Słowa kluczowe
spontaneous generation
heterogeny
creationism
sciences and literature
Michelet
Jules
Flaubert
Gustave
Bory de Saint-Vincent
Jean-Baptiste
Pouchet
Félix
Virey
Julien- Joseph
Jak cytować
Abstrakt
Faced with the scientific hypotheses of the 18th and 19th centuries on the origins of life, some authors try to maintain the creationist imagery while others develop representations of the gradual emergence of life forms from inert matter (heterogeny). The divide is not between the scientific and the literary: what is most remarkable is the pooling of all resources, the borrowing from various disciplines to put words to the emergence of life. This mix of science, poetry, myth and observation, which can be likened to the category of the legendary, shows that science and the humanities dialogue and interpenetrate despite ideological and religious obstacles, and recalls the unity of the cultural whole.
Bibliografia
Arbelot, J. (1882). La Création et l’Humanité, poème en trois parties avec citations, notes et éclaircissements divers. Paris : Librairie Ch. Delagrave.
Azoulai, J. (2010). Le bestiaire spirituel de La Tentation : une gnose de l’incarnation. Revue Flaubert,10 (« Animal et animalité »). URL : https://flaubert.univ-rouen.fr/revue/article.php?id=48.
Bignan, A. (1835). Épître à Cuvier et Conseils à un novateur, pièces qui ont obtenu le prix et l’accessit à l’Académie française, dans sa séance publique du 27 août 1835. La France littéraire, XXI, 4e année, 45e livraison, 226-240.
Bonald, L. de (2010 [1807]). Des sciences, des lettres et des arts. In OEuvres choisies. T. I. Écrits sur la littérature (pp. 235-263). Éd. G. Gengembre & J.-Y. Pranchère. Paris : Classiques Garnier.
Bory de Saint-Vincent, J.-B. (1822-1831). Matière. In Dictionnaire classique d’histoire naturelle. T. X. (pp. 248-281). Éd. J.-B. Bory de Saint-Vincent. Paris : Rey et Gravier.
Chamard, J.-É. (1947). L’Épopée des âges. Les Origines, poème. Paris : L. Rodstein.
Flaubert, G. (1972). La Tentation de Saint-Antoine (1874). In OEuvres complètes. T. IV. Paris : Club de l’honnête homme.
Flaubert, G. (2013). La Tentation de saint Antoine (1849). In OEuvres complètes. T. II. Éd. G. Séginger. Dir. C. Gothot-Mersch. Coll. « Bibliothèque de la Pléiade ». Paris : nrf-Gallimard.
Haeckel, E. (1874). Histoire de la création des êtres organisés d'après les lois naturelles : conférences scientifiques sur la doctrine de l'évolution en général et celle de Darwin, Goethe et Lamarck en particulier. Trad. Ch. Letourneau. Paris : Ch. Reinwald.
Kaplan, E. (1975). Michelet évolutionniste. Romantisme, 10 (« Michelet cent ans après »), 111-128.
Lamartine, A. de. (1856). Cours familier de littérature : un entretien par mois [IIIe entretien]. Paris : chez l’auteur.
Le Brun, P.-D. Écouchard (1811). La Nature [Chant second : La liberté]. In OEuvres. T. II (pp. 304-312). Éd. P. L. Ginguené. Paris : Crapelet impr.
Marchal, H. (Dir.) (2013). Muses et ptérodactyles. La poésie de la science de Chénier à Rimbaud. Paris : Le Seuil.
Martins, Ch. (1871). La création du monde organisé d’après les naturalistes anglais et allemands de la nouvelle école. Revue des Deux Mondes, 15 décembre, 764-787.
Maupertuis, P.-L. Moreau de (1750). Essay de cosmologie [s. l.] : [s. n.].
Maupertuis, P.-L. Moreau de (1752 [1745]). Vénus physique. In OEuvres. Dresde : G.C. Walther.
Michelet, J. (1861). La Mer. 2e éd. Paris : L. Hachette.
Michelet, J. (1999). Correspondance générale. T. IX (1859-1861). Éd. L. Le Guillou. Paris : Honoré Champion.
Millet, C. (1997). Le Légendaire au XIXe siècle. Poésie, mythe et vérité. Coll. « Perspectives littéraires ». Paris : Presses universitaires de France.
Monbarlet, J.-V. (1867). L’Âge antéhistorique. Poème couronné à Montauban dans la séance publique du 21 juin 1866. Bergerac : imprimeur Faisandier.
Pasteur, L. (1922). Des générations spontanées. Conférence faite aux « Soirées scientifiques de la Sorbonne », le 7 avril 1864. Revue des cours scientifiques, 23 avril 1864. T. I. (1863-1864), 357-365. In OEuvres de Pasteur. T. II (pp. 328-346). Éd. L. Pasteur Vallery-Radot. Paris : Masson.
Philippot, D. (2010). Le rêve des bêtes : Flaubert et l’animalité. Revue Flaubert, 10 (« Animal et animalité »). URL : https://flaubert.univ-rouen.fr/revue/article.php?id=44.
Richepin, J. (1886). La Mer. Paris : Maurice Dreyfous.
Saint-Denis, É. de (1965). Michelet et la genèse de La Mer. Bulletin de l’Association Guillaume Budé. « Supplément Lettres d’humanité ». T. XXIV (décembre), 561-579.
Sainte-Beuve, C.-A. (1986 [1834]). Volupté. Éd. A. Guyaux. Coll. « Folio ». Paris : Gallimard.
Saporta, G. de (1871). La naissance de la vie sur le globe. Les premiers organismes terrestres. Revue des Deux Mondes, 1er décembre, 586-616.
Schneider, A. (1873). Les Monères. La Nature, 7, 19 juillet, 109-111.
Séginger, G. (2014). Scénarios de La Tentation de saint Antoine, le temps de l’oeuvre. Éd. G. Séginger. Mont-Saint-Aignan : Presses universitaires de Rouen et du Havre.
Thiers, H. (1879). La Poésie de la science au XIXe siècle. Poème couronné par l’Académie française. Lyon : Imprimerie du Salut Public.
Virey, J.-J. (1818). Nature. In Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle. T. XXII (pp. 246-363). Paris : Deterville.
Wanlin, N. (Dir). (2019). Littérature et sciences au XIXe siècle. Une anthologie. Paris : Classiques Garnier. Coll. « Perspectives comparatistes ». Série « Littératures et sciences ».
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).