.
Gonçalves, P. (1996). Aspectos da sintaxe do português de Moçambique. In I. Hub Faria et al. (Eds.), Introdução à linguística geral e portuguesa (pp. 313-322). Lisboa: Caminho.
Gonçalves, P. (1997). Português de Moçambique. Uma variedade em formação. Maputo: Universidade Eduardo Mondlade.
Gonçalves, P. (2000). Dados para a história da língua portuguesa em Moçambique. Maputo, http://cvc.instituto-camoes.pt/hlp/geografia/portuguesmocambique.pdf (acesso: 20.05.2016).
Gonçalves, P., Chimbutante, F. (2002-2003). O papel das línguas bantu na génese do português de Moçambique: O comportamento sintático de constituintes locativos e direcionais. Maputo: Universidade Eduardo Mondlade.
Gonçalves, P. et al. (1998). Estruturas gramaticais do português: problemas e exercícios. Maputo INDE: Panorama do português oral de Maputo, 3, 36-139.
Hagemeijer, T. (2016). O português em contacto em África. In A.M. Martins, E. Carrilho (Eds.), Manual de Linguística Portuguesa (pp. 43-67). Berlin/Boston: De Gruyter.
Hlibowicka-Węglarz, B. (2003). Język portugalski w świecie. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Lopes, A.J., Sitoe, S.J., Nhamuende, P.J. (2013). Moçambicanismos: para um léxico de usos do português moçambicano. Luanda: Editora Letras.
Mikołajczak, S. (2018). Interferências entre o espanhol L2 e o português L3. Estudo qualitativo e quantitativo com foco em categorias funcionais. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Nhatuve, D. (2017). Reflexão sobre a normatização do português de moçambique. Florianópolis. Fórum Linguístico, 14 (2), 1997-2007.
Pereira, D. (2006). O essencial sobre a língua portuguesa: crioulos de base portuguesa. Lisboa: Caminho.
Timbane, A.A. (2013). A variação linguística e o ensino do português em Moçambique. Revista Confluências, 43 (2), 263-286.
Timbane, A.A. (2016). Que português se fala em Moçambique? Uma análise sociolinguística da variedade em uso. Vocábulo. Revista de Letras e Linguagens Midiáticas, 7, Ribeirão Preto.
Vilela, M. (1995). Ensino da língua portuguesa: léxico, dicionário, gramática. Coimbra: Almeida.
Vilela, M. (1999). A língua portuguesa em África: Tendências e factos. Africana Studia, 1, Edição da Fundação Eng. António de Almeida, Porto.
Zamparoni, V.D. (2009). Colonialismo, jornalismo, militância e apropriação da língua portuguesa. Moçambique nas décadas iniciais do século XX. In C. Galves, H. Garmes, F.R. Ribeiro (Eds.), África-Brasil: caminhos da língua portuguesa. Campinas-SP: Unicamp.
Textos analisados no corpus
Couto, M. (1991). Cronicando. Lisboa: Caminho.
Couto, M. (1997). Contos do Nascer da Terra. Lisboa: Caminho.
Couto, M. (2000). O último voo do flamingo. Lisboa: Caminho.
Couto, M. (2002). Um rio chamado tempo, uma casa chamada terra. Lisboa: Caminho.
Couto, M.(2004). O fio das missangas. Lisboa: Caminho.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).